Wyobraźnia. Osoba Teodramat. Antropologia poetycka

Opis książki:

Praca Antropologia poetycka w dramatach Cypriana Norwida i Karola Wojtyły jest interdyscyplinarnym i komparatystycznym studium nad dramatem odczytywanym przez pryzmat toposu theatrum mundi. Interdyscyplinarnym ponieważ sięga zarówno po narzędzia filologiczne i teatrologiczne, jak filozoficzne oraz teologiczne. Komparatystycznym ponieważ dramaturgia tytułowych autorów odczytywana jest w swoistym dialogu, w którym obie strony wzajem otwierają dla siebie nowe płaszczyzny sensu. Bogate instrumentarium metodologiczne prowadzić ma w rezultacie do wydobycia aksjologicznych podstaw wizji człowieczeństwa wpisanej w dramaty.

Dramaturgia odczytywana jest w perspektywie chrześcijańskiej wyobraźni tak został nazwany rozdział metodologiczny. Za summę tej wyobraźni autorka uznaje dzieło Hansa Ursa von Balthasara Teodramatyka, w którym historię świętą ujmuje się w kategoriach teatralnych, i stara się uchwycić wątki szczególnie cenne dla badań nad dramaturgią.

Kolejny rozdział pracy ukazuje bogactwo doświadczeń teatralnych Cypriana Norwida i Karola Wojtyły, ich rozeznanie w konwencjach teatralnych swoich czasów oraz osobistą ocenę tych trendów. Szczególny akcent położony zostaje na wizję teatru, jaką można odnaleźć w pismach obu autorów jako sztuki odzwierciedlającej dramatyzm rzeczywistości, a zarazem mającej ścisły związek z sakralnością.

Rozdział poświęcony poetyce dramatów jest już wstępem do rozważań nad ich antropologią poetycką. Przedstawia środki, które służą ukazaniu określonej wizji człowieczeństwa, w tym zabiegi mniej oczywiste: dłuższe milczenie, monologi, kontemplacyjne zatrzymania akcji, medytacyjność. Przede wszystkim podjęty zostaje temat prymatu słowa, w dalszej kolejności czasowość dramatów, na koniec zagadnienia genologiczne.

Rozdział antropologiczny został podzielony na dwie części, z których pierwsza poświęcona jest grze wolności. W perspektywie teodramatycznej każdy człowiek staje przed wyborem sposobu, w jaki rozegra swoją wolność: na sposób dramatyczny bądź niedramatyczny. Przekonanie to ilustrują liczne przykłady z dramatów obu autorów, obfitujące w momenty otwierające bohaterów na nowy wymiar wolności. Druga część tego rozdziału jest kulminacyjna. Konkretne postaci ukazane są w niej jako osoby w sensie teo-dramatycznym, to znaczy w odniesieniu do jednostkowej misji, jaką mają wypełnić, definiując się w działaniu, a zarazem włączając w jedyny dramat Boga-Człowieka.

Rozdział piąty jest konkretną propozycją komparatystycznej interpretacji Krakusa Cypriana Norwida i Promieniowania ojcostwa Karola Wojtyły w świetle Teodramatyki, a także przy uwzględnieniu zbieżności w prezentowanym przez obu autorów artystycznym odniesieniu do Biblii.

W miejsce zakończenie proponuje się inną paralelną interpretację dwu utworów, tym razem w świetle źródeł personalizmu i myślenia o człowieku jako osobie. Celem jest nie tylko ukazanie różnic w podejściu personalistycznym oraz teodramatycznym, lecz także wskazanie na interesującą zbieżność źródeł, z jakich czerpią oba możliwe narzędzia do badania antropologii w dramacie.

Książka "Wyobraźnia. Osoba Teodramat. Antropologia poetycka" - Agnieszka Komorowska - oprawa miękka - Wydawnictwo Instytut Literatury. Książka posiada 377 stron i została wydana w 2023 r.