Zarządzanie łańcuchem dostaw i logistyką w XXI wieku

Opis książki:

Koncepcja łańcucha dostaw pojawiła się w latach 80. XX wieku i przyniosła zmianę paradygmatu zarządzania. Zwrócono uwagę, że sukces rynkowy przedsiębiorstwa zależy nie tylko od niego samego, ale jest efektem współpracy sieci przedsiębiorstw skupionych wokół lidera zarówno po stronie zaopatrzenia, jak i dystrybucji. W warunkach dynamicznych zmian otoczenia, globalizacji i związanej z tym nasilającej się konkurencji, rosnących wymagań klientów, szybkich zmian technologicznych, ale również rosnącego znaczenia społecznej odpowiedzialności biznesu koniecznością staje się poszukiwanie nowych źródeł przewagi konkurencyjnej w ramach sieci współpracy.

Tematyce tej poświęcona została ogólnopolska konferencja naukowa "Zarządzanie łańcuchem dostaw - w poszukiwaniu nowych źródeł przewagi konkurencyjnej" zorganizowana w dniach 23-24 czerwca 2016 roku przez Katedrę Logistyki przy Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Głównym celem przyświecającym jej organizacji była chęć podjęcia próby pogłębionej dyskusji na temat znaczenia zarządzania łańcuchem dostaw w kreowaniu przewagi konkurencyjnej jego uczestników, trendów rozwojowych łańcuchów i szerokiego spektrum problemów związanych z najlepszymi praktykami w zarządzaniu łańcuchem dostaw XXI wieku.

Niniejsza publikacja jest efektem wystąpień i dyskusji, które odbyły się w ramach tego wydarzenia. Autorami rozważań w dziesięciu rozdziałach monografii są przedstawiciele siedmiu uczelni: Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku. Treść zamieszczonych opracowań koncentruje się wokół dwóch obszarów tematycznych:

- rozwoju zarządzania łańcuchami dostaw i związanego z tym procesu tworzenia nowych modeli biznesowych oraz

- badań operacyjnych prowadzonych w celu usprawnienia zarządzania przepływami w łańcuchach dostaw.

Mimo iż wszystkie opracowania wychodzą generalnie naprzeciw tytułowi monografii - Zarządzanie łańcuchem dostaw i logistyką w XXI wieku - to jednak podejście ich Autorów różni się znacząco w odniesieniu do interpretacji i identyfikacji samych źródeł przewagi konkurencyjnej, jak również podjętych prób ich wmontowania w ramy zarządzania współczesnymi łańcuchami dostaw. Jest to m.in. rezultatem podejścia do analizowanych zagadnień instytucji, które reprezentują Autorzy, specyfiki prowadzonych przez nich badań czy nawet indywidualnych wizji postrzegania tematu przez samych Autorów. Różnorodność ta została w pełni uszanowana przez redaktorów naukowych opracowania i Oficynę Wydawniczą SGH.

Monografię otwiera rozdział przygotowany przez M. Anholcera i A. Kawę, którzy postanowili bliżej przyjrzeć się systemom wspomagania decyzji i ich zastosowaniu w zarządzaniu przepływem towarów w ramach łańcucha dostaw. Autorzy skoncentrowali się na opracowaniu modelu łańcucha dostaw, w którym występują ograniczenia wykluczające związane m.in. z podatnością transportową ładunku. Przedstawiony model może być wykorzystany do analizy przypadku łańcucha dostaw z punktu widzenia występujących ograniczeń wykluczających, sposobów radzenia sobie z nimi, ale również wskazania konsekwencji ich ignorowania. Autorzy zaprezentowali przykład implementacji modelu w przykładowym łańcuchu dostaw żywności i jego wpływ na optymalizację kosztów logistycznych, a w konsekwencji budowanie przewagi konkurencyjnej łańcucha.

Autorami rozdziału drugiego są J. Brzeziński i B. Ocicka, którzy poddali analizie problematykę zarządzania łańcuchami dostaw sterowanymi popytem z wykorzystaniem technologii mobilnych. Rozważania podjęte w tym rozdziale przyjmują perspektywę charakterystyki współczesnych klientów - ich zróżnicowanych wymogów czy też zachowań nabywczych cechujących tzw. pokolenie sieci. Autorzy postawili tezę, że technologie mobilne stanowią katalizator przyspieszający rozwój strategii łańcuchów dostaw sterowanych popytem. Argumentują, iż są one wykorzystywane w doskonaleniu wszystkich procesów biznesowych i rewolucjonizują możliwości odpowiedzi na potrzeby współczesnych konsumentów.

Rozdział trzeci przygotowany przez M. Cichosz dotyczy aliansów logistycznych, tj. sformalizowanych, długookresowych relacji partnerskich w łańcuchach dostaw. Autorka analizuje, jak sojusze z dostawcami, klientami, ale i innymi operatorami logistycznymi wpływają na wzmocnienie innowacyjności operatora logistycznego - istotnego czynnika budowy przewagi konkurencyjnej łańcuchów dostaw, których operator jest uczestnikiem. Sednem rozważań jest lepsze zrozumienie, jak powstają innowacje w sformalizowanych relacjach między operatorem logistycznym a jego partnerami oraz jakie czynniki decydują o sukcesie ich współpracy. Autorka zwraca uwagę na dualny charakter związków, tj. mechanizmy strukturalne związane z przygotowaniem formalnej struktury współpracy oraz mechanizmy relacyjne, dzięki którym firmy budują wzajemne zaufanie i gotowość do pogłębionej współpracy nad innowacjami.

W rozdziale czwartym M. Gąsowska koncentruje się na analizie kluczowych strategicznych i operacyjnych decyzji logistycznych w zarządzaniu łańcuchami dostaw w XXI wieku wpływających na kreowanie ich przewag konkurencyjnych. W swoich rozważaniach Autorka odnosi się do najważniejszych i najnowszych trendów rozwojowych współdecydujących o współczesnych kierunkach rozwoju konkurujących łańcuchów dostaw. W podsumowaniu wskazuje charakterystykę przedsiębiorstw i łańcuchów dostaw osiągających znaczącą przewagę konkurencyjną. Podkreśla także wybrane procesy, które ze względu na ścisłą współpracę partnerów mogą przyczyniać się do znaczącej poprawy wyników zarówno pojedynczych przedsiębiorstw, jak i całych łańcuchów dostaw.

Rozdział piąty, autorstwa P. Hanczara, poświęcony jest koncepcji zapasów sterowanych przez dostawcę (ang. vendor managed inventory - VMI) rozszerzonej o konsolidację dostaw. Autor na gruncie badań operacyjnych połączył problem zarządzania zapasami z wyznaczaniem tras pojazdów, co prowadzi do złożonego zadania optymalizacji kombinatorycznej określanego jako wyznaczanie tras zapasów (ang. inventory routing problem - RRP). W rozdziale zaprezentowano wyniki badań operacyjnych i symulacji. Pierwsze z nich użyto do wygenerowania sposobów dystrybucji produktów dla analizowanych podejść. Symulacja natomiast pozwoliła na ocenę rozwiązań w zadanym horyzoncie czasu. Autor podkreśla, że ocena nowoczesnych wariantów organizowania przepływu produktów i ich kosztów stanowi kluczowe narzędzie w budowaniu przewagi konkurencyjnej łańcucha dostaw.

W rozdziale szóstym S. Kauf podejmuje problematykę możliwości wykorzystania koncepcji łańcucha dostaw w kreowaniu wartości przez jednostki samorządu terytorialnego. Przejmując założenia terminologiczne zarządzania łańcuchem dostaw, Autorka prezentuje łańcuch dostaw w sektorze publicznym nastawiony na realizację zadań, służących dobru społecznemu. W rozdziale Autorka przedstawia tezę, że w sferze publicznej, podobnie jak w klasycznych łańcuchach dostaw, w celu kreowania wartości istotne znaczenie ma identyfikacja procesów i koordynacja styków między ogniwami realizującymi świadczenia publiczne.

W rozdziale siódmym A. Krzemińska przedstawiła rolę klasyfikacji ABC przy wdrażaniu i monitorowaniu planistycznych procesów łańcucha dostaw, które przyczyniają się do budowania przewagi konkurencyjnej. Szeroko opisane w literaturze klasyfikacje ABC i XYZ zyskują obecnie na znaczeniu w połączeniu z nowoczesnymi procesami łańcucha dostaw wykorzystywanymi w działach planowania firm produkcyjnych, takich jak S&OP, Quick response czy CPFR, co podnosi w swoich rozważaniach Autorka. Oprócz teoretycznego ujęcia tych zagadnień przedstawione zostało studium przypadku oparte na kilkunastu spółkach produkcyjnych z branży FMCG rozmieszczonych w różnych krajach Europy. Do analizy wykorzystano kilkuletnie dane finansowe oraz materiały służące wprowadzeniu i monitorowaniu poszczególnych procesów.

Rozdział ósmy, autorstwa K. Nowickiej, poświęcony został problematyce roli cloud computingu w innowacjach procesów łańcucha dostaw. W ich wyniku istnieje możliwość budowy nowego modelu biznesowego łańcucha, a raczej sieci dostaw zapewniającej skracanie czasu reakcji i ograniczenie kosztów w całym systemie. W efekcie przewaga konkurencyjna łańcucha dostaw osiągana jest w odmienny od dotychczasowych - innowacyjny sposób. Analiza przeprowadzona w tym rozdziale dokonana została w kontekście procesowego podejścia do zarządzania i w perspektywie rozwoju ICT jako najważniejszego trendu kształtującego zarządzanie łańcuchem dostaw we współczesnej wysoce konkurencyjnej gospodarce.

W rozdziale dziewiątym A. Pluta-Zaremba przedstawiła koncepcję modelu biznesowego łańcucha dostaw jako źródła przewagi konkurencyjnej w turbulentnym otoczeniu, w jakim działają współczesne przedsiębiorstwa i ich łańcuchy dostaw. Rozważania podjęte w tym rozdziale obejmują dyskusję nad zdefiniowaniem modelu biznesowego i jego dostosowywaniem do zmian zachodzących w otoczeniu biznesowym. Ponadto analizie został poddany wpływ dynamicznie rozwijającego się handlu elektronicznego na rozwój modeli biznesowych łańcuchów dostaw i ich doskonalenie z perspektywy dwóch kluczowych podmiotów tworzących wartość dla e-klientów - detalistów i firm logistycznych - oraz wprowadzanych przez nich ewolucyjnych zmian i innowacji w usługach logistycznych. Autorka wskazała także na potrzebę podjęcia badań nad modelami biznesowymi łańcuchów dostaw.

Rozdział dziesiąty, przygotowany przez K. Witkowskiego i M. Kurowskiego, porusza ważką kwestię kształtowania relacji między partnerami w łańcuchach dostaw przez pryzmat społecznego wymiaru działań, które podejmują. W rozdziale przeprowadzono analizę statystyczną danych źródłowych pozyskanych z ratingów społecznej odpowiedzialności ponad 1000 przedsiębiorstw z 29 krajów, udostępnionych przez GES Investment Services. Autorzy postawili hipotezę, że podejście do kształtowania relacji wewnątrz łańcucha dostaw w zakresie praw człowieka i ekologii jest zróżnicowane geograficznie i ze względu na profil ich działalności.

Książka "Zarządzanie łańcuchem dostaw i logistyką w XXI wieku" - Marzenna Cichosz, Katarzyna Nowicka, Aneta Pluta-Zaremba (red.) - oprawa miękka - Wydawnictwo Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Książka posiada 207 stron i została wydana w 2016 r.