Zarys historii gospodarczej Polski 1918-1939

Opis książki:

Szóste uzupełnione wydanie znanego i cieszącego się wielką popularnością zarysu historii gospodarczej Drugiej Rzeczypospolitej

Autorzy przedstawili syntezę dziejów gospodarczych Polski lat 19181959 w sposób rzeczowy, niezależnie od doraźnych koniunktur politycznych. Zaprezentowali, uwzględniając również wyniki własnych badań, ogólne tendencje i prawidłowości rozwoju gospodarczego Polski w dwudziestoleciu międzywojennym w układzie chronologicznym: od odzyskania niepodległości i odbudowy ze zniszczeń, przez dążenie do stabilizacji i ożywienie gospodarcze aż do wielkiego kryzysu oraz okresu interwencjonizmu państwowego. Książkę zamyka bilans gospodarki Polski międzywojennej według najważniejszych działów, a także składy kolejnych gabinetów Drugiej Rzeczypospolitej. Publikacja dla studentów kierunków ekonomicznych i historycznych. Książka ta ukazała się po raz pierwszy w roku 1960, kiedy badania nad dziejami Polski dwudziestego wieku znajdowały się dopiero w początkowym etapie, publikacje zaś poświęcone temu stuleciu miały z nielicznymi wyjątkami raczej charakter propagandowy, a nie naukowy. W następnych wydaniach (oprócz piątego z roku 1986) wprowadzaliśmy mniejsze lub większe zmiany. W niektórych ingerencja cenzury zmusiła nas do opuszczenia pewnych fragmentów. Zawsze byliśmy zresztą świadomi istnienia instytucji "zawodowego czytelnika", co wpływało na niektóre sformułowania. Od poprzedniego piątego wydania minęło już przeszło dziesięć lat obfitujących w istotne przeobrażenia w kraju i na świecie; niemałe znaczenie miało również zlikwidowanie cenzury i udostępnienie archiwów dawniej zamkniętych dla historyków. Niezależnie od tego, ukazanie się wielu godnych uwagi rozpraw historycznych (jakkolwiek w dziedzinie historii gospodarczej postęp był najmniejszy), a wreszcie nasze własne studia dotyczące niektórych szczegółowych problemów skłaniają do odmiennego spojrzenia na niejedną kwestię. Należy także podkreślić, iż zmieniła się sytuacja na rynku wydawniczym. Kiedy ukazywało się pierwsze wydanie tej książki, było to jedyne przeznaczone dla szerszego kręgu Czytelników choć ograniczone do gospodarki syntetyczne opracowanie historii Drugiej Rzeczypospolitej. Mieliśmy więc i przez dość długi czas zachowaliśmy swoisty monopol, co zmuszało do szerszego, niż początkowo zamierzaliśmy, omawiania zagadnień wykraczających poza właściwy temat książki. Dzisiaj Czytelnik może korzystać z wielu publikacji, zwłaszcza z zakresu dziejów politycznych. Wszystko to powoduje, że obecne wydanie zawiera stosunkowo więcej zmian niż poprzednie edycje. Wykład niektórych zagadnień uległ skróceniu, natomiast wprowadziliśmy nowe problemy oraz rozwinęliśmy inne, dawniej traktowane marginesowo lub w nadmiernie uproszczony sposób. Pomimo postępu w badaniach, rosnącej liczby popularnych publikacji oraz upływu czasu, który powoduje przemijanie aktualności rozmaitych sporów dotyczących przeszłości, wypada dziś powtórzyć niektóre stwierdzenia zawarte w przedmowie do poprzednich wydań. Okres międzywojenny nadal budzi zainteresowanie i wywołuje wiele sprzecznych opinii, a tym samym kontrowersje. W roku 1960 posługiwano się nim w polemikach o charakterze politycznym dla dokonywania porównań, które w oficjalnej propagandzie miały podkreślać sukcesy osiągnięte po 1944 r. Współcześnie wielu publicystów, niekiedy nawet historyków i ekonomistów, skłania się do traktowania lat 19181939 jak swoistego raju utraconego. To prawda, że wiele względów, także ściśle naukowych, zachęca do porównań obejmujących dłuższe ciągi historyczne. Porównania takie wymagają jednak ostrożności, choćby tylko z tego powodu, że zmiany dokonane w wyniku drugiej wojny światowej przeobraziły kształt przestrzenny i demograficzny państwa polskiego, zmienione zaś zasady zbierania i publikowania danych statystycznych niezmiernie utrudniają tworzenie długich, porównywalnych ciągów liczb. W niniejszej książce nie zamierzamy zajmować się tego rodzaju porównaniami. Zwracamy natomiast uwagę na niektóre specyficzne cechy gospodarki polskiej oraz staramy się krytycznie oceniać wartość materiałów, którymi dysponujemy. Naszym celem, podobnie jak we wszystkich poprzednich wydaniach, jest ukazanie w sposób możliwie rzeczowy gospodarki polskiej lat międzywojennych, niezależnie od doraźnych koniunktur politycznych. Postęp w badaniach nie wywołał naszym zdaniem potrzeby zasadniczej zmiany generalnych sądów dotyczących rozwoju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej w latach międzywojennych, jakkolwiek skłonił nas do nieco odmiennego spojrzenia na pewne kwestie szczegółowe oraz do bardziej krytycznego spojrzenia na war- tość niektórych źródeł. Problematyka gospodarcza lat 19181939 wchodzi w skład każdego podręcznika historii gospodarczej, których kilka ukazało się w ostatniej dekadzie. Czytelnik łatwo więc może się zorientować w różnicach poglądów dzielących historyków. Okres dwudziestolecia międzywojennego, odchodzący coraz dalej w przeszłość, w wielu z nich traktowany jest jako fragment wykładu i w rezultacie zajmuje stosunkowo niewielką objętość. Książki, których przedmiotem jest wyłącznie historia gospodarcza Drugiej Rzeczypospolitej, nadal są rzadkością. Zamiarem naszym było i pozostało przedstawienie Czytelnikowi książki o charakterze syntetycznym, zrozumiałej dla osób nie mających wykształcenia ekonomicznego i wykraczającej poza zakres typowego podręcznika historii gospodarczej. Syntetyczny charakter opracowania spowodował ograniczenie objętości, a tym samym selekcję zagadnień. Staraliśmy się oczywiście przedstawić przede wszystkim te problemy, które uważamy za najważniejsze dla zrozumienia omawianego okresu. W zasadzie nie zajmujemy się historią polityczną, ograniczając się w najbardziej niezbędnych przypadkach do przypomnienia elementarnych informacji oraz tych kwestii, które są ważne dla rozumienia ewolucji gospodarki. Staraliśmy się natomiast przedstawić przede wszystkim ogólne tendencje i prawidłowości rozwoju gospodarczego Polski międzywojennej, czemu został podporządkowany układ pracy. Podział na rozdziały ma charakter chronologiczny, a w ich ramach wprowadziliśmy paragrafy rzeczowe, dotyczące najważniejszych problemów. Popularny charakter książki powoduje, że jest w niej mało odsyłaczy do literatury i źródeł. Przyjęliśmy zasadę, że podajemy je przede wszystkim tam, gdzie przytaczamy cytaty lub dane statystyczne. W nielicznych przypadkach przypisy noszą odmienny charakter, wyjaśniając terminy ważne dla rozumienia toku wywodów, które wydawały nam się szczególnie trudne. Tylko wyjątkowo Czytelnik znajdzie w przypisach inne informacje. Zdajemy sobie jednak sprawę, że terminologia ekonomiczna nie jest powszechnie znana i Czytelnik może napotkać więcej słów i określeń niezupełnie zrozumiałych. Pozostaje nam odesłać do słowników i encyklopedii. Staraliśmy się zrekompensować ograniczenie informacji dotyczących życia politycznego, rozszerzając załącznik, który zawiera składy kolejnych gabinetów Drugiej Rzeczypospolitej. Nieco rozbudowaliśmy i zmodyfikowaliśmy również bibliografię. Nie jest ona jednak pełnym wykazem prac dotyczących gospodarki omawianego okresu. Taka bibliografia wymagałaby odrębnego tomu, a przy tym byłaby zbędna dla większości Czytelników. Ograniczamy się więc do wymienienia książek, które uważamy za szczególnie ważne.

Książka "Zarys historii gospodarczej Polski 1918-1939" - Zbigniew Landau, Jerzy Tomaszewski - oprawa twarda - Wydawnictwo Książka i Wiedza.