Historja powstania narodu polskiego

TOM I
Przedmowa
I. Rewolucyjne Sądy i wyroki
II. Głos wymuszony na ks. Pawle Kamińskim
III. Imionospis poległych i straconych ofiar powstania 1863 i 1864 r.
IV. Polska w chwili pogromu
V. Rząd i Organizacja Narodowa w Polsce
VI. Zadanie Organizacji Narodowej w sprawie Polskiej
VII. Ruś przed i po powstaniu zbrojnem 1863 r.
VIII. Marzenia. Pamiętnik o ruchu partyzanckim w Województwie Grodzieńskiem 1863 i 1864 r.
IX. Dokumenta urzędowe do dziejów organizacji Jeneralnej powstania narodowego w 1863 i 1864 r.
X. Duchowieństwo polskie wobec Sprawy Narodowej
XI. Kilka uwag nad obecnem powstaniem w Polsce
XII. Wspomnienia Kapitana Wojsk Polskich z 1863 r.
DODATEK
1. Odezwa Komitetu Centralnego Narodowego z dnia 1 Września 1862 r.
2. Manifest Komitetu Centralnego jako Tymczasowego Rządu Narodowego z dnia 22 Stycznia 1863 r.
3. Złota hramota
4. Odezwa Stefana Bobrowskiego z dnia 21 Marca 1863 r.
5. Odezwa Komitetu Centralnego jako Tymczasowego Rządu Narodowego
z dnia 16 Kwietnia 1863 r.
6. Dekret Rządu Narodowego z dnia 4 Maja 1863 r. o zmianie taktyki wojennej
7. Dekret Komitetu Centralnego jako Tymczasowego Rządu Narodowego z dnia 10 Maja 1863 r.
8. Odezwa Rządu Narodowego z dnia 13 Maja 1863 r.
9. Odezwa Rządu Narodowego do wojska z dnia 13 Maja 1863 r.
10. Pismo ad Jaska Hospodara z pad Wilni
11. Pismo Konstantego Kalinowskiego z pod szubienicy do ludu Białoruskiego (w języku białoruskim)
12. Odezwa Rządu Narodowego do ludu polskiego z dnia 25 Marca 1864 r.
13. Okólnik Rządu Narodowego w kwestji włościańskiej z dnia 7 Maja 1864 r. N 571
14. Postanowienie Wydziału Wykonawczego na Litwie z dnia 10 Lipca 1863 r.
15. Dekret Rządu Narodowego o dobrach narodowych z d. 18 Lipca 1863 r.
16. Dekret Rządu Narodowego o temże z dnia 12 Maja 1869 r. Nr 584

TOM II

I. Kilka słów z powodu odezwy ks. Adama Sapiehy
II. Powstanie w Polsce
III. Kronika wypadków miasta Warszawy 1861-1863 r. Sołowjówka.
Ustęp z powstania na Ukrainie
IV. Wiadomości z kraju, z lat 1861 i 1862
V. Margrabia Wielopolski i reformy rządu rosyjskiego w Królestwie Polskiem
VI. Wspomnienie o Zygmuncie Szczęsnym Felińskim, arcybiskupie metropolicie Warszawskim
VII. Sprawa polska w roku 1861. List z kraju
VIII. Die Vorlaufer des polnischen Aufstandes. Beitrage zur Geschichte des Konigreichs Polen von 1835 bis 1863
IX. Uwagi wywołane przez broszurę pod tytułem: Kilka słów z powodu odezwy ks. Adama Sapiehy
X. Die Kriegsfuhrung der Polen im Jahr1863
XI. Trzy ustępy z powstania polskiego 1863-1864
XII. O niektórych oddziałach litewskich
XIII. Swiedienja o polskom miatieże 1863 goda w siewiero-zapadnoj Rossii
XIV. Soulevement des Polonais dans les provinces sudouest de la Russie en 1863
DODATEK
1. Adres do cesarza Aleksandra z d. 28 lutego 1861 r.
2. Posłanie do wszystkich Polaków. Kwiecień 1861 r.
3. Odezwa Konsystorza Jeneralnego do dziekana foralnego Warszawskiego
4. Kursorja Konsystorza Jeneralnego do przełożonych kościołów parafjalnych i zakonów w Warszawie
5. Odezwa Administratora archidiecezji Warszawskiej do p.o. Namiestnika, z dnia 16 października 1861 r.
6. Odezwa tegoż Administratora z d. 16 października 1861 r. do Dyrektora Głównego Komissji Wyznań i Oświecenia
7. Odezwa tegoż Administratora z d. 17 października 1861 r. do tegoż
8. Adres trzystu obywateli wręczony hrabiemu Andrzejowi Zamoyskiemu. Wrzesień 1862 roku
9. Adres gubernji Podolskiej
10. Adres gubernji Mińskiej
11. Protokół obrad szlachty Mohilewskiej
12. Postanowienie Centralnego Komitetu jako tymczasowego Rządu Narodowego, z d. 22 stycznia 1863 r.
13. Okólnik Komitetu Centralnego jako tymczasowego Rządu Narodowego do Naczelników Wojskowych województw
14. Postanowienie Rządu Narodowego z dnia 2 czerwca 1863 roku
15. Przepisy prawa karnego do tegoż dekretu dołączone
16. Instrukcja dla formowania powiatami wojska polskiego
17. Adres Rządu Narodowego do Papieża
18. Decyzja Wydziału Spraw Wewnętrznych z d. 20 lipca 1863 roku
19. Odezwa Rządu Narodowego do narodu z dnia 31 lipca 1861 roku
20. Odezwa Rządu Narodowego do ludów i rządów Europy
21. Dekret Rządu Narodowego w kwestji podatków rosyjskich
22. Instrukcja szczegółowa dla władz okręgowych i parafialnych
23. Dekret Rządu Narodowego z d. 12 sierpnia 1863 r.
24. Odezwa Rządu Narodowego do narodu z dnia 29 października 1863 roku
25. Dekret Rządu Narodowego z d. 22 lutego 1864 r.
26. Kopja depeszy księcia Władysława Czartoryskiego do Rządu Narodowego

TOM III
I. Upadek powstania. Wojsko polskie w wędrówce na zachód i wschód. Polska oddana na łaskę wrogom. Smutny jej stan po roku 1831. Zniesienie wojska polskiego, konstytucji, statutu litewskiego oraz los żołnierzy polskich. Porywanie dzieci i wyrzucenie z ojczyzny czterdzieści pięć tysięcy rodzin. Rząd po 1831 roku. Rautensztrauch. Statut organiczny. Deputacja dziękująca za nadanie statutu. Statut nie wykonany. Zarząd wojskowy. Zniesienie Sądu Najwyższego i Rady Stanu, utworzenie warszawskich departamentów Senatu i wydziału do spraw Królestwa w Radzie Państwa. Stan wojenny stanem normalnym. Charakterystyka Mikołaja. Cytadella. Mowa Mikołaja do miejskiej deputacji. Przyjazdy do Warszawy. Prośby kobiet. Illuminacje. Przeglądy wojsk. Rewja pod Kaliszem. Branka i ochotnicy. „Smotry” studentów. Sekretarjat stanu. Ignacy Turkuł. Charakterystyka Paskiewicza.
II Zniesienie uniwersytetu w Warszawie i w Wilnie, korpusu kadetów w Kaliszu i liceum w Krzemieńcu. Brak wyższych zakładów naukowych w zaborze austrjackim i pruskim. Uniwersytet w Krakowie. Założenie uniwersytetu Ś. Włodzimierza. Przeszkody stawiane Polakom w wyższych naukach. Nasza młodzież na uniwersytetach rossyjskich. Bibikow i kijowski uniwersytet. Średnie i niższe szkoły na Litwie, Rusi, oraz w prowincjach austrjackiego i pruskiego zaboru. Okręg Naukowy Warszawski. Kuratorowie. Nauka w gimnazjach. Język polski wbrew rozkazom do szkół powraca. Klasyczne i realne wychowanie. Nauka przywilejem slachty. Policja szkolna. Karol Levitoux. Spiski studenckie. Rozporządzenia Szipowa. Wychowanie panien. Rabunek bibljotek i zbiorów naukowych. Cenzura. Wygnanie za książki cenzurowane. Stan literatury. Poeci. Powieściopisarze. Historycy. Naturaliści. Filozofowie.
III. Nienawiść Mikołaja do katolicyzmu. Charakter religijny walki w Polsce. Co carowi ułatwiało tępienie religji. Encyklika z roku 1832. Dyplomacja moskiewska w Rzymie. Stosunki Watykanu z polską dyplomacją. Allokucja papieża z 1842 r. Mikołaja przemówienie w odpowiedzi na allokucję. Car w Rzymie. Breve do biskupa Wojtarowicza. Rozporządzenia tyczące się Uniatów na Litwie i Rusi. Odszepieństwo Siemaszki. Nawracanie policyjne. Lud się opiera narzuconej wierze. Bazyljanki. Męczennicy uniaccy. Chłopi w Dudakowiczach. Skutki upadku unji kościelnej na Litwie i Rusi. Dyecezja Chełmska. Biskup Szumborski. Teraszkiewicz. Małżeństwa mieszane. Rabunek dóbr kościelnych. Żołd księży. Kollegjum rzymsko-katolickie w Petersburgu. Wizyty biskupów Królestwa Polskiego w tem mieście. Wydział Wyznań w Kommisji Spraw Wewnętrznych w Warszawie. Biskupi Gutkowski i Skórkowski. Mieszanie się władz świeckich w sprawy biskupie. Seminarja. Akademja duchowna warszawska. Petersburgski katolicyzm. Zamykanie klasztorów. Kościoły w ruinie. Kościoły na wygnaniu. Strach biskupów. Choromański. Chmielewski. Tomaszewski. Pomnik na Saskim Placu. Hołowiński. Fijałkowski. Pawłowski arcybiskup mohilewski. Zmniejszenie się katolików. Szafot miejscem do nawracania. Konkordat. Niewykonanie konkordatu. Kodeks kar i kościół. Zwrot ku pobożności. Felicjanki. Stan kościoła w Galicji. Józetinizm. Karcenie księży za wzywanie do pokuty. Kościół uniacki w Galicji. Zwolnienie więzów kościelnych. Stan kościoła w zaborze pruskim. Propaganda protestancka słowem i chlebem. Niemczenie hierarchji. Arcybiskup Dunin. Zasługi duchowieństwa poznańskiego. Emigracja i wiara. Mickiewicz wzywa do religji. Kółko Jańskiego. Zmartwychwstańcy. Ich początek, cel, pojmowanie ojczyzny, rozwój. Przyczyny historyczne towianizmu. Andrzej Towiański przed Duninem, Skrzyneckim, Mickiewiczem. Mowa Towiańskiego. Koło i jego wpływ. Polemika z nową nauką. Wygnanie Towiańskiego. Osiada w Szwajcarji. Miejsca święte. Cześć dla ducha Kościuszki i Napoleona. Propaganda. Spory. Mickiewicz się oddala. Ksiądz Duński. Pojęcie o władzy i stosunek do rządu moskiewskiego. Pojęcie sprawy polskiej i jej przeznaczenia. Zbratnienie wyznań. Protestantyzm. Reforma Rongego i Czerskiego. Zaburzenia w Poznaniu. Żydzi. Sekty żydowskie. Ejsenbaum. Tradycja polsko-żydowska. Partja moskiewska Żydów. Porywanie dzieci żydowskich. Rozporządzenia Mikołaja co do Żydów. Wpływ Żydów na rząd.
IV. Kommisja Skarbu. Zasługi administracji skarbowej. Podniesienie ciężarów publicznych. Pożyczka epsztejnowska. Świetny stan skarbu. Zmiana monety polskiej na rossyjską. Furmann. Bank polski. Henryk Łubieński. Józef Morawski i inni dygnitarze Kommisji Skarbu. Towarzystwo Kredytowe Ziemskie. Przeszkody stawiane produkcji krajowej. Ile rąk polskich wojsko odrywało od roli? Zasługa dobrych gospodarzy. Rolnictwo w Poznańskiem, w Królestwie Polskiem, na Litwie, Rusi i w Galicji. Ekonomiczna wojna. Wywłasczenie pruskie. Konfiskata moskiewska. Osadnicy niemieccy. Przemysł polski i jego upadek. Górnictwo. Schenschin. Sąd na górników. Fabryki sukien i płócienek. Ludność fabryczna. Rzemiosła. Postępowanie rządu z rzemieślnikami. Jakie z niego skutki? Wydział przemysłu i kunsztów. Brujewicz. Łuszczewski. Salon Niny. Polska muzyka. Rada Przemysłowa. Przemysł na Litwie, Rusi, w Galicji i w Poznańskiem. Ekonomicy polityczni. Stejnkeller. Handel. Przemytnictwo. Straż celna i wydział celny. Objezdczycy. Zniesienie linji celnej od Litwy i Rusi. Komory. Gildje. Handel w Poznańskiem i w Galicji. Przesądy w handlu. Drogi. Ich utrzymanie. Zarząd komunikacji lądowych i wodnych. Teniszew i inni dyrektorzy. Progi litewsko-ruskie i galicyjsko-poznańskie. Komunikacje wodne. Żegluga parowa. Potrzeba uregulowania rzek. Poczty w Wielkopolsce i w Galicji. Pruska manja fałszowania nazwisk. Poczty w zaborze moskiewskim. Zarząd poczt w Warszawie. Golicyn. Masson. Czarny gabinet. Sprawa o morę i o złamaną fajkę. Listy z Syberji i z emigracji. Poczta prywatna.
V. Administracja. Rada administracyjna. Mostowski. Kommisja Spraw Wewnętrznych. Główni jej dyrektorowie. Zniesienie województw. Moskalenie. Rozporządzenie Szypowa. Ubiory. Szyldy. Storożenko. Wikiński i jenerał Krasiński. Dyrektorowie wydziałów. Sprawa włościańska. Urządzenie dóbr rządowych i prywatnych w zaborze moskiewskim. Podburzanie chłopów w Galicji. Rzeź tarnowska. Patrjotyzm chłopów Wielkopolskich. Usiłowania reformy społecznej. Ukaz 7 czerwca o robociznie przymusowej w Królestwie. Inwentarze bibikowskie. Dla czego wynaradawiano administrację? Postępowanie Prusaków z powodu wojny Polaków z carem. Mordy w Fischau. Flottwel. Zakaz używania języka polskiego na urzędach. Oddalenie Polaków od urzędów. Landraci i kommisarze okręgowi w Poznańskiem. Sejm prowincjonalny. Wstąpienie na tron Fryderyka Wilhelma
IV. Edward Raczyński. Obrona narodowości. Strzał przeciwko Mikołajowi w Poznaniu. Kartel z Moskwą. Konstytucja w Prusach. Polacy na sejmie w Berlinie. Obietnice narodowej reorganizacji. Polacy nie składają przysięgi na konstytucją. Karol Marcinkowski. Liga polska. Inne towarzystwa. Puttkamer. Spisek policyjny Berenszprunga. Kolo poselskie. Niemczenie w Galicji. Sejm stanowy galicyjski. Fabryka hrabiów. Położenie właściciela w Galicji. Skutki austrjackiej mądrości stanu. Świętojuryzm. System rozdwajania. Reakcja Bacha. Zniemczenie uniwersytetu Jagiellońskiego. Pożar Krakowa. Reformy. Gołuchowski. Szmerling i umowa Rechberga z Balabinem. Zmoskalenie administracji na Litwie i Rusi. Warunki przyjmowania Polaków do urzędów. Sprzedajność czynowników. Osobna organizacja szlachty. Sejmiki szlacheckie. Heroldja. Legitymowanie się ze szlachectwa. Niszczenie szlachty zagonowej. Jeszcze Bibikow. Jenerał-gubernatorowie wileńscy i cierpienia Litwy.
VI. Znaczenie sądownictwa. Sądy na Litwie, Rusi, w Galicji, w Poznańskiem. Polacy poza prawem z powodu języka niemieckiego w sądach. Sądownictwo w Królestwie Polskiem i w Rzeczypospolitej Krakowskiej. Kodeks karny Mikołaja. Charakterystyka polskiego sądownictwa. Sądownicy służalcy wrogów. Ministrowie sprawiedliwości i słynniejsi obrońcy. Pisarze prawni. Wymiar sprawiedliwości i sądownicy z uniwersytetu moskiewskiego. Polacy w wojskach zaborców. Fortece na naszej ziemi. Tajna policja. Trzeci Wydział. Policja przy poselstwach. Pięć tajnych policji w Warszawie. Abramowicz i jego ajenci. Jenerał-gubernatorowie Warszawy i biuro paszportowe. Paszporta z tajemnemi znakami. Żandarmerja. Policja przy namiestniku. Policja tajna dla namiestnika. Czego trzeba było, aby pracować w ówczesnem położeniu? Znaczenie spisków. Amnestja. Sądy na powstańców litewskich i ruskich, i siedm ukazów o konfiskacie. Sąd najwyższy w Warszawie na powstańców. Wyroki. Nazwiska skazanych. Postępowanie z więźniami politycznymi. Kommisja śledcza. Lejchte. Inni członkowie kommisji. Kary i charakter polskiego wygnania.
VII. Komitet Niemojowskiego. Potępienie przewodników powstania. Komitet Lelewela. Jego odezwy. Wyprawa partyzancka do Polski. Józef Zaliwski. Plan wyprawy. Organizacja partyzantki. Zasady emissarjuszów. Wędrówka do Polski. Usposobienie Galicji. Gorliwsi obywatele. Działanie na swoją rękę. Zaliwski w Królestwie. Odroczenie wyprawy i odezwa. Prześladowanie austrjackie. Urzędnicy, sąd i wyroki. Powab męczeństwa. Artur Zawisza. Losy jego oddziału. Szubienica. Oddziały Białkowskiego Leopolda i Łubieńskiego Feliksa. Kary. Michał Wołłowicz i włościanie. Emissarjusze w Białostockiem. Z emissarjusza szpieg. Sprawy różnych innych emissarjuszy. Migurski. Kasper Dziewicki jego towarzysze. Polityczne skutki wyprawy emissarjuszów. Zmiana w konstytucji Rzeczypospolitej Krakowskiej. Przedstawienia zagranicznych dworów. Zjazd w München-Graetz. Przyczyny polskiej rewolucyjnej polityki. Wyprawa Oborskiego do Niemiec. Polacy w Szwajcarji. Wyprawa Sabaudzka i jej skutki. Młoda Polska. Jej komitet, zasady i wysłannicy do Polski. Rozwiązanie się Młodej Polski.
VIII. Polityka społecznej rewolucji. Gurowski. Początek Towarzystwa Demokratycznego. Jego założyciele. Zdrada Gurowskiego. Akt fundamentalny Towarzystwa Demokratycznego. Protestacja przeciwko traktatom rozbiorowym. Odezwa do żołnierzy. Manifest Towarzystwa. Życie wewnętrzne Towarzystwa Demokratycznego. Centralizacja. Członkowie Centralizacji. Emissarjusze Centralizacji i Komitetu Poznańskiego. Klęska społecznej rewolucji. Oskarżenie przez opinją Centralizacji. Emigracja na drugi dzień rewolucji lutowej w Paryżu. Ruch w niej ku jedności. Wyjście Polaków z Paryża. Wydalenie Centralizacji z Francji. Skutki tego. Komitet Centralny rewolucji europejskiej. Udział demokracji w sprawie wolności i jedności narodów. Drukarnia moskiewska i Hertzen. Rozwiązanie się Towarzystwa Demokratycznego i nowsze czasy. Zasady stronnictwa arystokratycznego. Kierunek prac organicznych. Towarzystwa naukowe, literackie, dobroczynne, bibljoteki, szkoły i inne zakłady. Legjon zagraniczny. Zajścia z rządem Francuzkim. Projekty legjonów w Portugalji, w Egipcie, w Hiszpanji. Polacy i książę Ludwik Napoleon. Taktyka arystokracji. Zabiegi o władzę. Komitet Dwernickiego. Rozpędzenie komitetu Lelewela. Czynności komitetu Dwernickiego. Projekt dynastyczny i propaganda monarchiczna. Król de facto. Towarzystwo Trzeciego Maja. Nowy zwrot stronnictwa konserwatywnego. Hotel Lambert. Stosunki dyplomatyczne. Stowarzyszenie literackie przyjaciół Polski w Londynie. Rozprawy o Polsce w sejmach angielskim i francuzkim. Stosunki na Wschodzie. Jenerał Zamoyski. Użyteczność służby zagranicznej. Zjednoczenie. Jego zasady i Komitet. Dla czego zjednoczenie nie udało się? Joachim Lelewel. Głośniejsi członkowie Zjednoczenia J. B. Ostrowski i polemika emigracyjna. Rozwiązanie Zjednoczenia. Wincenty Tyszkiewicz. Znaczenie prawności. Sejm na emigracji. Jenerał Rybiński. Towarzystwo wojskowe. Sekty polityczno-religijne. Węglarze. Gromady: Grudziąż i Humań. Wyznawcy obowiązków społecznych. Kanfederaci. Komitet emigracyjny w Londynie. Co nam dały stronnictwa?
IX. Komitety: litewski, ruski i działanie dla utrzymania norodowości. Seweryn Goszczyński. Stowarzyszenie Iudu polskiego. Jego zasady. Organizacja. Zbór Naczelny. Propaganda słowiańska. Młodzież w Krakowie. Kobiety. Związek między góralami. Emissarjusze Młodej Polski. Bracia Zalescy. Agitacja w Jaworznie. Zajęcie Krakowa przez wojska austrjackie. Skutki zajęcia. Rozwiązanie się Zboru Naczelnego. Sądy krakowskie. Zaniechanie powstania. Śmierć Zaleskich. Goszczyński przenosi władze stowarzyszenia do Lwowa. Zbór lwowski. Dążenie ludowo-ruskie. Rozszerzenie się związku pomiędzy wojskiem. Odkrycie spisku w Galicji i wyroki. Śmierć Kulczyńskiego. Nowicki na Litwie. Konarski na Rusi. Stowarzyszenie ludu polskiego w tych prowincjach. Charakterystyka Konarskiego. Rozszerzenie się związku. Ściganie emissarjusza. Wzmianka o Henryku Golejewskim i Rufinie Piotrowskim. Aresztowanie Konarskiego. Związek odkryty. Więzienia i śledztwo. Śmierć Konarskiego. Szubienice w Kijowie. Wygnanie. Franciszek Sawicz. Wymyślony przez kommisje śledczą spisek ludzkości. Fałsz wykryty przez Nazimowa i Kawelina. Kara za nieistniejący spisek. Świętokrzyżcy. Ich zebrania. Wykrycie. X. Dzieje wygnańców. Ucieczki jeńców polskich. Cierpienia rozbitków. Ksiądz Jan Sierociński, Władysław Drużyłowski i Ksawery Szokalski tworzą związek na Syberji. Zamiary powstania. Myśl uorganizowania Kirgizów. Droga przez Indostan do Europy. Zdrada. Ucieczka z Aleksandrowska. Piotr Wysocki na Angarze. Męczeństwo Omskie. Kara Piotra Wysockiego i jego towarzyszy. Młoda Sarmacja. Związek Gzowskiego i Więckowskiego. Lwy i Lwice. Rozpusta. Bałaguli. Dziwacy. Obyczaj i towarzyskość narodu zagrożoną ratuje patrjotyzm. Związek 1843 roku odkryty. Wyroki na sprzysiężonych. Związek chłopów. Ksiądz Piotr Ściegienny. Jego teorja socjalna. Propaganda. Ujęcie księdza Ściegiennego i sparaliżowanie powstania. Szubienica, kije i wygnanie.

TOM IV

XI. Co przeszkadzało sprzysiężeniu demokratycznemu? Spisek demokratyczny w Galicji. Narada 18 kwietnia 1845 r. Marcinkowski i sprzysiężenie demokratyczne w Poznańskiem. Opozycja drobnych kółek. Komitet Centralny Poznański. Przygotowania. Związek w Prusach Zachodnich i innych prowincjach. Malinowski emissarjuszem od centralizacji. Zwolennicy szybkiego powstania. Uchwała powstania 1846 r. Kłamliwe doniesienia o gotowości kraju. Dobra wiara. Plan powstania 1846 r. Jego organizacja. Rzeź w Tarnowskiem. Aresztowanie w Poznańskiem. Zajęcie Krakowa przez Austrjaków. Odroczenie powstania. Powstanie w Krakowie. Oddziałki w okręgu Krakowskim. Austrjacy opuszczają Kraków. Rząd Narodowy. Manifest. Charakter powstania. Austrjacy ustępują do Wadowic. Dyktatura. Tyssowski. Dembowski. Rząd przy dyktatorze. Zniesienie pańszczyzny, warsztaty narodowe, rozdawnictwo soli, prawa równości. Powstanie w Wieliczce i w Miechowskiem. Zamach Michała Wiszniewskiego. Bitwa pod Gdowem. Hersztowie rzezi. Chłopska wojna. Rodzina Boguszów i ofiary rzezi. Kto rzeź nakazał? Jej skutki. Nagrody zbójcom. Powstanie na Podhalu. Processja na Podgórzu. Układy z Collinem. Powstańcy opuszczają miasto. Kapitulacja przed Prusakami. Moskale w Krakowie. Ich i austrjackie postępowanie. Zniszczenie Rzeczypospolitej Krakowskiej. Skutki rzezi dla włościan. Horożana. Potyczka pod Narajowem. Śmierć Wiśniowskiego i Kapuścińskiego. Rok 1846 na Podolu, Wołyniu i na Ukrainie. Reer na Litwie. Powstanie wstrzymane. Wyroki w Wilnie. Związek Demokratyczny w Królestwie. Bronisław Dąbrowski w Warszawie. Zamierzona wyprawa na Dęblin. Potocki w Siedlcach. Aresztowanie Ruprechta, Kociszewskiego, Żarskiego, Potockiego i innych. Szubienice. Wyroki w Warszawie. Nieudany zamach na fortecę w Poznaniu. Starcie na moście Chwaliszewskim. Ruch w Starogrodzkim powiecie. Zabicie Zajączkowskiego. O tłumaczeniu się więźniów przed obcymi sądami. Mowa Mierosławskiego. Wyroki Sądu Stanu w Berlinie. Antoni Babiński. Śmierć jego w Poznaniu. Prześladowanie kobiet przez Prusaków. Upadek ducha. Panslawizm w Polsce.
XII. Pius IX. Rewolucja w Paryżu, w Wiedniu, w Berlinie. Uwolnienie więźniów z Moabitu. Komitet polski w Berlinie. Komitet Narodowy Centralny w Poznaniu. Deputacja polska w Berlinie. Król przyrzeka reorganizację narodową. Łudzenie Polaków wojną z Moskwą. Władze prowincjonalne poznańskie i gwałty Stejnaeckera. Komitet niemiecki. Pokłócenie Niemców z Polakami. Kolumny ruchome. Stan oblężenia. Wydział Wojskowy. Charakter powstania. Odezwa Colomba. Tajemny Rząd Rzeczypospolitej Polskiej. Kommisja reorganizacyjna. Przyjmowanie emigrantów. Mierosławski w Poznaniu. Willisen. Układy. Konwencja w Jarosławcu. Oburzenie z powodu jej zawarcia. Pruska zdrada. Drażnienie Polaków. Napaści. Agitacja przeciw reorganizacji. Podział Księztwa. Starcie w Gostyniu. Napaść na Odolanów. Wymordowanie jeńców. Bitwa w Koźminie. Deputacje podkomendnych. Uchwała Komitetu i klubu o złożeniu broni. Narada delegowanych od wojska w Miłosławiu. Mierosławski naczelnym wodzem. Rozwiązanie się Komitetu. Starcie w Raszkowie, w Wilczynie, w Grodzisku. Bitwa pod Książem. Zwycięztwo pod Miłosławiem. Wygrana pod Wrześnią. Położenie powstania. Prawdziwe zamiary Mierosławskiego. Pochód na północ. Marsz na południe. Rada w Skąpem. Brzeżański. Układy. Ugoda w Bardzie. Złożenie broni w Czarnym Piątkowie. Obóz chłopski. Krotowski ogłasza Rzeczpospolitą w Mosinie. Starcie pod Śremem. Rzeczpospolita w Kórniku. Próby rządowe. Starcie pod Rogalinem. Oddziałki w Stęszewie, w Górczynie i w Zegrzu. Śmierć Dobrzyckiego w Obornikach. Napad na Kcynię. Sceny zemsty ludowej w Buku. Rozdrażnienie. Napaści i zbrodnie kolonistów niemieckich. Bandy zbójeckie Tresckowa i Lüttichaua. Srogość niemieckich żołnierzy. Piętnowanie piekielnym kamieniem. Amnestja. Pomiędzy Elbą i Wezerą. Pfuel. Linja demarkacyjna. Stanowisko rządów francuzkiego i angielskiego w sprawie podziału. Protestacja przeciwko wcieleniu Prus Zachodnich do Niemiec. Uchwała mężów zaufania Niemiec co do Polski. Parlament frankfurcki. Protestacje Janiszewskiego i Libelta. Sejm berliński. Dodatek do artykułu pierwszego konstytucji. Zgwałcenie przez króla konstytucji. Nowa konstytucja. Poznańskie i Prussy Zachodnie niewcielone do rzeszy niemieckiej.
XIII. Koncessyjność dla rewolucji. Zmiany w Austrji. Komitet Narodowy w Krakowie. Zawieszenie jego czynności. Na propozycję Zienkowicza Komitet rozpoczyna znowu czynności. Deputacja u Kriega. Owacje. Komitet ukonstytuowany. Odezwa o uwłaszczenie. Agitacje rządowe przeciw uwłaszczeniu. Zniesienie pańszczyzny w Galicji. Odezwa Komitetu do włościan. Żydzi. Odezwa Żydów krakowskich do Żydów poznańskich. Spory z Kriegiem. Gwardja narodowa. Jej uzbrojenie. Napad. Przed kuźnią. Przyczyna napadu. Oświadczenie stanów austrjackich w sprawie polskiej. Święcone. Rozkaz niewpuszczania emigrantów. Cesarska uroczystość. Lud u Kriega. Krieg w Krysztoforach. Zaczepki ze strony wojska. Chłopicki i gwardja. Walka na ulicach. Rzeźnicy. Odwrót z rynku na Wawel. Bombardowanie. Kryminaliści wypuszczeni przez Austrjaków. Umawianie się o zawieszenie broni. Żydzi biją żołnierzy na Kazimierzu. Warunki kapitulacji. Emigracja opuszcza Kraków. Pogrzeb. Nazwiska poległych. Schlick w Krakowie. Manifestacje z powodu posłów. Wojna z pauprami. Powstanie chłopskie 1849 w okręgu Krakowa. Męczennicy z tego powstania.
XIV. Solidarność trzech mocarstw. Ruch we Lwowie. Adres 19 marca i 6 kwietnia. Biurokracja. Stadjon. Rada Narodowa. Jej członkowie. Wniosek Szajnochy. Wpływowi członkowie Rady. Organizacja Rady. Jej program. Trzy organiczne obok siebie związki. Rada Świętojurska. Zkąd powstał ruch ruski? Niemoralność obcych rządów. Czynność rad ruskich. Zamierzony podział Galicji. Kto z Świętojuryzmu korzysta? Oświadczenie Rady Narodowej w kwestji ruskiej. Adres Rusinów. Zbór Ruski. Znowu sprawa włościańska. Adres Duchowieństwa do Rady. Stosunki pomiędzy dworem a chatą. Spokój na wsiach. Wrzawa po miastach. Walka arystokracji z demokracją w kraju. Na kim się opiera rząd habsburski? Bajrat. Wydawanie emigrantów. Stowarzyszenie Ziemiańskie. Położenie konserwatystów polskich. Zaleski namiestnikiem. Polemika. Ustępstwa rzędu. Opinia o wysyłaniu posłów do Wiednia. Stanowisko polskich deputowanych w sejmie wiedeńskim i kromieryżskim. Smołka. Legion polski w Wiedniu. Bem w Wiedniu. Śmierć Bema i Jełowickiego. Sejm w Kromieryżu. Upadek konstytucji. Poruszenie we Lwowie. Zachowanie się wojska. Barykady. Powtórna zaczepka. Strzelanina. Bombardowanie. Nazwiska poległych. Kapitulacja. Adres 9 grudnia. Działanie reakcji. Stan oblężenia. Kara kamaszy. Ucisk. Cesarz w Galicji. Śmierć Gozlara. Polemika organiczno-legalna.
XV. Szlązk. Stan polskiego chłopa na Szlązku. Rok 1846 co przyniósł ludowi polskiemu na Szlązku? Silesja. Tygodnik Cieszyński. Adresa Szlęzaków na zjeździe słowiańskim. Stalmach i patrjoci szlązcy. Szlazk pruski. Karol Kosicki. Józef Lompa. Dwaj deputowani szlązcy obok polskich posłów. Żywotność polska. Zatrzymanie się ruchu narodowego w Szlązku. Mazury pruskie. Pisma w Prusach zachodnich i wschodnich. Bezczynność zaboru moskiewskiego. Józef Żochowski w kościele ś. Jana. Konspiracja krawców. Związek roku 1850. Jego zasady i zamiary. Więźniowie w cytadeli. Niebezpieczeństwo z powodu upadku Węgier. Wykrycie. Skazanie. Związek młodzieży litewskiej. Jego początek. W jaki sposób zamienił się na konspirację? Przyśpieszenie terminu powstania. Otrucie. Aresztowania. Katusze i wygnanie.
XVI. Jędrzej Moraczewski podaje myśl Kongresu Słowiańskiego. Czesi uskuteczniają pomysł naszego historyka. Odezwy. Znakomitsi członkowie Zjazdu. Jego organizacja. Rusini na Zjeździe i Szlązacy. Życzenia ogólne. Projekt federacji Słowian. Wystąpienie przeciwko prześladowaniu niemieckiemu. Madżiary i Kroaci. Manifest Słowian do ludów europejskich. Ocenienie słowiańskiego manifestu. Prawdopodobieństwo jedności Słowian. Windischgraetz. Rewolucja w Pradze i rozpędzenie zjazdu. Skutki Zjazdu według Moraczewskiego.
XVII. Mickiewicz wobec papieża. Rada Szwajcarom. Rewolucja w Medjolanie. Przekonanie poety o potrzebie udziału Polaków w włoskiej rewolucji. Mickiewicz zawiązuje legjon polski w Rzymie. Poświęcenie chorągwi. Przeszkody. Pochód do Medjolanu. List Mickiewicza. Pochód Kamińskiego przez Francję. Wyjście na plac boju. Kłopoty o fundusze. Chodźko wysłany do Francji. Dzień 15 maja w Paryżu. Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej. Mickiewicza starania w Paryżu. Bitwa pod Lonato. Zawieszenie broni. Nowy oddział legjonu Mickiewicza pod dowództwem Michała Chodźki. Wzbronienie wylądowania. Liworno. Konwencja z W. Księciem Toskańskim. Wypadki we Włoszech i położenie legjonu. Walka barykadowa w Genui. Dwa stronnictwa w legjonie. Fijałkowski prowadzi legjon do Rzymu. Polacy przeciw Francuzom. Rozwiązanie się legjonu Mickiewicza. Chrzanowski naczelnym wodzem armji sardyńskiej. Bitwa pod Nawarą. Mierosławski w Sycylji. Armja sycylijska. Plan obrony brzegów. Bitwa w Catane. Koniec Sycylijskiego powstania. Rewolucja w Dreźnie, w Badenie, w Palatynie. Udział w niej Polaków. Mierosławski naczelnym wodzem badeńskim. Wojna. Opuszczenie Palatynatu. Potyczki nad Nekarą. Bitwa pod Waghausel. Sznajde. Demoralizaja i zdrady. Bitwa pod Rastadem. Rozwiązanie się armji. Dymissja Mierosławskiego. Koniec powstania badeńskiego.
XVIII. Co Polaków łączy z Węgrami? Przeznaczenie Polski. Młodzież śpieszy do Węgier. Umowy z Koszutem. Zamach na Bema. Legion polski. Oblężenie Aradu. Nieporozumienia jenerałów węgierskich. Dembiński naczelnym wodzem. Stanowisko jego w Górnych Węgrzech. Niezgody polskich organizatorów. Tchórznicki, Dembowski, Bułharin, Idzikowski i czyny wojenne ich oddziałów. Wysocki. Bitwa pod Solnokiem. Georgey i Koszut. Perjod niepowodzenia. Bem w Siedmiogrodzie. Rzeź w Siedmiogrodzie. Pierwszy ruch wojenny Bema. Pobicie północnej armji. Szelderowie. Odwrót od Hermansztadu i bitwy po drodze do Deva. Bitwa pod Piskami. Marsz do Medjasza. Urban znowu wypchnięty. Bitwa pod Medjaszem. Najazd Moskali. Zdobycie Hermansztadu. Wypędzenie Moskali i Austrjaków. Siedmiogród oswobodzony. Djament z korony S. Szczepana. Stosunki wewnętrzne i zewnętrzne. Pośrednictwo polskich dyplomatów. Bem w Banacie. Banat oswobodzony. Co się stało w Siedmiogrodzie podczas nieobecności Bema? Janko, Król gór i powstanie Wołoskie. Nowy najazd moskiewski. Wąwóz w Tomos. Bitwy w Bystrzycy. Legion polski w Siedmiogrodzie. Bitwy w okolicy Szeklerów. Bem w Multanach. Potyczki, w których udział brał legion. Przegrane od Szegeswar. Zajęcie powtórne Hermansztadu. Bitwa pod Nagy-Csur. Bem opuszcza Siedmiogród, wezwany na naczelnego wodza do Węgier. Czyny wojenne Wysockiego i jego legion. Niechęć Georgeja do Polaków. Zwłoka z wkroczeniem do Galicji i jej skutki. Polacy w górnych Węgrzech. Manifest Mikołaja wypowiadający wojnę Węgrom. Spory Dembińskiego z Georgejem. Wysocki komendantem górnych Węgier. Moskale w Węgrzech. Opór najazdowi. Samowolność i sprzeczność rozkazów najwyższych władz zgubnie działa na armję. Dembiński powtórnie naczelnym wodzem. Bitwy pod Szegedynem i Temeszwarem. Poddanie się Georgeja. Przejście do Turcji. Proklamacja Wysockiego. Kolumny Siedmiogrodzkiego wojska. Oficerowie Honwedów powierzają Bemowi sztandar węgierski. Wyjazd Bema do Turcji. Męczennicy Polacy za sprawę Węgier: Woroniecki, Abankur i Rulikowski. Legion w Turcji. Moskwa i Austrja żądają wydania rozbitków. Grożą Turcji wojną. Turcy szanują prawa, nieszczęścia i gościnności. Przechodzenie na islamizm. Śmierć Bema. Cisza po wysileniach. Początek wojny wschodniej.
XIX. Wojna wschodnia. Znaczenie Polski w wojnie europejskiej z Moskwą. Pomijanie Polski. Przyczyna tego. Reszyd pasza. Co należało robić? Tajna organizacja. Józef Miłkowski. Odezwa Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego. Dobre zrozumienie znaczenia powstania. Nieumiejętność działania. Bulewski. Odezwa Herzena do moskiewskich żołnierzy. Olszewski. Stanowisko Centralizacji w wojnie wschodniej. Kółko polskie w Paryżu. Jego członkowie i charakter polityczny. Elzanowski. Oczekiwanie na hasło do powstania. Zmowy gorętszej młodzieży. Zamiar odbicia rekrutów. Nadzieja wywołania powstania przez legjony. Komu było łatwiej uzyskać pozwolenie na legjon. Porozumiewanie się arystokratów z demokratami w rzeczy legjonu. Memorjał podany do Wysokiej Porty o legjonach. Kółko popiera usiłowania Sokulskiego. Instrukcja dana Brzozowskiemu. Wysocki pełnomocnikiem emigracji. Niezgoda stronnictw. Odezwa Wysockiego. Jego starania. Projekt legjonu polskiego porzucony z powodu wejścia w przymierze zachodnie Austrji. Bezskuteczność demokratycznej dyplomacji. Rewolucyjne plany Zygmunta Miłkowskiego. Działania polskiej arystokracji. Jeszcze charakterystyka polskiej dyplomacji. Turcja żąda od Czartoryskiego jenerałów. Polacy przy głównej kwaterze w Anatolji. Zygmunt Jordan. Michał Czajkowski. Kozacy Sułtańscy. Ich znaczenie. Przyczyny małego wzrostu. Drugi pułk Kozaków. Zamoyski w Anglji. Dywizja polska na koszcie angielskim. Spory między Zamoyskim i Sadykiem i udział w nich Mickiewicza. Projekt legjonu żydowsko-polskiego. Śmierć Mickiewicza, Iliński i czyny niektórych innych Polaków. Pokój paryzki. Memorjał Reszyda. Prywatne Moskwy względem Polski oświadczenia. W jaki sposób Moskwa wynagrodziła sobie straty poniesione w wojnie wschodniej. Wyrzucenie dwóch narodów z ich ziemi. Wojna Wschodnia jednym z głównych powodów agitacji w Polsce. Śmierć Mikołaja. Los formacji polskich po zawarciu pokoju. Wyprawa Polaków na Kaukaz. Powstanie na Ukrainie. Jego charakter i przyczyny. Bicie popów i czynowników. Dobre usposobienie chłopów dla szlachty. Brak przewodników. Rozental. Ryszard Bielicki. List Czartoryskiego. Nieczynność powstania. Wojsko cara morduje chłopów pod Korsuniem. Prześladowanie ludu. Koniec powstania. W nim pierwsza myśl narodowego ruchu.