Wokół struktury słowa

Opis książki:

Fenomen słowa - tego podstawowego umownego - zdawałoby się - znaku, za pomocą którego porozumiewa się człowiek z człowiekiem, jest tak stary, jak stara jest świadoma siebie ludzkość. Dziś wiemy, bogaci wiedzą wielu pokoleń badaczy substancji językowej, że funkcja słowa nie sprowadza się jedynie do roli jednego z elementów komunikatu, wypowiedzenia. Dziś mówimy i piszemy o magii słowa, o jego twórczej, sprawczej funkcji w kreowaniu zarówno samego użytkownika języka jak i będącej poza nim i poza językiem rzeczywistości, w kreowaniu językowego obrazu świata, powiemy naśladując język dzisiejszych kognitywistów. Niezależnie jednak od niewyczerpanych możliwości interpretacyjnych słowa, które stwarzają nam narzędzia badawcze współczesnej humanistyki, zawsze będzie pociągać nas owo tajemnicze i zmienne jak wnętrze matki Ziemi jądro - wnętrze słowa, jego struktura (znów sięgamy do tradycyjnych metajązykowych ujęć) ściśle zespolona ze stanem ludzkiej świadomości, którą umownie możemy nazwać znaczeniem słowa, bo sens słowa zawsze odpowiada właśnie temu kryterium.
Zamieszczone w niniejszym tomie prace podejmują próbę usytuowania tak pojmowanego słowa w różnych jego funkcjach komunikatywnych, artystycznych, kulturowych czy społecznych, nie tracąc jednocześnie z pola widzenia tożsamości słowa, którąjest jego niepowtarzalna struktura semantyczna, podczas gdy jego struktura formalna pozbawiona już jest cech tej wyłączności i jednostkowości.
Prace te składamy w ręce Pani Profesor Janiny Domin, ponieważ to Jej dociekania naukowe były i są inspiracją do podjęcia przedstawianych tu interpretacji słowa. Pani Profesor Janina Domin, długoletni pracownik gdańskiej rusycystyki, ale też wieloletni Dyrektor Instytutu Filologii Rosyjskiej, później Instytutu Filologii Słowiańskiej, oraz Kierownik Zakładu Języków Wschodniosłowiańskich, zajmowała się w swych badaniach zarówno strukturą morfologiczną i słowotwórczą poszczególnych klas wyrazów współczesnego języka rosyjskiego, jak i jej interpretacją. Szczególne miejsce w Jej pracach zajmują rosyjsko-polskie studia porównawcze, zwłaszcza w zakresie imion własnych.
Zatem zagadnienie struktury słowa - na różnych poziomach (słowo-twórczym, semantycznym, funkcjonalno-stylistycznym), w aspekcie diachronicznym i synchronicznym, w świetle różnych ujęć metodologicznych, z uwzglądnieniem kontekstów literackich i przekładowych - jest hasłem spajającym wszystkie prace. Ich kolejność nie jest przypadkowa, ale w sposób logiczny, jak się wydaje, uporządkowana. Swoistym podsumowaniem publikowanych prac jest zamykający tom artykuł Doroty i Bogusława Żyłkow Bachtin i de Saussure, w którym podkreślająoni, że nazwiska te "można traktować jako znaki stanowisk, które z jednej strony mają bogatą tradycję, sięgającą głęboko w przeszłość, z drugiej zaś stanowią punkty odniesienia dla późniejszych propozycji metodologicznych, jakie pojawiły się w filozofii języka i lingwistyce XX w."
Składające się na ten tom interdyscyplinarne badania struktury słowa dedykujemy Pani Profesor Janinie Domin.
Alicja Pstyga

Książka "Wokół struktury słowa" - Alicja Pstyga (red.) - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.