Wychowanie do wolności wyboru. Ponadczasowy wymiar pedagogiki Fryderyka Wilhelma Foerstera
Janina Kostkiewicz
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Oficyna Wydawnicza Impuls |
| Rok wyd.: | 2008 |
| Oprawa: | miękka |
| Ilość stron: | 294 s. |
| Wymiar: | 176x250 mm |
| EAN: | 9788375870008 |
| ISBN: | 978-83-7587-000-8 |
| Data: | 2009-02-10 |
Opis książki:
Książka jest próbą rekonstrukcji ponadczasowej warstwy pedagogiki Fryderyka Wilhelma Foerstera jaką jest zawarta w niej koncepcja wychowania do wolności wyboru. Sam Foerster nie sformułował tego zadania/celu, lecz pogłębiona analiza jego przebogatej spuścizny konsekwentnie kreuje człowieka posiadającego nie tylko umiejętności podjęcia nie determinowanej zewnętrznie decyzji, ale i wytrwania w dokonanym wyborze (konsekwentnego przeprowadzenia go).
Część I książki ukazuje filozoficzne podstawy myśli Foerstera oraz metodologiczne aspekty jego pedagogiki. Część II to koncepcja wychowania do wolności wyboru. Wyjaśniona jest tu jego istota i sens; podstawowe filary osobowościowe warunkujące zdolność wyboru: wola i charakter; droga dojrzewania do wolności wyboru z udziałem samoprzezwyciężenia, posłuszeństwa, karności, ascezy, wierności i stałości. Część III wskazuje istotne, teoretyczne i społeczno – kulturowe konteksty tegoż wychowania. Są nimi holizm teorii i praktyki oraz rozwiązania dotyczące kwestii płci w wychowaniu. Na czoło wysuwa się tu specyficznie (personalistycznie) rozumiana emancypacja kobiet – poprzez wierność doskonałości oraz model wychowania seksualnego wpisany w wychowanie w ogóle, dbający o nie zinstrumentalizowanie ludzkiej płciowości.
Całość zakończona jest tłumaczeniem przez autorkę fragmentów pamiętników Fryderyka Wilhelma Foerstera.
Książka "Wychowanie do wolności wyboru. Ponadczasowy wymiar pedagogiki Fryderyka Wilhelma Foerstera" - Janina Kostkiewicz - oprawa miękka - Wydawnictwo Oficyna Wydawnicza Impuls. Książka posiada 294 stron i została wydana w 2008 r.
Spis treści:
Wprowadzenie
Wychowanie do wolności wyboru jako problem pedagogiki i ponadczasowy wymiar myśli F. W. Foerstera
Część I
Filozoficzno-metodologiczne podstawy pedagogiki Fryderyka Wilhelma Foerstera
Rozdział I
Teoretyczne i metodologiczne aspekty pedagogiki F. W. Foerstera
1. Spojrzenia na pedagogikę F. W. Foerstera
z perspektywy jego Erlebte Weltgeschichte (1869–1953). Memorien
1.1. Ewolucja umysłowa i duchowa – przełom religijny
1.2. Droga do pedagogiki
2. Pedagogika jako nauka w ujęciu F. W. Foerstera
– podstawowe założenia
3. Pedagogiczne credo myśli F. W. Foerstera
3.1. Równowaga i synteza kultury duchowej
i materialnej w cywilizacji ludzkiej
3.2. W kierunku poprawy losu człowieka i narodów
oraz pokoju światowego
Rozdział II
Filozofia człowieka jako podstawa wychowania u F. W. Foerstera
1. Człowiek – jego natura i nadnatura
2. Synteza realistycznego obrazu natury ludzkiej
w anima naturaliter christiana
3. Godność jako element koncepcji człowieka
i ontyczna podstawa wychowania
3.1. Godność jako ontyczna podstawa oddziaływań wychowawczych
3.2. Afirmacja godności dziecka
Rozdział III
Filozoficzne źrodła pedagogiki F. W. Foerstera
1. Foerster a św. Augustyn i św. Tomasz
– chrześcijaństwo podstawą pojmowania człowieka i wychowania
2. Foerster a Nietzsche
– podobna konsekwencja i wierność rożnym wizjom człowieka
3. Foerster a Schopenhauer
– ostrzeżenie przed entuzjastycznym optymizmem w wychowaniu
Część II
Koncepcja wychowania do wolności wyboru
Rozdział IV
Istota i sens wychowywania do wolności wyboru
w myśli F. W. Foerstera
1. Naczelne cele wychowania
jako wynik założeń antropologicznych i ontologicznych
2. Czym jest wychowanie?
Konsekwencje tezy „wychowanie znaczy wybór”
3. Wychowanie do wolności wyboru
– co oznacza i czym jest jego istota
4. Wobec Foersterowskiej idei wolności
– w kontekście wolnego wyboru
5. Wola, charakter, intelekt jako dyspozycje osobowościowe do wolności wyboru
Rozdział V
„Siła woli” wobec „kryzysu woli”
w uobecnianiu się wolności wyboru
1. Wola jako kategoria pedagogiczna w kontekście wolności wyboru
1.1. „Silna wola” – poczucie odpowiedzialności
– droga do wolności wyboru
1.2. „Kryzys woli” – poczucie niemocy
– uwolnienie od odpowiedzialności
– niemożność wolności wyboru
2. Kształcenie woli jako usprawnianie w przechodzeniu
od „możliwości” do „realizacji”, czyli uskutecznianie wyboru
Rozdział VI
Charakter jako zewnętrzny przejaw zdolności i wolności wybierania
1. Charakter a wola u F. W. Foerstera
i we współczesnej teorii pedagogicznej
2. Kształcenie charakteru – celem wychowania?
3. Religijny aspekt kształtowania charakteru
4. Środki walki o etyczność i karność w szkole
jako środki kształcenia charakteru
5. Zagrożenia dla kształcenia charakteru
płynące z innych dziedzin wychowania
Rozdział VII
Dojrzewanie do wolności wyboru
1. Samoprzezwyciężenie początkiem drogi do samostanowienia
2. Posłuszeństwo w wymiarach nienaruszających wolności
2.1. Posłuszeństwo jako akceptacja bytu
2.2. Posłuszeństwo jako potrzeba duchowa
2.3. Posłuszeństwo jako wierność ideałom i wartościom
na drodze do wolności wyboru
3. Karność jako atrybut integracji duchowej
4. Asceza jako kultura wybierania
5. Wierność i stałość jako trwałe aspekty dojrzałego wyboru
Część III
Teoretyczne i społeczno-kulturowe
konteksty wychowania do wolności wyboru
w ujęciu Fryderyka Wilhelma Foerstera
Rozdział VIII
Holizm w teorii i praktyce wychowania
1. Holistyczne ujęcie wychowania – holistyczna pedagogika
1.1. Synteza „życia i myślenia”
1.2. Synteza intelektu z popędami, namiętnościami, emocjami i wolą
1.3. Synteza sumienia i nauki
2. O syntezę pedagogiki amerykańskiej i europejskiej
Rozdział IX
Płeć a wychowanie
1. Kobieta w pedagogice F. W. Foerstera
– emancypacja przez wierność doskonałości
1.1. Kulturalne zadania kobiety
1.2. Budowanie cywilizacji miłości
1.3. Koedukacja a emancypacja
1.4. Obyczaj a emancypacja
2. Wychowanie seksualne
– przeciw instrumentalizacji ludzkiej płciowości
Zakończenie
Ponadczasowość Foersterowskiego spojrzenia pedagogicznego
Bibliografia
Aneks
Fryderyk Wilhelm Foerster
Przeżyta historia świata. Pamiętniki (fragmenty)
tłumaczenie: Janina Kostkiewicz
Indeks nazwisk