Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych
Adam Dziurok, Ryszard Kaczmarek
(red.)
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Instytut Pamięci Narodowej, IPN |
| Rok wyd.: | 2014 |
| Ilość stron: | 654 s. |
| EAN: | 978837629760601 |
| Data: | 2015-10-23 |
Opis książki:
Minęło siedem lat od ukazania się pierwszego wydania obszernego tomu „Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych”. Nakład książki wyczerpał się błyskawicznie, a sprawy śląskie cieszą się nadal dużym zainteresowaniem, zwłaszcza w kontekście dyskusji o pierwszych latach rządów komunistycznych. Był to okres skomplikowanych procesów historycznych i gwałtownych zmian politycznych i społecznych. To nie tylko budowa struktur nowej władzy - obcej i narzuconej, eliminacja opozycji, walka z Kościołem, ale też cały bagaż negatywnych doświadczeń związanych z wkroczeniem Armii Czerwonej, rozliczeniami narodowościowymi czy ruchami migracyjnymi, które odmieniły oblicze regionu. W 2015 roku będziemy upamiętniać rocznicę tzw. tragedii górnośląskiej. W niniejszym tomie przyczyny i przebieg tego dramatu przedstawione są szczegółowo i w całym skomplikowanym splocie różnorakich czynników wpływających na dzieje województwa śląskiego w pierwszych powojennych latach.
Fragment przedmowy do wydania drugiego
Książka "Województwo śląskie 1945-1950. Zarys dziejów politycznych" - Adam Dziurok, Ryszard Kaczmarek (red.) - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN. Książka posiada 654 stron i została wydana w 2014 r.
Spis treści:
Wstęp (Adam Dziurok, Ryszard Kaczmarek)
Przedmowa do wydania drugiego (Adam Dziurok, Ryszard Kaczmarek)
Część pierwsza: Skutki II wojny światowej
Województwo śląskie pod okupacją niemiecką (Ryszard Kaczmarek)
Struktura administracyjna prowincji górnośląskiej
Konsekwencje niemieckiej polityki narodowościowej
Nazyfikacja Górnego Śląska
Niemieckie przygotowania do obrony i ewakuacja prowincji górnośląskiej w 1945 roku
Działania wojenne na Górnym Śląsku w 1945 roku (Bartłomiej Warzecha)
Działania wojenne w pasie na wschód od Opola (17-24 stycznia 1945 roku)
Walki o przyczółki na Odrze między Opolem a Brzegiem (22 stycznia - 15 lutego 1945 roku)
Działania wojenne w rejonie okręgu przemysłowego (19-28 stycznia 1945 roku)
Działania wojenne w lutym 1945 roku na Górnym Śląsku
Końcowy etap walk na Górnym Śląsku (marzec-maj 1945 roku)
Skutki wkroczenia Armii Czerwonej i działalności NKWD w 1945 roku (Zygmunt Woźniczka)
Część druga: Polska administracja w województwie śląskim
Powstanie polskiej administracji na terenach wyzwolonych (Maciej Fic)
Podział administracyjny
„Województwo śląsko-dąbrowskie” czy województwo śląskie (Maciej Fic)
Nowy podział administracyjny (Maciej Fic)
Spór o granicę polsko-czechosłowacką (Krzysztof Nowak)
Administracja województwa śląskiego (Maciej Fic)
Administracja wojewódzka
Władze powiatowe, miejskie i gminne
Władze samorządowe
Część trzecia: Obóz władzy
„Obóz rządowy”
PPR i partie koncesjonowane (Kazimierz Miroszewski)
Organizacje polityczne ludności żydowskiej (Aleksandra Namysło)
Referendum i wybory do Sejmu Ustawodawczego (Kazimierz Miroszewski)
Obóz władzy po wyborach do Sejmu Ustawodawczego (Kazimierz Miroszewski)
Obóz władzy na Śląsku Opolskim (Bernard Linek)
Aparat bezpieczeństwa — struktury i działalność (Zygmunt Woźniczka)
Prokuratura i sądownictwo
Prokuratura powszechna i specjalna (Kazimierz Miroszewski)
Sądownictwo powszechne i specjalne (Kazimierz Miroszewski)
Wojskowy wymiar sprawiedliwości (Tomasz Kurpierz)
Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (Kazimierz Miroszewski)
System obozowy (Kazimierz Miroszewski)
Obozy radzieckie
Obozy UBP
Obozy pracy przymusowej
Część czwarta: Opozycja polityczna i podziemie
Legalna opozycja polityczna
Społeczeństwo wobec nowej władzy (Zygmunt Woźniczka)
Polskie Stronnictwo Ludowe (Kazimierz Miroszewski)
Stronnictwo Pracy (Aleksandra Namysło)
Nurt socjalistyczny (Zygmunt Woźniczka)
Organizacje podziemnej konspiracji
Podziemie poakowskie (Adam Dziuba)
Organizacje poakowskie w okresie styczeń—wrzesień 1945 roku
Organizacja „Nie”
Okręg Śląski Delegatury Sił Zbrojnych
Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”
Okręg Śląski Konspiracyjnego Wojska Polskiego „Klimczok”
Lokalne organizacje i grupy poakowskie w 1946—1947 roku
Podziemie poakowskie w latach 1947—1950
Podziemie narodowe
Stronnictwo Narodowe (Zygmunt Woźniczka)
Narodowe Zjednoczenie Wojskowe (Dariusz Węgrzyn)
Konspiracja NSZ — od Narodowych do Śląskich Sił Zbrojnych (Dariusz Węgrzyn)
Część piąta: Kościoły i związki wyznaniowe w nowej rzeczywistości
Kościół katolicki
Diecezja katowicka (Jerzy Myszor)
Administracja Apostolska Śląska Opolskiego (Wanda Musialik)
Część diecezji częstochowskiej w granicach województwa śląskiego (Mariusz Trąba)
Kościół ewangelicki na Górnym Śląsku (Henryk Czembor)
Żydowskie zrzeszenia religijne (Aleksandra Namysło)
Mniejszości wyznaniowe (Jerzy Myszor)
Część szósta: Narodowa identyfikacja
Problemy narodowościowe w województwie śląskim i sposoby ich rozwiązania (Adam Dziurok)
Rehabilitacja
Wysiedlenia
Przymusowe zatrudnienie Niemców i volksdeutschów
Obozy
Rozliczenia ze „zbrodniarzami faszystowsko-hitlerowskimi”
„Odniemczanie” i repolonizacja
„Repatrianci”, przesiedleńcy i reemigranci
Stosunki między Górnoślązakami a ludnością napływową
Weryfikacja narodowościowa i akcja osadnicza na Śląsku Opolskim (Bernard Linek)
Polityka narodowościowa w latach 1945—1946
Wysiedlenia poczdamskie a akcja łączenia rodzin „Walka z nawrotem niemczyzny” 1946—1948
Konsekwencje dla sytuacji narodowościowej zwrotu politycznego lat 1948—1949
Podziemie niemieckie (Aleksandra Żłobińska)
Problemy narodowościowe na Śląsku Cieszyńskim (Krzysztof Nowak, Alicja Pylypenko-Czepczor)
Zakończenie (Adam Dziurok, Ryszard Kaczmarek)
Wykaz wykorzystanych źródeł i literatury
Indeks nazwisk (Paweł Stachura)
Indeks miejscowości (Paweł Stachura)
Zusammenfassung
Summary
Wykaz skrótów (Anna Kubica)