Uniwersalne wartości i konkretne zagrożenia. Polacy wobec świata w polskiej myśli społecznej i politycznej na Pomorzu w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX wieku

Opis książki:

(...)Pomorzanie różnili się od Polaków zamieszkujących ziemie polskie pod panowaniem rosyjskim i austriackim. Były to odmienności kulturowe i polityczne. W okresie międzywojennym również dzieliła ich często odmienna ocena kierunków politycznych i systemów wartości. Celem niniejszej rozprawy jest przedstawienie wartości uniwersalnych upowszechnianych przez polską myśl społeczną i polityczną na Pomorzu w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX w., a także konkretnych zagrożeń, stanowiących niebezpieczeństwo dla Rzeczypospolitej i tego regionu. Terytorialnie praca obejmuje Pomorze Gdańskie dzielące się na dwie rejencje: gdańską i kwidzyńską. Ten obszar zamykał się w granicach dawnych Prus Królewskich (Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska oraz Warmia z okręgami Malborka i Elbląga). W literaturze przedmiotu używa się również nazwy Prusy Zachodnie (Westpreussen), wprowadzonej w obieg przez zaborcę. Dotyczy to lat 1850-1919. Jeśli idzie o okres po 1920 r., praca obejmuje obszar województwa pomorskiego w jego granicach administracyjnych ukształtowanych po l VIII 1919 r. i obowiązujących do l IV 1938 r., czyli do momentu wejścia w życie nowego podziału administracyjnego i powiększenia wspomnianego terytorium do tzw. Wielkiego Pomorza. Mając świadomość funkcjonowania tego regionu w różnych strukturach administracyjnych w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX w., będziemy posługiwać się określeniem Pomorze.
W badaniach nad polską myślą społeczną i polityczną rodzącą się w tym okresie w dzielnicy pruskiej, a potem w II Rzeczypospolitej głównym źródłem dla historyka jest polskie piśmiennictwo, pamiętniki oraz dokumenty dotyczące działalności organizacji politycznych, kulturalnych i ekonomicznych. To właśnie literatura, tania prasa polska ukazująca się na terenie Pomorza (oraz Wielkopolski, Górnego Śląska oraz Warmii i Mazur), przekształcająca postawę polityczną ludności polskiej, a także praktyka polityczna, kulturalna i ekonomiczna powodowały, iż w tym zaborze następował proces tworzenia się społeczeństwa obywatelskiego. Warto pamiętać, iż polska myśl społeczna i polityczna z dzielnicy pruskiej różniła się od koncepcji intelektualnych i praktycznych zrodzonych w owym czasie w Królestwie Polskim i w Galicji. W ramach poszczególnych zaborów wykształcił się odmienny typ mentalności, bowiem w każdym z nich inne przesłanki kształtowały tworzoną przez Polaków myśl polityczną.

Książka "Uniwersalne wartości i konkretne zagrożenia. Polacy wobec świata w polskiej myśli społecznej i politycznej na Pomorzu w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX wieku" - Ryszard Michalski - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Książka posiada 109 stron i została wydana w 2001 r.