W szkole św. Marka. Ewangelia do czytania, słuchania, modlitwy i dzielenia się

Opis książki:

Pośród różnych komentarzy do Ewangelii wg św. Marka niniejszy tekst charakteryzuje się tym, że ujmuje istotę zagadnienia, odznacza się prostotą i jasnością. Tytuł – W szkole św. Marka – ukazuje aspekt dydaktyczny. Struktura nosi cechy narzędzia łatwo dostępnego: perykopa ewangeliczna, objaśnienie tekstu, wskazówki do refleksji, sugestie do modlitwy. Tekst, który czytelnik bierze do ręki, wprowadza go w pierwsze przeżycie Lectio divina na temat Ewangelii Marka.
FRAGMENT
Wprowadzenie do lektury
Dlaczego?
•Piękną jest rzeczą wspólnie odbywać drogę poszukiwania i wiary.
•Jest to okazja do wzajemnego poznania, dzielenia się i ubogacenia.
•Wszystko jednak winno dokonywać się w chwili milczenia (pusty-nia),
•aby Słowo Boże zabrzmiało w każdym.
Dlaczego czytać Ewangelię?
Znajomość, jaką posiadamy tego rodzaju pisma, jest często fragmen-taryczna i cząstkowa (urywki wzięte z liturgii nie zawsze ułożone są w po-rządku redakcyjnym), brak uświadomienia sobie szczególnych cech po-szczególnych Ewangelii oraz istnieje bardzo słaba percepcja cech pisar-skich poszczególnych ewangelistów.
Istnieje skromna okazja do formacji biblijnej, aby nie przypisywać Ewangelii tego, czego ona nie mówi! Lektura ciągła natomiast, idąc za tokiem narracyjnym tekstu, ukazuje w nowym świetle epizody pokrewne, pozwala odkryć urywki mniej zna-czące i pomaga lepiej wniknąć w całość orędzia.
Dlaczego Ewangelia Marka?
1/ Jest krótka, podstawowa, wciągająca. Jeśli chce się ja czytać jednym tchem aby odczuć radość z lektury - wystarczy jedna godzina.
2/ Marek przedstawia nam Jezusa codziennego, człowieka jak my.
3/ Jest najstarsza, stanowi prototyp rodzaju literackiego określanego jako "Ewangelia”.
4/ Jest ewangelią, która prowadzi do stawiania sobie pytań, podkreśla trudność wiary. Jest orędziem wiary zmierzającym do wzbudzenia wiary.
Jak czytać?
•Czytać w sposób integralny, urywek po urywku.
•Z uwagą zaglądać do not (= narzędzia do zrozumienia),
•Rozważyć, przemyśleć, dzielić się (= szkice refleksyjne).
•Wyciszyć się, aby przyjąć i modlić się dziś, teraz Słowem Bożym (= Sugestie do modlitwy).
•Modlitwa wspólnotowa.
•Jeśli możesz czytaj wieczorem, zawsze urywek po urywku. W ciągu trzech miesięcy będziesz mógł przeczytać, rozkoszować się i modlić Ewangelią Marka.
Ewangelia Marka
Jest najkrótsza z czterech Ewangelii (661 wierszy). Napisana został między 64 a 70 rokiem dla wspólnoty nie żydowskiej, prawdopodobnie tej w Rzymie. Jest to tekst dla katechumenów: prawdopodobnie czytany był w całości w czasie nocy paschalnej, przed chrztem. Posiada długie wprowa-dzenie i opowiadanie o męce, śmierci i zmartwychwstaniu, które stanowią jej punkt szczytowy i moment istotny.
Pierwszy wiersz (Mk 1,1)wyraża bezpośrednio, bez wstępów: "Po-czątek Ewangelii o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym”. Kończy się 8 wier-szem 16 rozdziału, który mówi o ucieczce wystraszonych niewiast od gro-bu: "One wyszły i uciekły od grobu; ogarnęło je bowiem zdumienie i prze-strach. Nikomu też nic nie oznajmiły, bo się bały”. Ewangelia ta, mało ko-mentowana przez tradycję chrześcijańską, traktowana była przez długi czas jak ubogi krewny, nieco surowa, coś w rodzaju skróconego przekładu Ewangelii Mateusza. Jest najprostsza, ale i najbardziej żywa, spontaniczna, bezpośrednie echo nauczania Piotra (Dz 10,36-41; 1P 5,13). Współczesna egzegeza rozpoznaje w Marku jedno z bezpośrednich źródeł Mateusza i Łukasza.
W Ewangelii według św. Marka nie ma Kazania na górze, brak mo-dlitwy Ojcze nasz, nie ma pouczeń dotyczących modlitwy. Występują przypowieści, cuda i jedna prawdziwa mowa - eschatologiczna. Ma szcze-gólną strukturę dramatyczną, rozrywaną ciągłymi sprzeciwami i paradok-sami. Zawiera paradoksalne przejścia między objawieniem i ukryciem, co rodzi nieraz trudne do zniesienia napięcia, które jednak przygotowują, po-budzają, nadają sens i rozwijają się do swego szczytu - krzyża.
Jest to tekst krótki, do przeczytania jednym tchem,… dla przyjemno-ści czytania go. Wystarczy jedna godzina.
Ewangelia według Marka jest opowiadaniem o Jezusie, ale jest rów-nież samym Jezusem. Kerygma, proklamacja, to także osoba: proklamowa-ny Syn Boży jest Synem Człowieczym.
U podstaw całej Ewangelii leży pytanie, nasze pytanie: Kim jest ten? Kim jest Jezus Chrystus? Odpowiedź występuje już na początku, w momencie chrztu, w sło-wach Ojca, który oświadcza: "Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie” (Mk 1,11), i co powtórzy w czasie przemienienia: "To jest mój Syn umiłowany, Jego słuchajcie!” (Mk 9,7).
Czytelnik jest więc poinformowany, ale począwszy od tego momen-tu zostaje zaproszony, aby podjął na nowo wraz z uczniami drogę odkry-wania misterium Jezusa. Dokonuje się to etapami.
Tekst można podzielić na dwie części.
W pierwszej (Mk 1,14-8,30), poprzedzonej prologiem (1,1-13), Jezus proklamuje bliskie nadejście królestwa Bożego i ukazuje jego znaki, swoje cuda. Wzbrania się jednak przed deklaracją, kim On jest i zabrania demo-nom rozgłaszać Go. Musi pozostać tajemnicą (sekret mesjański), aby unik-nąć ryzyka, że uznany zostanie za oswobodziciela, który miałby przywró-cić królestwo Izraela. Pierwsza część kończy się wyznaniem Piotra: “Ty je-steś Chrystus” (Mk 8,29), będącym punktem centralnym, prawdziwym sworzniem Ewangelii Marka. Ta pierwsza część posiada trzy sekcje (trzy etapy): 1,14-3.12; 3.13-6.6a; 6.6b-8,30.
Część druga (Mk 8,31-16,8) po teofanii na Taborze, prowadzi do szczytu drugiego etapu: Syn Człowieczy musi wiele wycierpieć i zostać skazany na śmierć. Trzy zapowiedzi męki, śmierci i zmartwychwstania (Mk 8,31; 9,31 i 10,32-34), obramowane dwoma uzdrowieniami niewido-mych, niewidomego z Betsaidy (8,22-26), należącym jeszcze do pierwszej części) i niewidomego z Jerycha (Mk 10,46-52), ukazują etapy drogi stop-niowego oświecenia uczniów i zbliżania się do Jerozolimy, gdzie po krót-kim momencie chwały w czasie wkroczenia do świętego miasta (Mk 11,7-11), rozpocznie się męka (Mk 14,1-15,47). Także ta druga część dzieli się na trzy sekcje (etapy): 8,31-10,52; 11,1-13,37; 14,1-16,8) i kończy się stwierdzeniem: "Nikomu też nic nie oznajmiły, bo się bały”. Zakończenie budzące niepokój i powściągliwe, które zaprasza czytelnika do odczytania Ewangelii ponownie, powoli i uważnie, aby zrozumieć Słowo Boże i na-stępnie zacząć nim żyć, dawać mu świadectwo i dzielić się nim (głosić je).
Urywek następujący po zakończeniu (Mk 16,9-20) jest późniejszym dodatkiem, epilogiem nie pochodzącym od Marka, dołączonym w pierw-szej połowie II wieku.
“ON PRZYGOTUJE CI DROGĘ”
(1,1-18)
Jan Chrzciciel, ostatni z proroków, ukazuje nam konieczne dyspozy-cje, aby przyjąć nadchodzącego Pana: pragnienie sprawiedliwości, goto-wość do nawrócenia i oczekiwanie Ducha.
1,1 Początek Ewangelii o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym.
2 Jak jest napisane u proroka Izajasza:
Oto Ja posyłam wysłańca mego przed Tobą;
on przygotuje drogę Twoją.
3 Głos wołającego na pustyni:
Przygotujcie drogę Panu,
Jemu prostujcie ścieżki.
4 Wystąpił Jan Chrzciciel na pustyni i głosił chrzest nawrócenia na dpuszczenie grzechów.
5 Ciągnęła do niego cała judzka kraina
oraz wszyscy mieszkańcy Jerozolimy
i przyjmowali od niego chrzest w rzece Jordan,
wyznając /przy tym/ swe grzechy.
6 Jan nosił odzienie z sierści wielbłądziej i pas skórzany około bioder,
a żywił się szarańczą i miodem leśnym.
7 I tak głosił: Idzie za mną mocniejszy ode mnie,
a ja nie jestem godzien, aby się schylić i rozwiązać rzemyk u Jego sandałów.
8 Ja chrzciłem was wodą, On zaś chrzcić was będzie Duchem Świętym.
Objaśnienie tekstu
Ewangelia Marka rozpoczyna się prologiem (Mk 1,1-13). Po tytule (w. 1) mamy prezentację Jana Chrzciciela i jego misji (w. 2-8). Potem na-stępuje prezentacja Jezusa, który w czasie chrztu ukazuje się zaraz jako Syn Boży, podczas gdy w scenie kuszenia ukaże się jako Syn Człowieczy, zwalczany i prześladowany (w. 9-13) (EB, s. 9).
W. 1. Ewangelia. Nie jest księgą, ale dobrą nowiną (znaczenie grec-kiego słowa ’ĕuăggĕlĭŏn) o zbawieniu za pośrednictwem Jezusa Chrystusa: rzeczywistością, która rozpoczyna się i kontynuuje. Jest Ewangelią Bożą (Mk 1,14; Rz 1,1), Ewangelią Jezusa Chrystusa (Mk 1,1; Rz 15,19), Ewangelią o królestwie MT 4,23; 9,35; 24,14). Określenie Ewangelia za-chodzi 7 razy u Marka (1,1.14.15; 8,35; 10,29; 13,10; 14,9).
- Chrystus. To znaczy Mesjasz (określenie hebrajskie Māśîa, do-słownie konsekrowany poprzez namaszczenie). Odniesiony jest do Jezusa u Mk 9,41; 12,35-37. U Marka Jezus uznany jest za Mesjasza ze strony człowieka, Piotra, tylko jeden raz. Otrzymuje natychmiast nakaz milczenia (Mk 8,29-30). Jezus zaakceptuje ten tytuł dopiero w czasie procesu (Mk 14,61-62).
- Syn Boży. Tytuł objawiony przez Boga (Mk 1,11; 7,7) i rozpo-wszechniony przez demony (3,11; 5,7), powinien pozostać w tajemnicy (sekret mesjański). Jezus zaakceptuje go w czasie swego procesu (Mk 14,61-62), a po Jego śmierci ogłoszony zostanie przez poganina (Mk 15,39). Jest motyw przewodni (leitmotiv) Ewangelii Marka.
W. 2. Jak jest napisane. Jest to cytat kombinowany, zlepek tekstów: - Wj 23,20: "Oto Ja posyłam anioła przed tobą, aby cię strzegł w czasie twojej drogi” (przed tobą, Izraelu).
- Ml 3,1: "Oto Ja wyślę anioła mego, aby przygotował drogę przede Mną” (Eliasz: 3,23-24) - Iz 40,3-5: Głos się rozlega: "Drogę dla Pana przygotujcie na pusty-ni” (Mt 3,3; Łk 3,4; J 1,123). Jan jest "głosem”, Jezus jest "Słowem”.
W. 3. Na pustyni. Niezbyt ściśle określona okolica między Pustynią Judzką, Jordanem, na północ od Morza Martwego.
W. 4. Głosił. "Głosić”, grecki czasownik kērýssō (= głosić publicz-nie, obwieszczać w imieniu króla), od którego pochodzi kerygma, głoszenie w imieniu Boga.
- chrzest. Termin pokrewny do tego, jakiego używali Żydzi na ozna-czenie ablucji do oczyszczeń z nieczystości legalnej (Jdt 12,7-9; Syr 34,25; Mk 7,4; H 9,10). Chrzest nawrócenia Jana (Dz 13,24; 19,4) oferowany był tylko raz, jako ostatnie przygotowanie do sądu. Nieodzownym warun-kiem dla jego przyjęcia było nawrócenie, które miało za cel odpuszczenie grzechów ze strony Boga, ocalenie wiernego od Bożego gniewu.
W. 5. Wyznając /przy tym/ swe grzechy. Grzechy wyznawano ustnie. To wyznanie wyrażało powrót do Boga celem otrzymania Jego przebacze-nia.
W. 6. Odzienie z sierści wielbłądziej. Jest to odzienie ascetów z pu-styni i proroków (Eliasz - 2Krl 1,8; Za 13,4) - szarańcza. Gotowana w posolonej wodzie i następnie prażona.
W. 7. Idzie za mną. Dosłownie po mnie. Dz 13,25: "Jan mówił: […] Po mnie przyjdzie Ten, któremu nie jestem godny rozwiązać sandałów na nogach” (por. też Mk 8,33). Uznanie Jezusa za ucznia Jana Chrzciciela oznacza włączenie Go w kontekst historyczny, potwierdzenie, że miał mi-strzów, kogoś, kto kształtował Go w wierze (po Józefie) i pomagał odkry-wać Jego powołanie i tożsamość.
W. 8. Duchem Świętym. Por. J 1,26.33; Dz 1,5; 11.16.
Teksty paraelne: Mt 3,1-6.11-12; Łk 3,1-6.15-18; J 1,19-28.
Wskazówki do refleksji
• Jaka to jest ta dobra nowina? Czy jesteśmy w stanie przjąć ją dziś w naszym życiu?
• Z naciskiem powraca odwolanie do podróży (droga, ścieżka) oraz zaakcentowany jest temat nawrócenia: powrotu do Boga, odejścia od naszych idoli (= tego, co nie jest Bogiem, a ku czemu kieruje się nasze pragnienie)
• W języku hebrajskim grzeszyć oznacza nie trafić do celu, jak strzała, która nie trafia w tarczę. Grzech jezt zerwaniem relacji.
Jesteśmy w relacji z samymi sobą, z innymi, z Bogiem, ze stworzeniem.
• Czy oceniamy nasze głębokie pragnienia poprzez bilijne oczekiwanie sprawiedliwości i wolności?
Sugestie do modlitwy
• Świadomość grzechu jest darem, o który trzeba prosić Boga. Inicjaywa nawrócenia zawsze wychodzi od Niego.
• Otrzymana dobra nowina powinna przejawiać się w radości wewnętrznej będącej do dyuspozycji spotykanych osób.
• Dziękczynienie: odnaleźć okazje modlitwy pochwalnej i dziękczynnej za słowa z tego urywka, które rozbrzmieają w naszym życiu osobistym.
• Wydzielić jeden motyw wdzięcności w tym fragmencie: rozpoznać nasze korzenie w wierze, uznać, że ktoś nas wyprzedził i pouczył nas o tych sprawach, poczynając od naszych rodziców.
Panie, obudź we mnie pragnienie sprawiedliwości i wolności, jakie ożywiało św. Jana Chrzciciela na pustyni i uzdolnij moje serce do przyjęcia działania Twego Ducha, gdyż tylko w Tobie mogę znaleźć drogę przeba-czenia i zbawienia. Amen.

Książka "W szkole św. Marka. Ewangelia do czytania, słuchania, modlitwy i dzielenia się" - o. Silvano Fausti SJ, Vincenzo Canella - oprawa miękka - Wydawnictwo Bratni Zew.