Wpływ imisji na ekosystem

Opis książki:

Rozwój przemysłu, nierozerwalnie związany jest ze wzrostem populacji ludzkiej, a konieczność zaspokajania coraz większych potrzeb, przynosi również ujemne skutki uboczne dla wszystkich organizmów żyjących na naszej planecie. Częściowo są one dobrze rozpoznane, w stosunku do innych badania są w toku. Należy przypuszczać, że istnieje szeroka sfera składników pochodzących z emisji, co do których istnienia są jedynie uzasadnione przypuszczenia, natomiast do dzisiaj brak jest szczegółowych danych. Emisja, bez względu na źródło pochodzenia, jest obca środowisku przyrodniczemu. Niezależnie od stężeń i reakcji na nią organizmów żywych, musi być uznana za szkodliwą, przynajmniej do czasu, gdy zostanie postawiona jednoznaczna diagnoza odnośnie wpływu pojedynczych pierwiastków i ich synergicznego oddziaływania na wszystkie istoty żywe. Pomimo ogromnej liczby publikacji dotyczących tego problemu, postęp dotychczas osiągnięty w tej dziedzinie uznać należy za skromny.
Większość prac dotyczy działania związków uwalnianych ze spalania surowców energetycznych i wytopu metali. Znaczna część badań poświęcona jest również określeniu przestrzennego rozchodzenia się emitowanych zanieczyszczeń, reakcji na nie poszczególnych gatunków i ekwiwalentu za straty w plonach. Dotyczy to zarówno lasów, upraw rolnych, jak też wód otwartych. Mało jest prac z zakresu oddziaływania emitowanych zanieczyszczeń na procesy zachodzące w atmosferze. Tymczasem powstają nowe technologie, których odpady zagrażają środowisku naturalnemu, a badania zmierzające do likwidowania ich uciążliwości nie nadążają za postępem technologicznym. W dotychczasowym działaniu człowiek zazwyczaj interweniuje dopiero z chwilą bezpośredniego zagrożenia jego zdrowia, czy życia. Znacznie wczesniej jednak interesuje się możliwością uzyskania ekwiwalentu za wynikające z emisji, uciążliwości i straty materialne.
Pamiętać należy, że naturalne procesy zachodzące w atmosferze (zwłaszcza w jej wyższych partiach) do dzisiaj są bardzo słabo rozpoznane, a widoczny postęp w tym zakresie zaznaczył się dopiero w ostatnich latach, przy czym wiele osiągnięć jest słabo rozpowszechnionych stąd trudno dostępnych szerokiemu gronu zainteresowanych osób. Jest to wynikiem bardzo wysokich kosztów związanych z nabyciem i obsługą najnowocześniejszej aparatury, jak również uzbrojenia terenu badań (energia elektryczna, woda, dojazd, zabezpieczenie przed uszkodzeniem itp.). Nowoczesna aparatura bardzo precyzyjnie rejestruje rodzaj zanieczyszczeń i ich stężenie, natomiast inicjowane przez nie reakcje zazwyczaj są pomijane.
Postęp techniczny dał teoretyczne podstawy do ustanowienia odpowiednich aktów prawnych, dyscyplinujących zakłady poprzez określenie dopuszczalnych stężeń oraz nakazujących ograniczenie emisji. Normy powyższe opracowane zostały pod kątem ochrony zdrowia ludzkiego i są niewątpliwie niezwykle istotne. W mniejszym jednak zakresie umożliwiają ocenę wpływu emisji na ekosystemy leśne, różnorodne zespoły roślinne, czy też poszczególne gatunki.
W języku polskim nie ma dotychczas opracowania ilustrującego w szerokim ujęciu całokształtu powyższej problematyki. Opracowanie w znacznym stopniu wypełnia tę lukę, jednak nie wyczerpuje tematu. Ze względu na olbrzymią liczbę publikacji, zawiera niepełny przegląd literatury światowej, natomiast w znacznym stopniu uwzględnia wyniki prowadzonych przez 30 lat badań autorów. Poruszona problematyka dotyczy wielu zagadnień, stąd pewne działy są obszerniej przedstawione, inne znacznie skromniej. Jest to odzwierciedleniem zarówno panujących trendów w literaturze światowej, jak również bezpośredniego zainteresowania autorów wybranymi zagadnieniami. Braki powyższe będą uzupełnione w następnym wydaniu. Mam nadzieję, że publikacja spotka się z dużym oddźwiękiem i wieloma uwagami krytycznymi, za które będę wdzięczny, ponieważ pozwoli to na bardziej równomierne rozłożenie akcentów w następnym wydaniu i ustrzeżenie się wielu błędów.
Zamierzeniem wydania tej pracy jest - w możliwie szerokim zakresie - danie praktykom i studentom podstawowych wiadomości, które niekiedy mogą okazi się niezbędnymi do podjęcia odpowiednich działań gospodarczych w otaczajcym nas środowisku. Obszerny zestaw załączonych danych bibliograficznycj ułatwi zainteresowanym sięgnięcie bezpośrednio do źródeł.
Publikacja powyższa jest wynikiem wieloletnich badań i studiów zespołu Pracowników współpracujących ze mną przez wiele lat.
Każdy z Nich może odnaleźć w niej cząstkę własnych przemyśleń i koncepcji. Nie sposób wymienić wszystkich z nazwiska, którzy służyli mi radą i pomocą na różnych etapach opracowania. Z biegiem czasu jedni Współpracownicy odnaleźli się w innych dziedzinach naukowych, część doskonali nowe zainteresowania, jeszcze inni poświęcili się innej filozofii życia. Stąd zespół autorski samorzutnie zorganizowany zmalał do trzech osób, które przed wielu laty uznaty za celowe i konieczne możliwie szerokie naświetlenie problemu oraz przekazanie praktykom i studiującym, doświadczenia i zdobytych wiadomości z tego zakresu i z zamiarem tym dotrwali do końca, wierząc, że kładą podwaliny pod specyficzną nową dyscyplinę naukową.

Ze wstępu Autora

Książka "Wpływ imisji na ekosystem" - Jan Greszta, Andrzej Gruszka, Magdalena Kowalkowska - oprawa twarda - Wydawnictwo Naukowe ŚLĄSK.