Wojna Radziecko-Fińska 1939-1940

Opis książki:

Wojna radziecko-fińska 1939-1940, zwana wojną zimową - to mało znany epizod z czasów drugiej wojny światowej. Niespełna czteromilionowa Finlandia, włączona do radzieckiej strefy wpływów na mocy tajnego protokołu paktu Ribbentrop-Mołotow, w warunkach niezwykle surowej arktycznej zimy stawiła znacznie silniejszemu przeciwnikowi zaciekły opór. Wojskom radzieckim, mimo przytłaczającej przewagi, nie udało się zrealizować planu wojny błyskawicznej - opanowania głównego obszaru kraju w ciągu kilku dni. Poniosły one znaczne straty, które spowodowały, według słów Stalina, zachwianie autorytetu Armii Czerwonej w oczach świata.

W tej barwnej rekonstrukcji dramatycznych zmagań wojennych nie brak wątku polskiego. Wielka Brytania i Francja rozpatrywały wysadzenie desantu w Petsamo z udziałem polskiej piechoty (Brygada Strzelców Podhalańskich), floty i lotnictwa. W pracy nawiązano także do niezbyt chlubnej karty w historii Finlandii - działań wojennych kontynuowanych przeciwko Związkowi Radzieckiemu w latach 1941-1944 u boku III Rzeszy. Wojna radziecko-fińska 1939-1940, zwana wojną zimową (fiń. talvisota), była następną po wojnie obronnej Polski 1939 roku kampanią drugiej wojny światowej. Toczyła się jednak na uboczu głównego nurtu wydarzeń militarnych w ówczesnej Europie i choć budziła niebywałe emocje polityczne na całym świecie, nie zdołała wykroczyć poza ramy konfliktu regionalnego. Dziś wiemy, że była następstwem rywalizacji ZSRR! Niemiec w basenie Morza Bałtyckiego i konsekwencjąpodziału stref wpływów w Europie Wschodniej między tymi mocarstwami. Bezmiar dramatycznych i sensacyjnych wydarzeń polityczno-wojskowych drugiej wojny światowej zepchnął wojnę zimową do epizodów drugoplanowych. Przesłoniła jąrównież przeszło trzyletnia druga wojna radziecko-fińska (1941-1944), która sprawiła, że dotychczasowa fala współczucia i sympatii dla małej, ale bitnej Finlandii, krzywdzonej przez potężnego i zaborczego sąsiada, ustąpiła miejsca odmiennej ocenie tego kraju jako państwa satelickiego, sprzymierzeńca Niemiec w ich wojnie przeciw koalicji antyhitlerowskiej. Przebieg wojny zimowejśledzono u nas z dużym napięciem ze względu na niepowodzenia, które w niej spotkały jednego z dwóch okupantów Polski. Z zawodem też przyjęto wieść o układzie pokój owym z 12 marca 1940 roku. Jednak już miesiąc później nowe złowieszcze wydarzenia w Danii i Norwegii, a następnie klęska Francji, odwróciły od Finlandii uwagę, nie tylko zresztą Polaków. I tak już zostało, zwłaszcza że po roku 1945 każde przychylne Finlandii okresu wojny stanowisko historyków uważane było przez rygorystycznych"strażników przyjaźni polsko-radzieckiej jako niemal godzące w naszą rację stanu. Z tego względu wojna zimowa w opracowaniach historii powszechnej traktowana była u nas jako nieistotny epizod drugiej wojny światowej. W nowej rzeczywistości, po 1989 roku ukazało się kilkanaście przyczynkarskich artykułów, traktujących jednak wojnę radziccko-fińską 1939-1940 jako doskonałąpiatformę do spostponowania ZSRR/Rosji. Z tego względu unika się z kolei wychodzenia poza ramy wojny zimowej, a zwłaszcza ukazywania usilnych dążeń fińskich przywódców do rozpoczną jatkosoty (wojny kontynuacyjnej), prowadzonej w latach 1941-l 944 wspólnie z Wehrmachtem i formacjami Waffen SS. Taniezbyt chwalebna karta fińskiej demokracji Jest jednak nierozerwalnie związana z wojną zimową, i to do tego stopnia, że układu pokojowego z 12 marca 1940 roku nie można traktować j ako finału tej wojny. Podejmując się szerszego ukazania przyczyn, przebiegu i wyników pierwszej wojny radziecko-fińskiej, musieliśmy więc uznać za konieczne zarysowanie uwarunkowań wejścia Finlandii na drogę ścisłej współpracy z III Rzeszą i militarnego z niąwspółdziałania w wojnie przeciwko koalicji antyhitlerowskiej. Ramy niniejszej książki nie pozwoliły jednak na szczegółowy opis i analizę działań wojennych Finlandii w latach 1941-1944. Skoncentrowano się natomiast na nieskuteczności wysiłków Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych mających na celu przekonanie fińskich przywódców o potrzebie ograniczenia działań wojsk fińskich i zerwania sojuszu z Niemcami. Nie są to wydarzenia szerzej znane polskiemu czytelnikowi. Zasadniczą przyczyną konsekwentnego kroczenia fińskiego rządu i parlamentu drogą współdziałania z Niemcami była mityczna wiara w możliwość powrotu do granic zroku 1939 (nasuwają się tu skojarzenia z podobnym stanowiskiem naszych londyńskich polityków). Nierealność tego stanowiska widzimy zwłaszcza dziś, po rozpadzie ZSRR. Niniejsza praca nie jest rozprawą naukową, choć zawiera sporo danych źródłowych. Wykorzystane w niej zostały obok materiałów archiwalnych rzetelne opracowania źródłowe oraz publikacje typu pamiętnikarskiego. Bariera językowa znacznie utrudniła wykorzystanie bogatej literatury fińskiej. Zmuszeni byliśmy przy tym do eliminacji błędnych i nieobiektywnych ocen, a zwłaszcza do skorygowania danych liczbowych, którymi często żonglowano dla uzyskania efektów politycznych. Tę ciekawąz punktu widzenia historii wojskowości Wojnę przedstawiamy w formie zbeletryzowanej. Powinno to lepiej oddać przeżycia ludzi w bezwzględnej walce z przeciwnikiem, terenem i klimatem, które do dziś budzą i grozę, i podziw.

Książka "Wojna Radziecko-Fińska 1939-1940" - Tadeusz Konecki - oprawa miękka - Wydawnictwo Książka i Wiedza.