Od redakcji PISANE NA GORĄCO
PIOTR WOJCIECHOWSKI
Klon, nasz bliźni?
A więc urodzi się "klonowe dziecko"? Pojawią się w świecie rodziny z problemem "ludzkiego klonu"? Zarodek ludzki jest pełnym człowiekiem, choć nie jest jeszcze na tyle samodzielny ani na tyle sprawny, co urodzone dziecko. To nie ideologia, to wiedza przyrodnicza. Tak samo zarodek psa jest w pełni psem, zarodek żaby w pełni jest żabą, chociaż jeszcze nawet nie jest kijanką. (.) Klonowanie to instrumentalne posłużenie się człowiekiem w kluczowej dla niego sytuacji - wejścia w świat. TOMASZ WIŚCICKI
Lew, Leszek, Adam i... demokracja
Zarówno osoby pełniące najważniejsze funkcje w państwie, jak i szefowie największej gazety demonstracyjnie wręcz lekceważą prawo. Jego istotą jest działanie nie tylko wtedy, kiedy to leży w czyimś interesie, ale we wszystkich przypadkach naruszenia norm prawnych. Bohaterowie tej historii uważają najwyraźniej, że w dotyczących ich sprawach państwa to oni decydują, czy powinny się tym zająć organy państwowe, czy ma o tym wiedzieć opinia publiczna. KARD. KAROL WOJTYŁA
Zjednoczenie chrześcijan to wielka sprawa ludzkości. Kazanie ekumeniczne z 1964 roku
Zjednoczenie chrześcijan to nie jest tylko sprawa nasza wewnętrzna, ani wewnętrzna sprawa Kościoła, ani nawet wewnętrzna sprawa całego chrześcijaństwa: wszystkich wyznań i wszystkich Kościołów. To jest, moi drodzy, jakaś wielka sprawa ludzkości. KS. ALFONS SKOWRONEK
Communio - soborowy model Kościoła
W pojęciu communio chodzi w pierwszym rzędzie nie o sprawę struktur w Kościele, o kwestię hierarchii i urzędów, lecz wprost o jego istotę albo - jak mówi Sobór - o misterium Kościoła. JÓZEF MAJEWSKI
Świecki czy po prostu chrześcijanin? Kłopoty z teologią laikatu
Pojęcie "świeckiego" jako nie-duchownego jest sensowne nie z teologicznego, lecz z socjologicznego punktu widzenia - służy ono opisowemu odróżnieniu w Kościele tych, którzy nie posiadają władzy, od tych, którzy władzę posiadają, przy czym władzę rozumie się tu również w socjologicznym, a nie teologicznym sensie. Czy potrzebny jest Sobór Watykański III? (dyskusja)
JACEK BOLEWSKI SJ
Dzisiejszy świat jest, owszem, bardzo skomplikowany, ale czy zadaniem soboru jest stawianie diagnozy? JANINA GWÓŹDŹ RSCJ
Symbolika kobieca nie została jeszcze w pełni zrozumiana w odniesieniu do Kościoła i roli kobiety w Kościele. Może pozostaje to zadaniem dla prac przyszłego Soboru Watykańskiego III? PAWEŁ MILCAREK
Trzeba odczytać Vaticanum II w świetle Tradycji. Nie zrobiono tego dotychczas w wielu kwestiach, zwłaszcza tych szczególnie trudnych. ZBIGNIEW NOSOWSKI
Wydaje mi się, że sposób, w jaki Jan Paweł II prowadzi Kościół, stopniowo zmierza ku nowej refleksji w wymiarze powszechnym. KS. ALFONS SKOWRONEK
Sobór Watykański II wcale jeszcze się nie skończył. Karl Rahner, po zamknięciu obrad soboru, oświadczył, że oto dopiero na dobre sobór się rozpoczyna. A czy na serio zaczęła się już recepcja Vaticanum II? BP BRONISŁAW DEMBOWSKI
Jesteśmy w prawdzie i w drodze do prawdy
Wielką moją radością jest ekumenizm i to przekonanie, które zrodziło się na Soborze Watykańskim II, że jesteśmy w prawdzie, ale jednocześnie ciągle jeszcze w drodze do prawdy. Ona jest ponad nami. BOGUSŁAW KIERC
* Widziałem * Zachwycenie
ANDRZEJ FRISZKE
Realista wierny wartościom
Nie jest łatwo o Stanisławie Stommie, kończącym 95 lat, napisać krótko, a zarazem określić bez uproszczeń i luk jego miejsce w najnowszej historii Polski. Stomma był obecny w polskim życiu publicznym przez dziesięciolecia jako polityk, publicysta, twórca myśli politycznej, jeden z inicjatorów pojednania z powojennymi Niemcami, w ostatnich latach także jako pamiętnikarz... JÓZEFA HENNELOWA
List do Stanisława Stommy
Co liczy się dla człowieka, który "potykał się" po Pawłowemu, najlepiej jak potrafił, czasem idąc od sukcesu do sukcesu, czasem od porażki do porażki, a dzisiaj może już tylko podsumowywać i prosić Boga, by wszystko, co udało się zrobić dobrego dla Polski i dla Kościoła, nie poszło na zmarnowanie? Czy liczy się czyjakolwiek wdzięczność, czy też o nią wcale nie chodzi? KLAUS ZIEMER
Na wschodzie Zachodu
Z pewnością Odra i Nysa Łużycka stanowią nadal granicę dobrobytu. Jednak prawdziwa przepaść pod tym względem znajduje się na wschodniej granicy Polski, na Bugu i Sanie. Nikt nie wie tego lepiej niż sami Polacy, Ukraińcy, Białorusini i Rosjanie. Polska stanie się politycznym i gospodarczym punktem odniesienia dla całego regionu, wzorcem i modelem, którego w najbliższym czasie nie będą mogli powielić i osiągnąć jej wschodni sąsiedzi. Przykład Polski jednak pokazuje im, że transformacja systemowa jest możliwa. JOANNA SKAWIŃSKA
Widok z Manhattanu: Zwyczajny obowiązek
Wyróżnione tytułem "Człowieka Roku", nieznane wcześniej publicznie kobiety (...) były "tylko" pracownikami wielkich struktur, ale żadna z nich nie chciała uznać, że zwalnia ją to z odpowiedzialności i własnej oceny sytuacji; wszystkie wierzyły, że poza identyfikacją z własną firmą i lojalnością wobec niej, równie ważna - a może ważniejsza - jest lojalność wobec wartości, które wpojono im w domu i w szkole, a przede wszystkim zwykła uczciwość, która nie pozwala milczeć, kiedy dzieje się zło. EMIL BIELA
* Pochodnia * I pies wziął mnie na spacer
Szukając źródeł (4)
Kontynuujemy publikację ankiety o źródłach chrześcijańskiej duchowości. Naszych Autorów prosiliśmy o refleksję na temat, dokąd się udają w celu duchowego odrodzenia, uzdrowienia czy pogłębienia. Dlaczego właśnie tam? "Dokąd" - o które pytamy - to może być miejsce, ale również: człowiek, wspólnota, lektura duchowa czy wydarzenie. Kolejne wypowiedzi - za miesiąc. [Red.]. JACEK BOLEWSKI SJ
Do czasu...
Dziękuję Bogu za to, że znajduję odrodzenie właśnie w miejscu, gdzie On sam "umieścił" mnie. To wielka łaska! Może potrzebne były lata poszukiwania, by znaleźć najprostsze wyjście. EWA BOŃKOWSKA USJK
Urszulanka od szarej codzienności
Próba odpowiedzi na pytania redakcji będzie w gruncie rzeczy refleksją nad "duchową mapą" mojego życia. Uświadomiłam sobie, że ta mapa jest bogata i wielobarwna. Inne miejsca były ważne w czasach studenckich poszukiwań własnej drogi, a inne obecnie - po dwudziestu latach życia w szarym habicie urszulanki od "szarej codzienności", jak nas niektórzy nazywają. LUDMIŁA GRYGIELOWA
Biskup i mistyczka
Nauczanie mistyka Słowa Bożego (bp. Jana Pietraszki) i mistyczki Miłosierdzia Bożego (św. Faustyny Kowalskiej) to owe nigdy nie wysychające źródła, którymi się żywi moja wiara i życie duchowe. Dzięki nim czuję się jak u siebie w domu w Kościele powszechnym bez wyrzekania się polskiej tradycji religijnej. Oboje prowadzą do tych miejsc, gdzie płynie najgłębszy nurt życia duchowego. Fundamentem ich nauczania jest Ewangelia, a centrum Chrystus, zawsze i wszędzie ten sam. KS. JÓÓZEF KUDASIEWICZ
Moje studnie Jakubowe
W Polsce bije wiele różnorodnych źródeł autentycznej duchowości chrześcijańskiej. Są miejsca obdarzone charyzmą i ludzie żyjący błogosławieństwami. Jest dokąd pójść, by się odrodzić duchowo i pogłębić. (.) Są również dotkliwe białe plamy na tej mapie. Powinny być szybko zagospodarowane. Od tego zależy przyszły kształt polskiego katolicyzmu. PIOTR WOJCIECHOWSKI
Jeden świat, jeden mózg: Eskimosi, czyli jak żyć w Europie
W pojęcie przygody wpisane są w pewnym stopniu pojęcia szansy i ryzyka. Z pewnym żalem konstatuję, że te pojęcia łączą się dziś głównie ze sferami sportów ekstremalnych i widowisk sportowych, gry giełdowej, przestępstwa i pogoni za przestępcami. Ograniczony teren, przestrzeń dla zdeterminowanych, wyspecjalizowanych grup. A zarazem brak zbiorowego, wspólnotowego przeżywania słodyczy szansy, emocji ryzyka - powszechniejsze dużo są stany lękowe. ZBIGNIEW NOSOWSKI
Osobisty rzecznik Pana Boga?
Ojciec Rydzyk postrzega świat jako bardzo łatwy do zrozumienia. Jest dobro i zło, prawda i fałsz. Albo jedno, albo drugie: wiara albo ateizm, patriotyzm albo zdrada narodowa, moralność albo demoralizacja. Nic pośrodku. POLEMIKI
KRZYSZTOF JANKOWIAK
Tęsknota za liturgią naprawdę odnowioną
Czy jest do czego wzdychać? Czym może przyciągać Msza, w której ksiądz po cichu odmawia modlitwy przy ołtarzu, organista intonuje pieśni zupełnie niezwiązane z tym, co na ołtarzu się dzieje, a wierni w tym czasie odmawiają różaniec? (.) Gdy mówi się dziś o wadach liturgii odnowionej, pojawiają się odwołania do praktyki jej celebrowania. Natomiast wspominając dawną liturgię, zupełnie tę praktykę się pomija. Z NAJNOWSZEJ HISTORII POLSKI
SŁAWOMIR POLESZAK
Podziemie zbrojne w Łomżyńskiem i Grajewskiem 1945-57
Organizacje konspiracyjne w okolicach Łomży i Grajewa powstawały praktycznie już wtedy, gdy trwały jeszcze ostatnie walki kampanii wrześniowej 1939 r. W wielu wypadkach powstawały one spontanicznie, toteż w początkowym okresie okupacji sowieckiej trudno podać ich przybliżoną liczbę. W ciągu następnych lat w tutejszym podziemiu wyodrębniły się dwa najważniejsze nurty: akowski i narodowy. POLACY I ICH SĄSIEDZI
KRZYSZTOF GOSS
Ilu jest Białorusinów na Białostocczyźnie?
Pojęcia "prawosławnego" i "Białorusina" funkcjonują często w świadomości mieszkańców Podlasia łącznie, będąc traktowane jako synonimy. Mianem tak pojętych Białorusinów określa się zwyczajowo wszystkich wiernych Cerkwi w województwie podlaskim, niezależnie od różnic etnograficznych i tożsamościowych pomiędzy nimi. KOŚCIÓŁ W ŚWIECIE
Kronika religijna
PEJZAŻ KULTURALNY
BOHDAN POCIEJ
Etos muzyki i jej duchowy arystokratyzm
W owym fascynująco dialektycznym tyglu sprzeczności, jaki przedstawia sobą w kulturze wiek XIX, muzyczny arystokratyzm ducha - anachroniczny już może, niemniej żywy jako idea - zmaga się, rywalizuje, współgra i walczy z tym (żywiołem, życiem, siłą namiętności?), co nim już nie jest. Są to zmagania gigantyczne i wspaniałe! NAD KSIĄŻKAMI
JACEK ŁUKASIEWICZ
Niesfałszowany sens słów
Moja poezja - zdaje się mówić w swoim najnowszym tomie "Szara strefa" Tadeusz Różewicz - pozostaje w życiu. Wyraźnie oddzielam życie od "życia" - więc życie z natury wzniosłe i tragiczne od jego trywialności i jego parodii. (...) Przy okazji czynię to, co też powinien czynić poeta - przerabiam realia współczesności na poezję, wprowadzam je więc do świata symbolicznego, nad którym po latach wysiłku względnie panuję. Przypuszczam myśl, że jest coś poza "życiem", poza górami. I że można "To" znaleźć w poezji. JULIUSZ GAŁKOWSKI OP
Przeszłość i przyszłość celibatu
Obecnie dyskusja nad celibatem jest powszechna. I nie jest to - jak chcą niektórzy - cecha jedynie naszych zepsutych czasów, bo w rzeczywistości toczy się ona niemal od początku istnienia Kościoła. Piszę "niemal" - bo, jak twierdzi ks. Grzegorz Ryś w swej książce "Celibat" - na samym początku celibat nie był problemem. Nie był, ponieważ w ogóle go nie było. PIOTR MADAJCZYK
Niemcy w polskiej niewoli
Nie pisano o tym w PRL, bo rzecz była wprawdzie skali nie tak wielkiej w porównaniu z wielomilionowymi, dokonywanymi zazwyczaj pod przymusem przesiedleniami ludności, ale jednak niewygodna do ujawniania. Zbyt duża była rozbieżność między przepisami prawa międzynarodowego, a polską powojenną rzeczywistością; zbyt nieprzyjemne wspomnienie o roli pracy przymusowej w polskich powojennych początkach; zbyt niewygodne systemowe podobieństwo do państw totalitarnych, w których jeńcami wojennymi zajmuje się nie wojsko, a aparat bezpieczeństwa (Jerzy Kochanowski, "W polskiej niewoli. Niemieccy jeńcy wojenni w Polsce 1945-1950"). DO CZYTANIA POLECA...
WOJCIECH KALISZEWSKI
- Włodzimierz Odojewski "Bez tchu" Aleksander Jurewicz "Prawdziwa ballada o miłości" Tomasz Venclova "Niezniszczalny rytm. Eseje o literaturze", "Eseje. Publicystyka"
JULIA HARTWIG
Miejsce przy oknie: Polska dzielnicowa
Wielki kraj, członek NATO, niemal dwiema już nogami w Unii Europejskiej, a ogólnopolskiego tygodnika literackiego jak nie ma, tak nie ma. Jak to się stało, że tygodniki tego typu rozkwitały bujnie w Peerelu, mimo czujnej i często obezwładniającej cenzury, dzisiaj zaś, w warunkach swobody demokratycznej, nie stać nas na stworzenie niczego, co odpowiadałoby dawnemu "Odrodzeniu", "Nowinom Literackim" czy "Nowej Kulturze"? Zmarli
MAŁGORZATA BORKOWSKA OSB
Nasze pytania do Niego: Problem Józefa
W przełomowym momencie życia Józef stanął przed problemem, przed którym Bóg stoi co dzień. Ewangelie nie notują, jak ten problem sformułował, ale sens był taki: Jak dochować wierności za darmo? Listy do redakcji
PIOTR CHRZANOWSKI
Po pierwsze, wierność przekładu
