Międzykulturowy transfer wiedzy w polskim dyskursie public relations

Opis książki:

Wstęp
Zapoczątkowany w ostatniej dekadzie XX wieku proces transformacji systemowej w Polsce przekształca zasady i otoczenie funkcjonowania przedsiębiorstw, wpływa na zmianę roli władzy publicznej, warunkuje także kierunki rozwoju społecznego. Jednym z efektów tych zmian jest wyodrębnienie się public relations (PR) w praktyce życia zawodowego, politycznego i społecznego. Pierwsza agencja PR powstała w Polsce w 1990 roku i ten rok można uznać za początek nowoczesnej praktyki PR w Polsce; pierwsze polskie publikacje naukowe, naukowo-dydaktyczne i popularnonaukowe z tego zakresu zaczęły się pojawiać na początku lat dziewięćdziesiątych.
Konieczność przyspieszonego rozwoju PR w Polsce jako dyscypliny akademickiej i sfery działalności zawodowej zredukowała do minimum pierwotną sferę powstawania, stopniowego kształtowania się i oddziaływania przestrzeni społecznej. Polscy praktycy i teoretycy PR nie mieli zatem swojego macierzystego miejsca, inicjalnego środowiska. Działali, i do pewnego stopnia działają nadal, w próżni teoretycznej, w której usiłują znaleźć swoje miejsce. Inaczej niż w krajach, gdzie jest ciągłość myśli społecznej, w Polsce istnieje potrzeba bardzo szybkiego budowania na nowo przestrzeni społecznej, definiowania wymiarów społecznej debaty, określania wartości etycznych nowo powstającego środowiska zawodowego.
Nic zatem dziwnego, że obserwując ten proces budowania, można odnieść wrażenie, że zarówno praktycy, jak i teoretycy PR chcą dokonać jak najwięcej i jak najszybciej (nie zawsze pamiętając, że jak najszybciej nie oznacza jak najlepiej). Rezultat zaś tego budowania ma często kształt niedoskonały i nie do końca przemyślany. Brak własnej wiedzy o PR, wyrosłej na gruncie nauki polskiej, skutkuje pospiesznym importem wiedzy już istniejącej, w różnym stopniu przystawalnej do polskich realiów życia społecznego.
Osiągnięcia w dziedzinie PR, wypracowane dotychczas przez amerykańskie i zachodnioeuropejskie ośrodki, są niezwykle częstym punktem odniesienia w polskich publikacjach, zarówno naukowych, dydaktycznych, jak i publicystycznych. Język tych publikacji w dużym stopniu korzysta z zapożyczeń anglojęzycznych, a taki charakter ekspresji twórczej nie jest tylko rezultatem indywidualnych predyspozycji czy upodobań autorów. Jest także wynikiem wpływu całego środowiska specjalistów PR, ram i form dyskursu obowiązującego w tym środowisku.
Powszechne w polskim dyskursie PR używanie zapożyczeń anglojęzycznych jest skuteczną metodą przyswajania obcej wiedzy pochodzącej z odmiennego obszaru kulturowo-społecznego. Stopień tej odmienności wyraża się między innymi rozbieżnościami systemów leksykalnych języka polskiego i angielskiego w zakresie specjalistycznej terminologii PR. Taka niewspółmierność terminologiczna może wpływać na skuteczność międzykulturowego transferu wiedzy, jako że w procesie importowania nowej wiedzy podobnie jak "podczas przejścia od jednej teorii do następnej słowa subtelnie zmieniają swoje znaczenia albo warunki stosowalności". Zapożyczenia anglojęzyczne funkcjonują w polskim dyskursie PR nie tylko jako skuteczny sposób wypełniania luk leksykalnych, ale są także źródłem zmian semantycznych prowadzących do rozszerzania lub zawężania znaczeń istniejących wcześniej jednostek leksykalnych. Nadawanie im nowych konotacji znaczeniowych w specjalistycznym kontekście dyskursu PR zmienia sposób, w jaki uczestnicy tego dyskursu postrzegają i kategoryzują otaczającą ich rzeczywistość.
Przedstawiona w tej książce analiza wybranych fragmentów polskiego dyskursu PR ma zatem istotny walor poznawczy nie tylko w perspektywie lingwistycznej (badanie zachowań językowych uczestników dyskursu), ale także w szerzej zakreślonej perspektywie społeczno-kulturowych czynników wpływających na rozwój i formę tego dyskursu.
Celem rozdziału pierwszego jest zdefniowanie dwóch bazowych pojęć tej publikacji: pola wiedzy specjalistycznej oraz międzykulturowego transferu wiedzy specjalistycznej w odniesieniu do tak interdyscyplinarnej dziedziny działalności zawodowej i akademickiej, jaką jest public relations. Rozdział ten pokazuje także rozbudowaną sieć możliwych kierunków transferu wiedzy specjalistycznej w zakresie PR. Istotny z punktu widzenia dalszych rozważań zawartych w tej publikacji jest międzynarodowy oraz międzykulturowy wymiar tego transferu.
Rozdział drugi zawiera szkicową charakterystykę środowiska uczestników polskiego dyskursu PR: stopień zróżnicowania tego środowiska, wzajemne relacje pomiędzy teoretykami i praktykami. Ten społeczny kontekst konstytuowania się polskiego dyskursu PR uzupełniony jest odniesieniem do problemu autonomii PR jako dyscypliny naukowej oraz opisem poziomu polskiej praktyki PR.
W rozdziale trzecim polski dyskurs PR analizowany jest w perspektywie komunikacyjnej.
Badanie międzynarodowego i międzykulturowego wymiaru tego dyskursu pokazane jest w kontekście nieprzystawalności kulturowej pewnych schematów konceptualnych funkcjonujących w kulturze amerykańskiej i polskiej, a co za tym idzie - także ich nieprzekładalności.
Przedmiotem zainteresowania w rozdziale czwartym są anglojęzyczne znaczniki pola specjalistycznej wiedzy PR. Zgromadzony w badaniach materiał leksykalny tworzy konstelację jednostek, które uzupełniając się nawzajem, pokazują strukturę pewnego wycinka tej wiedzy. Obszerny zbiór anglicyzmów funkcjonujących w polskim dyskursie przedstawiony jest w sześciu kategoriach, a proces wyodrębniania tych kategorii oparty jest na koncepcji podobieństwa rodzinnego Ludwiga Wittgensteina oraz koncepcji kategoryzacji Eleanor Rosch. Analiza dotyczy konceptualizacji poszczególnych elementów owych kategorii i koncentruje się na stopniu aktualności i adekwatności zgromadzonej i przekazywanej w anglojęzycznych terminach wiedzy zawodowej, na transformacjach, jakim wiedza ta mogła ulec w procesie międzykulturowego transferu, na przesunięciach semantycznych, które są przejawem tych transformacji.
W rozdziale tym nie tylko przedstawione są wyniki badań nad konceptualizacją poszczególnych elementów w obrębie danej kategorii, ale analizowane są także konceptualne ramy takich pojęć, które odsłaniają relacje semantyczne pomiędzy kategoriami i makrokategoriami, oraz takich, które wskazują na interdysplinarne związki PR z innymi dyscyplinami naukowymi lub dziedzinami życia zawodowego.

Książka "Międzykulturowy transfer wiedzy w polskim dyskursie public relations" - Jolanta Ćwiklińska - oprawa miękka - Wydawnictwo Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Książka posiada 168 stron i została wydana w 2009 r.