Theatrum świata wszystkiego i poćciwy gospodarz. O wizji świata pewnego siedemnastowiecznego pisarza ziemiańskiego. Anthropos, vol. 6
Piotr Kowalski
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| Rok wyd.: | 2000 |
| Oprawa: | miękka |
| Ilość stron: | 382 s. |
| Wymiar: | 148x210 mm |
| EAN: | 9788323313250 |
| ISBN: | 83-233-1325-3 |
| Data: | 2001-01-13 |
Opis książki:
Sarmatyzm należy do tych pojęć w historii kultury, które używane były do najróżniejszych, nawet sprzecznych celów: od obraźliwego epitetu w publicystyce oświeceniowej do symbolu polskości w myśli romantycznej. Niezwykłe bogactwo kultury szlacheckiej, którą z sarmatyzmem trzeba utożsamiać, odkryto niedawno, m.in. przywracając barokowi (w tym barokowi szlacheckiemu) należne miejsce w historii kultury. Jak wyglądał świat statystycznego Sarmaty, dowiedzieć się można, studiując np. pisma użytkowe - J.K. Haur, jako autor popularnych podręczników życia ziemiańskiego, dostarcza materiału w tym względzie wzorcowego. Znaleźć u niego można więcej niż tylko praktyczne porady na temat prowadzenia gospodarstwa. Ziemianin musi wiedzieć więcej - Haur daje mu zestaw recept w każdym przypadku wymagającym medycznej interwencji, ale także opowiada o tym, jak urządzony jest świat, jaka jest relacja między żywiołami, opowiada anegdoty, by skuteczniej przekonać do nowych rozwiązań agrotechnicznych i obrony dawnych obyczajów, mówi o magii i demonach...
Książka "Theatrum świata wszystkiego i poćciwy gospodarz. O wizji świata pewnego siedemnastowiecznego pisarza ziemiańskiego. Anthropos, vol. 6" - Piotr Kowalski - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Książka posiada 382 stron i została wydana w 2000 r.
Spis treści:
I. Historia kultury – historia mentalności
1. „Kosmos życia ludzkiego”
2. Sarmatyzm jako „sposób bycia”
II. Jakub Kazimierz Haur w naukowej recepcji
III. Jakub Kazimierz Haur i zapis potocznej wyobraźni
1. Popularność Jakuba Kazimierza Haura i jej piśmiennicze konteksty
2. Gra z czytelnikiem: perswazyjność w pismach Jakuba Kazimierza Haura
a. Tytuł, dedykacja i Przemowa do Czytelnika gospodarstwa kochającego
b. O potrzebie posiadania biblioteki i o jej zawartości
c. Nauka i jej autorytet
d. Oczywistość, czyli taksonomia
Część druga. Wszechświat, człowiek i księga natury. Kategorie siedemnastowiecznej kultury w pismach Jakuba Kazimierza Haura
I. Uwagi wprowadzające o czytaniu „księgi natury”
II. Świat we wszystkich swoich częściach większych i mniejszych”
1. „Naukowy” obraz świata i jego etyczne przesłania
A. O astronomii, astrologii i innych naukach
B. Cztery elementy, albo żywioły
C. Moralny ład świata
2. Sarmacka czasoprzestrzeń
A. Czas: mit, historia, spekulacja
a. Mityczny początek i historii theatrum wielkie
b. Ziemiańskie otium: czas agrarny i myślenie magiczne
c. Spekulacja: „kochane pieniążki”
d. Myślenie magiczne
B. Przestrzeń: „wszystek krąg ziemski” i jego centrum
a. Dwór, czyli środek i miara świata
b. Orbis Polonus i krainy chrześcijańskie
c. Barbaria, egzotyka i obcy jako wykładnik przestrzeni
III. Microcosmos. „Ochotny gospodarz” i „Błoto, cień lubo dym”
1. Człowiek i jego ciało
A. Paralelizm mikro- i makrokosmosu
a. Kilka przypomnień
b. Teoria humoralna
c. Cielesne niemoce i ich zwalczanie
B. Złudna uroda, zgnilizna i niezniszczalna dusza
2. Vanitas vanitatum i szlachecki stoicyzm
A. Perspektywy sarmackiej eschatologii
B. Wymogi codzienności, czyli sarmacki stoicyzm