| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej TUM |
| Rok wyd.: | 2009 |
| Oprawa: | twarda |
| Ilość stron: | 512 s. |
| Wymiar: | 230×127 mm |
| EAN: | 9788374540827 |
| ISBN: | 978-83-7454-082-7 |
| Data: | 2009-08-27 |
Opis książki:
„W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego” - te słowa towarzyszą znakowi krzyża w modlitwie i liturgii; „Wierzę w jednego Boga...” - wyznajemy w Credo. Wyznanie trójjedynego Boga i Jego potrójnego dzieła zbawienia jest podstawą wiary chrześcijańskiej, ale też i tajemnicą. Głęboka refleksja nad tajemnicą trójjedynego Boga pozwala zauważyć, że choć paradoksalna i przekracza ludzką percepcję, to tajemnica ta nie jest absurdalna. Stwórca działa jako jedność, ale objawia się w dziejach świata w Trzech Osobach: Bogu Ojcu, Synu Bożym i Duchu Świętym. Autor, Gisbert Greschake, podjął trud ukazania, że Trójca Święta jest nie tylko przedmiotem wyznania i uwielbienia, lecz także kluczem do rozumienia całej rzeczywistości ze względu na wielowymiarowość rzeczywistości wiary. Swą naukową rozprawę dzieli na trzy części. W części I rozpatruje rozumienie i koncepcje Trójcy Świętej w ujęciu historycznym, po czym w części II podejmuje próbę ukazania znaczeni a trynitarnej wiary w Boga dla całości wiary chrześcijańskiej, by w III z kolei części zastanowić się nad problemem znaczenia wiary w trójjedynego Boga dla wyjaśnienia rozumienia człowieka i świata, dla znalezienia orientacji w rzeczywistości. Zamyka książkę analiza przedstawień Trójcy Świętej wyrażonych przez sztuki plastyczne, muzykę i słowo. Książka zaopatrzona jest w rozbudowany aparat przypisów oraz indeksy.
tłum. bp Jan Tyrawa
Książka "Trójjedyny Bóg. Teologia trynitarna" - Gisbert Greshake - oprawa twarda - Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej TUM. Książka posiada 512 stron i została wydana w 2009 r. Cena 40.94 zł. Zapraszamy na zakupy! Zapewniamy szybką realizację zamówienia.
Spis treści:
WPROWADZENIE 11
§ 1 Wstęp . 13
1. Z sytuacji trynitarnej wiary i nauki o Trójcy Świętej 13
2. Cel studium - struktura - wskazówki przy czytaniu - podziękowanie . 20
§ 2 Metoda: Objawienie Trójcy Świętej i ludzkie doświadczenie 25
1. Uwagi dotyczące problemu „Wiara i doświadczenie” . 25
2. Uściślenie: wiara w Trójcę Świętą i doświadczenie? . . 28
3. Trójca Święta i pluralistyczne koncepcje . . 38
CZĘŚĆ PIERWSZA
NA DRODZE KU WSPÓLNOTOWEJ
TEOLOGII TRÓJCY ŚWIĘTEJ
ROZDZIAŁ PIERWSZY · PRZEGLĄD PODSTAW I PODSTAWOWYCH
PROBLEMÓW TEOLOGII TRÓJCY ŚWIĘTEJ 44
§ 1 Dojścia 44
1. Fundament . 44
2. Pierwsze rozwinięcia trynitarnej wiary . 47
§ 2 Problem centralny: z relacji jedności i (trynitarnej) wielości w Bogu . . 54
1. Pierwotne próby trynitarnego rozumienia osoby . 54
2. Pierwszeństwo tego, co „unitarystyczne” w zachodnim myśleniu . . 55
3. „Unum in trinitate” albo „Unus in trinitate” . 58
§ 3 Podsumowanie i wytyczenie zadań . . 63
ROZDZIAŁ DRUGI · JEDNA BOŻA ISTOTA I ROZRÓŻNIAJĄCE
SIĘ OSOBY . 66
§ 1 Historyczna sytuacja trynitarnego rozumienia osoby w pierwotnym
Kościele . . 66
1. Uwagi do „przedhistorii” 66
2. Rozwój trynitarnego pojęcia osoby . . 68
a) Problem 68
b) Niektóre wyjaśnienia pojęć . 69
Prosopon 70
Hypostasis . 71
Persona . 73
3. Osoba jako „jednorazowość” . 75
Tertulian . . 75
Kapadocjanie . . 76
Rezultat 77
4. Osoba jako „relacjonalność” (Bóg jako interpersonalność) . . 79
5. Koncepcja Augustyna - zawężenie albo epokowe odkrycie? 84
§ 2 Rozumienie osoby i koncepcje Trójcy Świętej w średniowieczu . 89
1. Założenie: Boecjusz . 89
2. Ryszard ze Świętego Wiktora 91
3. Tomasz z Akwinu . . 98
a) Z rozumienia osoby 98
b) Z koncepcji Trójcy Świętej . 100
c) Wielkość i granice Tomaszowej nauki o Trójcy Świętej. Jednocześnie
ekskurs do Bonawentury nauki o Trójcy Świętej . . 102
Wskazówka . 111
§ 3 Nowożytne trendy - niektóre podstawowe kierunki . 112
1. Od nominalizmu do Hegla . . 112
2. Hegel i Trójca Święta 119
3. Ekskurs: Nowe, (współ)znamionowane przez współczesne fi lozofi e koncepcje
Trójcy Świętej . . 124
a) Karl Rahner 124
Założenia . . 124
Koncepcja 126
b) Karl Barth . . 130
4. Poheglowski rozwój . 132
a) Dialogiczne i trialogiczne rozumienie osoby 134
b) Filozofi a i psychologia społeczna . . 144
5. Exkurs: „Tryistyczne” rozumienie osoby przez Jürgena Moltmanna? . 148
ROZDZIAŁ TRZECI · ODKRYCIE OSOBY I ROZUMIEJĄCY
DOSTĘP DO TRÓJJEDYNEGO BOGA 152
§ 1 Posumowanie . 152
1. Związek trynitarnej wiary i rozumienia osoby . . 152
2. Istotne cechy osoby i rzeczywistość Communio 154
3. Ekskurs: wyjaśnienia do używania słowa Communio 156
§ 2 Trójca jako Communio . . 158
1. Z analogiczności trynitarnego języka 158
2. Teza: Trójca jako Communio - Zapośredniczanie jedności i wielości . . 161
3. Problemy 168
4. Jedność trójjedynego Boga 172
5. Różnica osób 177
a) Kręgi problemowe . 177
b) Osoby . . 182
Ojciec 182
Syn . 183
Duch Święty . 184
c) Konsekwencje: Trynitarny ogląd Boskich właściwości . 188
CZEŚĆ DRUGA
TRÓJCA ŚWIĘTA JAKO ŚRODEK
I KLUCZ DO ROZUMIENIA
CHRZEŚCIJAŃSKIEJ WIARY
ROZDZIAŁ PIERWSZY · ROZUMIENIE STWÓRCY I STWORZENIA
A WIARA W TRÓJCĘ ŚWIĘTĄ . 195
§ 1 Od bosko-trynitarnej „wielości” do pluralizmu stworzenia . . 195
1. Pierwsze rozważania dotyczące problemu jedności i wielości . 195
2. Stworzenie z miłości i dla miłości 200
3. Trynitarna „przestrzeń” stworzenia . 204
4. Dialektyka stworzenia Bycie-vis-á-vis do Boga (w Synu) i bycie-w (w Duchu) 212
§ 2 Stworzenie jako obraz Trójcy Świętej 217
1. Trynitarna struktura stworzonego bytu . 217
a) Realna dystynkcja bytu i istoty . 217
b) Terna i triadyczne rytmy 218
c) „Wspólnotowość” stworzenia . . 221
2. Bycie człowieka jako obraz trójjedynego Boga 223
a) To, co zasadnicze . . 223
b) Trójca Święta duchowych spełnień . 226
c) Trójca Święta „zaimkowych” podstawowych spełnień . . 227
d) Trójca Święta istotnych cech konstytutywnych . 229
3. Trynitarna analogia płciowości: Bycie kobietą jako obraz Ducha Świętego;
Rodzina jako obraz Trójcy Świętej . . 230
§ 3 Stworzenie w spełnianiu się . . 238
1. Stawanie się i ewolucja . 238
2. Historia wolności 247
a) To, co zasadnicze: stworzona wolność i Boża „dyskrecja” . . 247
b) Communio z Bogiem - Communio między sobą . . 252
Dwu-jedna rzeczywistość 252
Zasada przedstawicielstwa . . 257
c) Cel historii . 261
§ 4 Kiedy Bóg wkracza w historię… . 268
1. „Boga i historię przemyśliwać razem” ( J. Moltmann) . 268
2. Bóg w historii . . 274
a) Samoudzielanie się i zapośredniczanie . 274
b) Konkretyzacja: wydarzenie Słowa jako trynitarne samoudzielanie się 276
3. Bóg staje się człowiekiem - „immanentna” Trójca Święta staje się „historiozbawczą”
. 282
ROZDZIAŁ DRUGI · „TRYNITARNY DRAMAT” 290
§ 1 Grzech - Odmowa Communio . . 290
1. Rzeczywistość grzechu . . 290
a) „Cor incurvatum in seipsum” . . 290
b) Grzech świata . . 293
2. Trynitarne przesłanki i następstwa grzechu . 295
§ 2 Ostateczne ufundowanie Communio przez Jezusa Chrystusa 299
1. Chrystus „perfectus communicator” . . 299
2. Ekskurs: Krzyż - Bóg w cierpieniu? . 302
3. Krzyż jako ofi ara pokutna . . 309
a) Z pojęcia pokuty 309
b) Zastępcza pokuta Jezusa Chrystusa 314
4. Uwagi dotyczące zmartwychwstania Jezusa . 316
5. Trynitarna interpretacja chalcedońskiej chrystologii . . 319
§ 3 Realizacja wydarzenia zbawienia . 322
1. „Dopełniać, czego jeszcze brakuje” (Kol 1,24) . 322
2. „Przedstawiająca praksis” . . 328
3. „Chrystus tkwi w agonii aż do końca świata” . 331
ROZDZIAŁ TRZECI · „KOŚCIÓŁ OBWIESZCZA, KIM JEST:
TAJEMNICĄ TRYNITARNEJ KOINONIA” 334
§ 1 Kościół jako Communio . 334
1. „Obraz Trójcy Świętej” . . 334
2. Przeżyta Communio - eklezjologia Communio . . 339
Instytucja i charyzmat (widzialne i niewidzialne) . . 345
Szczególność i powszechność . 346
Tradycja i inkulturacja . . 347
Kobieta i mężczyzna 347
Laik i kapłan (świeckość i sakralność) . 347
3. „Extra se esse” Kościoła i kościelna Communio 349
§ 2 Kościół jako Missio . . 354
1. To, co podstawowe . . 354
2. Gnostycko-entuzjastyczne niewłaściwe rozumienie Communio contra kenotycznej
Missio . . 354
3. Przeżyta Missio - niedoceniona eklezjologia Missio . . 358
4. Sakrament - znak i/albo narzędzie zbawienia? . 360
§ 3 Urząd i konstytucja Kościoła w świetle Trójcy Świętej . . 364
1. Urząd w Communio 364
2. Centralizm albo „Corpus ecclesiarum”? . . 371
3. Odpowiedniość rozumienia Kościoła i koncepcji Trójcy Świętej 378
§ 4 Communio Sanctorum in Communione Trinitatis . . 382
1. Ku spełnieniu . . 382
2. „Odwiecznie-nowy” trójjedyny Bóg . . 387
CZĘŚĆ TRZECIA
WĘZŁOWE PROBLEMY RZECZYWISTOŚCI
W ŚWIETLE TRYNITARNEJ WIARY
ROZDZIAŁ PIERWSZY · PODSTAWOWE PROBLEMY 391
§ 1 Problem „jedności i wielości” . 393
1. Metafi zyczne ujęcie problemu 393
2. Jedno i wiele w walce 397
§ 2 Z problematyki „trynitarnej ontologii” 403
1. Podstawowa intencja 403
2. Z kontekstu odkrycia trynirtanej ontologii 406
3. Z ontologicznego kontekstu uzasadnień . . 408
ROZDZIAŁ DRUGI · SPOŁECZNOŚĆ I TRÓJCA ŚWIĘTA 412
§ 1 Drogi i bezdroża wzajemnej współzależności religii i społeczności . . 412
1. Z problemu teologii politycznej . . 412
2. Trójca Święta jako „inspiracja” . . 418
§ 2 Konstytucja państwa i społeczności a trynitarna wiara . . 421
1. Umowa społeczna . . 421
2. Równoczesność początku indywidualności i społeczności . . 425
3. „Antycypacje” trynitarnej Communio 426
a) Zapośredniczanie tego, co osobowe i społeczne 426
b) Pragmatyka komunikacji prawdy . . 429
§ 3 Trójjedyny Bóg i jedność ludzkości . . 436
TRZECI ROZDZIAŁ · RELIGIE I KRYTYKA RELIGII W ŚWIETLE
TRYNITARNEJ WIARY 442
§ 1 Religie ludzkości i trynitarna wiara chrześcijan . . 442
1. Relacja chrześcijaństwo - religie świata . 442
2. Trynitarna rzeczywistość Boga jako „zasada” dialogu . 449
a) Trzy religijne podstawowe typy 449
b) Problemy . . 455
3. Skazanie na dialog religii 457
§ 2 Nowożytna krytyka religii i wiara w Trójcę Świętą . . 464
1. Krytycznoreligijna teza psychoanalizy 464
2. Filozofi czna krytyka religii . . 467
a) Bóg i człowiek jako konkurenci? 467
b) Pytanie: Brakujące zaangażowanie w świat i nierozwiązane
problemy teodycei . . 471
c) „Jak wytrzymałbym, aby nie być Bogiem!” (Nietzsche) . 475
Z-„OBRAZOWANIE” . 477
§ 1 Od teologii Trójcy Świętej do artystycznego przedstawiania trój-jednego
Boga . 479
§ 2 Cztery trynitarne typy przedstawień . 483
1. Pierwszy typos: trzy jednakowo ukształtowane postacie . . 483
2. Drugi typos: Trzej odwiedzający Abrahama („Philoxenia”) . . 485
3. Trzeci typos: „Tron Łaski” . . 487
4. Czwarty typ: koronowanie Maryi przez Trójcę Świętą . . 489
§ 3 Podsumowanie i wy-„brzmienie” . 492
Skróty i sposoby cytowań . 495
Spis cytowań Pisma Świętego 497
Indeks nazwisk . . 499