Od redakcji
PISANE NA GORĄCO
JACEK BORKOWICZ
Nowy ład po (niewypowiedzianej?) wojnie
Świat jest tworem zbyt dużym i zbyt skomplikowanym, aby scedować rozwiązywanie wszystkich jego problemów na jedno mocarstwo. Ale z drugiej strony ten sam świat jest zbyt mały, aby jakikolwiek twór polityczny mógł skutecznie i na dłuższą metę chronić własne bezpieczeństwo w kompletnym oderwaniu od problemów bezpieczeństwa globalnego. TOMASZ WIŚCICKI
Gdzie szukać gwarancji
Jeśli chcemy zachować w zjednoczonej Europie prawo do upartego trwania w naszym "zacofaniu" - ochronie życia dzieci poczętych, niedopuszczalności eutanazji, definiowaniu małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny - powinniśmy zabiegać o wszelkie możliwe środki, które nam taką obronę ułatwią. Nawet jeżeli deklaracja, protokół itp. nie mają szczególnej mocy sprawczej, to były potrzebne, gdyż są wyraźną deklaracją intencji, do której można się odwoływać w wewnątrzunijnych przetargach. AGATA SKOWRON-NALBORCZYK
Europa z chustą na głowie
Islam jest w Europie najbardziej dynamiczną religią. Notuje najwyższy przyrost wyznawców, nie tylko dzięki napływowi imigrantów, ale także dzięki wysokiemu przyrostowi naturalnemu. Islam u bram (dyskusja)
Świat muzułmański przejął z Zachodu ideę narodu, która do tego świata zupełnie nie pasowała. WOJCIECH JAGIELSKI
Fundamentalizmy są ideologiami tych, którym się nie powiodło.
ANDRZEJ TALAGA Nie jest tak, że fundamentaliści postrzegają chrześcijan jako wrogów, a jeśli już, to postrzegają jako wrogów chrześcijan z Zachodu.
BRONISŁAW WILDSTEIN Cywilizacja islamu współistnieje z Zachodem jedynie wtedy, gdy w coraz mniejszym stopniu jest cywilizacją islamu.
MAREK DZIEKAN
Jedna Księga, wiele wspólnot
ANDRZEJ TALAGA
Wiara i odrzucenie
Egipscy chrześcijanie po 11 września
Muzułmanów oraz chrześcijan Bliskiego Wschodu nie rozdziera konflikt religijny, są synami tej samej ziemi, potomkami tych samych ludów i wyznają te same wartości. Dotyczy to także, a może szczególnie, Egiptu, kraju bliskowschodniego z najliczniejszą chrześcijańską mniejszością - mimo że w kraju tym wyznawcy Chrystusa giną niekiedy od kul swoich muzułmańskich pobratymców. ZDZISŁAW BIELECKI
Nie jeden Dzień Islamu
"Dzień Islamu" jest tylko krokiem we wspólnym dialogu katolików i muzułmanów, jedną z inicjatyw, umacniających wzajemne poznanie i zrozumienie przedstawicieli obu religii. Dialog wyznawców islamu i chrześcijan czekają nowe wyzwania. Wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej znacznie zwiększyć się może w naszym kraju liczba muzułmanów. Wówczas dialog stanie się społeczną koniecznością i codzienną potrzebą. JOANNA SKAWIŃSKA
Widok z Manhattanu: Amerykańscy muzułmanie: granice integracji
Jak to możliwe, aby urodzony i wychowany w USA siedemnastolatek identyfikował się przede wszystkim według klucza wyznaniowego, kontestował amerykańskie wartości i nie tylko nie był patriotą, ale wręcz twierdził, że jego marzeniem jest zostać członkiem jakiejś islamskiej organizacji, która "walczy o wyzwolenie Palestyny" albo wręcz o "wyrzucenie niewiernych z państw islamskich"? Kilkoro uczniów stwierdziło nawet, że ich celem po osiągnięciu pełnoletności jest zaciągnięcie się w szeregi samobójców wysadzających się na ulicach izraelskich miast. LUDMIŁA MARJAŃSKA
*** Jakże stanę przed Nim... * Krzyż ***Boże nie pozwól zmarznąć... Szukając źródeł ankieta (5)
JANUSZ PONIEWIERSKI Słowo
Źródłem numer jeden jest dla mnie Słowo. Od kilkunastu miesięcy czytam je regularnie, codziennie po kawałku. Czytam je niezależnie od duchowego nastroju, ,,w zdrowiu i chorobie". Przyznaję, często go nie rozumiem... JANUSZ SZUBER Wrośnięty w pogranicze
Jakie są owe źródła i znaki, których materialna obecność jest mi niezbędna - będące gwarantem ciągłości i intuicją Całości? Urodzony i wrośnięty w pogranicze, mam ich wiele, nie przemienionych jeszcze, na szczęście, w wyłącznie archiwalne eksponaty. Ks. Jerzy Szymik Do Pszowa
Mógłbym tu opowiadać o wędrówce do ksiąg wielkich teologów, o błogosławionych chwilach klasztornych rekolekcji, o duchowych pożytkach podpatrywania moich mistrzów oraz przyjaciół i uczniów. I wszystko byłoby prawdą. Ale w najgłębszej warstwie, moja duchowa wędrówka jest zawsze jakimś wariantem drogi do Pszowa. [...] Tam się urodziłem. WOJCIECH WENCEL Między Kaszubami a Warszawą
Istotne miejsce na mojej prywatnej mapie polskiego chrześcijaństwa zajmują wreszcie niezliczone kościoły i kaplice, oglądane z okien pędzącego pociągu. To nic, że nigdy w nich nie byłem. Ważne, że stale obecny jest w nich Chrystus, który - przenoszony w sercach wiernych - nasyca tę ziemię nowym życiem. PIOTR WOJCIECHOWSKI Dokąd?
Pytanie ankiety wprawiło mnie w prawdziwe zakłopotanie. Prowokowało do odpowiedzi w jakiejś mierze szczerych, a zasłaniających introspekcyjną prawdę. Odpowiedź faryzejska - jak można udać się dokądkolwiek, aby zbliżyć się do Tego, który chce, aby Go wielbiono w duchu i w prawdzie, poza miejscami wszelkimi, ponad symbolami i pojęciami? Odpowiedź pokorna - nie ma takich miejsc, gdzie mógłbym pójść, aby wydobyć się z rozproszenia, pozerstwa, oschłości. ANNA TOMASZ
* Dodatek do impresjonizmu. Temat: Sokolnica
STANISŁAW KRAJEWSKI
Kurier pojednania
O Janie Nowaku-Jeziorańskim
Kurier z Warszawy, Monachium i Waszyngtonu, przenoszący informacje, chroniący godność, niezłomnie zabiegający o niepodległość, zawsze po stronie wolności. Da się rzec więcej. Niby anioł z potocznego wyobrażenia - Jan Nowak-Jeziorański jest kurierem pojednania. PIOTR WOJCIECHOWSKI
Jeden świat, jeden mózg: Bardzo dobrze jest tak iść przez kraj...
Tak więc ten świat wzięty we dwa kije między globalizację a terroryzm nie zamieni się nagle w przytulny zakątek. [...] To jest jasne - w życiu ludzkich zbiorowości nie da się skreślić kategorii tragizmu. Nawet gdybyśmy zrobili postępy we wzajemnym współżyciu, nieobliczalność materii będzie się objawiać przez wybuchy wulkanów, tajfuny i trzęsienia ziemi. POLEMIKI
BP ANTONI DŁUGOSZ
Rezygnacja byłaby zaniedbaniem
Z mieszanymi uczuciami przeczytałem artykuł ks. Jacka Dunin-Borkowskiego zatytułowany "Msza święta infantylna" ("Więź" 2002 nr 12). Sądzę, że dokonywanie oceny liturgii dla dzieci w oparciu o doświadczenia wyniesione z dwóch diecezji i imputowanie przez Autora odbywania się "żałosnego spektaklu" wszystkim parafiom Polski jest wielką krzywdą wyrządzoną dzieciom oraz ich duszpasterzom. KS. ANDRZEJ DRAGUŁA
Ewangelizacyjna kokieteria
"Infantylna" może być nie tylko Msza dla dzieci, ale i dla młodzieży, i dla dorosłych. Skąd się bierze potrzeba tej "infantylizacji"? Z przekonania, że Msza święta jest dla wiernych za trudna, zbyt statyczna i niezrozumiała, że nie są zdolni do jej przeżycia, gdy "zaserwuje się" ją w klasycznym wydaniu. I wtedy rodzi się w Kościele pokusa "ewangelizacyjnej kokieterii". TOMASZ KWIECIEŃ OP
Czego mi brak we współczesnej liturgii
Choć nie tęsknię za rytem Piusa V, to jednak brak mi we współczesnej liturgii niektórych tradycyjnych elementów, które uważam za ponadczasowe. O trzech takich elementach wspomnę raz jeszcze z uwagi na mego polemistę. Zwracam przy tym uwagę, że wszystkie one są możliwe do realizacji w ramach liturgii "posoborowej". Z NAJNOWSZEJ HISTORII POLSKI
ANDRZEJ FRISZKE
Adam Ciołkosz i Wolne Harcerstwo (1921-1924) Ciołkosz stanowczo bronił poglądu, że harcerstwo powinno być pluralistyczne pod względem religijnym i narodowym. Dotychczas naczelnym celem było uzyskanie niepodległości przez Polskę, teraz ideologię harcerstwa winny streszczać słowa: "przez Polskę - dla ludzkości".
POLACY I ICH SĄSIEDZI
PAWEŁ PRZECISZEWSKI
Rosja: na przekór schematom
Prezentując Rosjanom Polskę i nasze doświadczenie, powinniśmy przekonywać ich, że wraz z naszymi sąsiadami tworzymy część Europy, dla której integracja z krajami zachodniej części kontynentu jest jedyną drogą do uzyskania statusu krajów w pełni rozwiniętych. Musimy im też uświadamiać - a to jest najtrudniejsze - że nasza Europa Środkowa nie kończy się bynajmniej na Bugu, ale sięga prawie Smoleńska i dalsze rozszerzanie przestrzeni środkowoeuropejskiej, aż do jej naturalnych granic, wyznaczonych przez wieki wspólnej kultury, leży także w interesie samej Rosji. KOŚCIÓŁ W ŚWIECIE
KS. ANDRZEJ KOBYLIŃSKI
Nietolerancja antychrześcijańska
Jak się oblicza, w ciągu dwóch tysięcy lat krew za Chrystusa przelało łącznie 70 milionów chrześcijan, z czego w XX wieku 45 milionów! Obecnie 250 milionów chrześcijan jest prześladowanych z powodu swoich przekonań religijnych, a 400 milionów cierpi w wyniku różnego rodzaju ograniczeń wolności religijnej. W samym roku 2000 [...] męczeńską śmierć poniosło 160 tysięcy chrześcijan, w tym 100 tysięcy katolików. JÓZEF MAJEWSKI
Kronika religijna PEJZAŻ KULTURALNY
STANISŁAW RODZIŃSKI
Sztuka w czasach zamętu
Czym innym jest zanurzenie artysty we współczesności i dawane przezeń świadectwo prawdy, czym innym świadome rozmazywanie pojęć i kulturowa zapaść, jakiej jesteśmy świadkami. [...] Tym, co niepokoi, jest kłamstwo, pozory efektowności, uznawane za naturalne częste zmiany masek i twarzy, poniewieranie godnością ludzkiego ciała, nastawienie na efekt i płaski dowcip jako remedium na brak ważnego przesłania. KATARZYNA JABŁOŃSKA
Miłość jako monolog
W filmie "Porozmawiaj z nią" Almodóvar dotyka spraw zasadniczych - opowiada o istocie miłości i jak zawsze uderza w przyjęte zasady i normy. Z kontrowersyjną wizją miłości, jaka wyłania się z filmu trudno jednak dyskutować. Almodóvar bowiem, stawiając swoje radykalne i kategoryczne tezy, nie poddaje ich dyskusji. Jego kino jest raczej sztuką odpowiedzi niż stawiania pytań - jeśli nawet pyta, to jednocześnie daje gotową odpowiedź. Jest jak iluzjonista albo czarodziej - wyciąga ze swego cylindra bajecznie kolorowe kwiaty i jedwabne chusteczki, którymi widz ma się zachwycać i nie pytać, skąd się w tym cylindrze wzięły. NAD KSIĄŻKAMI
TADEUSZ SOBOLEWSKI
Rzeczpospolita pięknych dusz
Korespondencja Herberta z dwoma tak wielkimi i różnymi od siebie indywidualnościami, jak Henryk Elzenberg i Jerzy Zawieyski (Herbert, Elzenberg: "Korespondencja"; Herbert, Zawieyski: "Korespondencja 1949-1967") mają wagę szczególną. Dotyczy to zwłaszcza listów z początku lat pięćdziesiątych - tych sprzed odwilży, sprzed ukazania się "Struny światła", z samego środka lat stalinowskich [...].W tych listach uchwycony jest decydujący moment biografii duchowej Herberta, początek jego formowania się, hartowania, odnajdywanie swego powołania. ZBIGNIEW KUBACKI SJ
Nie ma Kościoła bez reformy
Reforma Kościoła domaga się proroków i reformatorów. Tej tematyce Yves Congar ("Prawdziwa i fałszywa reforma w Kościele") poświęca osobny rozdział. [.] Jak być reformatorem bez zostania heretykiem, jakie są warunki reformy bez schizmy? Congar wymienia cztery takie warunki. Ich znajomość może okazać się zbawienna dla Kościoła w Polsce, w którym jakże często różne strony oskarżają się dziś o uprawianie niewłaściwej krytyki Kościoła. KRZYSZTOF KOSIŃSKI
Szara przestrzeń PRL
Szarość to podstawowa barwa PRL. Ze wspomnieniowych opisów tamtej epoki najczęściej przebija właśnie szarość i to chyba nie dlatego, że kolory przeszłości blakną po latach. Za istotną zaletę książki "PRL z pamięci" (red. Czesław Robotycki) przygotowanej pod auspicjami Instytutu Etnologii UJ, można uznać próbę wykorzystania niedocenianych niekiedy źródeł: relacji, dzienników, tekstów literackich, a nawet filmów. Noty (MICHAŁ HOROSZEWICZ, BARTOSZ KALISKI)
DO CZYTANIA POLECA... JÓZEF MAJEWSKI
Michał Płoski, "Notatki z pustelni"
Stanisław C. Napiórkowski, "Wierzę w jeden Kościół"
Korneliusz T. Wencel, "Hans Urs von Balthasar. Teologia chwały"
JULIA HARTWIG
Miejsce przy oknie: Kwiaty dla Witolda Lutosławskiego
Lutosławski oprowadził nas kiedyś po swoim gabinecie, gdzie mieliśmy okazję podziwiać idealny porządek panujący na szerokich blatach stołów, na których rozłożone były partytury o urzekającej czystości zapisu, piękne jak dzieło sztuki, jak tajemniczy autograf zapisany niedostępnym profanowi językiem. Zmarli
MAŁGORZATA BORKOWSKA OSB
Nasze pytania do Niego:
Co dobrego mam czynić, aby otrzymać życie wieczne?
Odwieczny problem: interpretacja. Bo tekst prawa to jest jedna rzecz, a interpretacja - druga. Prawo jest obszerne, a człowiek lubi uproszczenia, zresztą i pojemność ma małą. [...] Z tej samej Ewangelii co innego wybrał sobie na program życiowy św. Franciszek, a całkiem co innego - zakony rycerskie. Oczywiście są rozbieżności, które są bogactwem Kościoła; ale bywają i takie, które Ewangelię stawiają na głowie... Listy do redakcji
WOJCIECH ŻEŁANIEC: Islam, Ameryka, dialog
STANISŁAW LATEK: Atomowa radość - zmącona
MAREK STERNALSKI: Msza infantylna czy odpowiednio dostosowana?
LEONARD GÓRKA SVD: Informacja bibliograficzna
