Świat pogranicza

Opis książki:

Jest coś symbolicznego w obszarach zainteresowań badawczych Profesora Tadeusza Wasilewskiego. Zaczynał od szeroko rozumianej Słowiańszczyzny we wczesnym średniowieczu Rusi Kijowskiej, Polski pierwszych Piastów i obszaru bałkańskiego. Tych państw dotyczyły jego pierwsze prace. Szybko jednak zasygnalizował swe zainteresowanie Wielkim Księstwem Litewskim czasów nowożytnych (Pierwowzór sienkiewiczowskiego Kmicica, ) 959; biogram Mi chała Karola Haraburdy w Polskim słowniku biograficznym w 1961 r.; Testament Ostafiego Woffowicza z 1962 r.), by równie szybko przejść do dziejów cesarstwa bizantyńskiego. Wszystkim tym obszarom pozostał wierny przez całe swe dotychczasowe życie uczonego, chociaż w pewnych okresach w różnym stopniu preferował każdy z nich, dodając do tego w końcu także wydarzenia na Bałkanach w czasach najnowszych i średniowieczne dzieje Litwy. Zauważmy, że wszystko to są ziemie pozostające pod wpływem cywilizacji bizantyńskiej lub na jej styku z kulturą łacińską. Owa fascynacja tym obszarem Europy może wynikać z tradycji związków rodzinnych Profesora. Urodził się on bowiem jako najstarsze dziecko Stefana i Zeneidy Wołtowiczówny 8 kwietnia 1935 r. w Wilnie, w stolicy byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, w którym współistnienie różnych kultur, wyznań i ras było czymś naturalnym od wielu wieków. Ponadto Jego przodkowie po kądzieli odgrywali w dziejach tego państwa niepoślednią rolę, a wywodzili się z ruskiej szlachty (bojarstwa) wyznania prawosławnego. Stąd być może wzięło się owo symboliczne zainteresowanie Profesora wymienionymi obszarami i czasami, przeniesione w genach i tradycji rodzinnej. Bliskie Mu Wilno opuściłbowiemwwieku chłopięcym, mając 12 lat, by zobaczyć je ponownie dopiero po bez mata 40 latach, gdy byt już znanym i uznanym badaczem dziejów Wielkiego Księstwa, gdy trwały konsultacje w sprawie jednej z ważniejszych dla poznania historii tego państwa inicjatyw wydawniczych - opracowywania Metryki Litewskiej, w czym odegrał niepoślednią rolę. Jako przesiedleniec osiadł Profesor w Bydgoszczy, gdzie ukończył szkolę średnią i w 1951 r. zaczął studia w Uniwersytecie Warszawskim, by związać się z tą uczelnią na resztę życia, by jedynie w czasie pełnienia funkcji ambasadora Rzeczypospolitej w Bułgarii (1991-1995) nie mieć zajęć dydaktycznych, a przez pewien czas dzielić je także z innymi uczelniami (Uniwersytetem Marii Curie-Sktodowskiej w Lublinie i Mazowiecką Wyższą Szkołą Humanistyczno-Pedagogiczną w Łowiczu; w tej ostatniej wykłada do dziś, sprawując od 25 października 2003 r. funkcję kierownika Katedry Historii Średniowiecznej na Wydziale Historycznym). Naukowo trafił świetnie, bo swe zainteresowanie średniowieczem mógł pogłębiać pod kierunkiem Profesora Aleksandra Gieysztora, czego wynikiem była praca magisterska pt. "Rola miast w organizacji wojskowej państwa ruskiego". Od l października 1955 r. Tadeusz Wasilewski otrzymał zatrudnienie na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego jako asystent, a od 1960 r. starszy asystent przy Katedrze Historii Polski do XVIII w. i Nauk Pomocniczych Historii. Uczestnicząc w seminarium Profesora Gieysztora przygotował pracę doktorską na temat: "Administracja bizantyńska na Półwyspie Bałkańskim w XI i XII wieku", którą obronił 7 grudnia 1963 r., uzyskując stopień naukowy doktora, przyznany Mu decyzją Rady Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 17 stycznia 1964 r. Zauważmy, że mimo zajmowania się różnorodną problematyką badawczą, Profesor Wasilewski kolejne stopnie i tytuty zdobywał w oparciu o prace dotyczące Bizancjum i Słowiańszczyzny, gdyż przygotowana przez Niego w 1970 r. praca habilitacyjna miała tytuł "Bizancjum i Słowianie w IX wieku". Na jej podstawie 23 marca 1971 r. decyzją Rady Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii średniowiecznej, co pozwolito Mu od l marca 1972 r. objąć stanowisko docenta i otworzyć dwa seminaria magisterskie poświęcone Bizancjum i Bałkanom w średniowieczu oraz Wielkiemu Księstwu Litewskiemu i Podlasiu koronnemu w epoce nowożytnej. W roku następnym zaś został kierownikiem Studium Doktoranckiego na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego i petnit tę funkcję do 1983 r. Za swój wktad w funkcjonowanie uczelni odznaczony został w 1976 r. Ztotym Krzyżem Zasługi. Ze względów politycznych długo nie mógł jednak otrzymać należnego Mu za wybitne osiągnięcia naukowe tytułu profesora nadzwyczajnego, co uzyskał dopiero l października 1982 r., by w latach 1988-2002 być profesorem zwyczajnym w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Ogromny dorobek naukowy Profesora, opinia wybitnego znawcy dziejów Bizancjum, Rusi, Polski średniowiecznej i Rzeczypospolitej Obojga Narodów przyniosły Mu prestiżowy tytuł członka zwyczajnego Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Jednocześnie Jest członkiem Komisji Bizantynologicznej przy Komitecie Nauk o Kulturze Antycznej Polskie) Akademii Nauk (stanowiącej Comite National Polonais, który wchodzi w skład Association Internationale des Etudes Byzantines), a także Komisji Slawistyki i Komisji Lituanistycznej. Bierze udział w pracach Polsko-Bułgarskiej Komisji Historycznej, sprawując funkcję zastępcy przewodniczącego jej części polskiej. Warto ponadto wspomnieć o Jego członkostwie w Instytucie Europy Środkowo-Wschodniej, Polskim Towarzystwie Heraldycznym, a spośród organizacji międzynarodowych - w Academie Internationale de Genealogie. Dodajmy, że Tadeusz Wasilewski jest również członkiem zwykłym ZAIKS-u. Praca badawcza Jubilata, Jego jakże bogaty dorobek w zakresie publikacji naukowych i aktywny udział w wielu odbywających się w kraju i poza jego granicami sympozjach, konferencjach i kongresach (spośród których można wymienić np. międzynarodowe kongresy bizantynologiczne) zapewniły Mu wielkie uznanie, zarówno w nauce polskiej, jak i międzynarodowej. Wysoko ocenia się Jego studia nad administracją bizantyńską w Europie Wschodniej, w tym prace dotyczące znaczenia i kompetencji bizantyńskich dowódców wojskowych (np. Administracja bizantyńska na ziemiach słowiańskich i jej polityka wobec Słowian w XI-XII w., 1963; Les titres de duć, de catepan et depronoćtes dans /Empire byzantin dii IXJusquau XII Ślecie, 1964). Dużą wagę mają rozważania, poświęcone znaczeniu wczesnośredniowiecznej Rusi w tzw. bizantyńskiej rodzinie władców i ludów (np. La place deletatrusse dans le monde byzantin pendant le haut Moyen Agę, 1970). Profesor wniósł poza tym bardzo istotny wkład w badania nad przebiegiem i znaczeniem Zjazdu Gnieźnieńskiego, a także nad znaczeniem koronacji królewskich w Europie (np. La couronne royale - symbole de dependance a lepoque du haut Moyen Agę. Les dewc couronnements de Boleslas le Yaillant prince de Pologne, 1980; Zjazd Gnieźnieński w roku 10001 powstanie królestwa i metropolii kościelnej w Polsce, 2001). Nie sposób pominąć innych studiów Profesora z zakresu mediewistyki, tych, których ustalenia zostały zaakceptowane przez naukę (np. Helena księżniczka znojemska, żona Kazimierza II Sprawiedliwego. Przyczynek do dziejów stosunków polsko-czeskich w XII-XIIJ w., 1978). Wielkim uznaniem wśród historyków epoki nowożytnej cieszą się natomiast prace edytorskie Jubilata, wśród nich: Bogusław Radziwiłł, Autobiografia (1979), Jan Antoni Chrapowicki. Otoriusz (1978, 1988), Hieronim Chryzostom Holstein, Przygody wojenne 1655-1666 (1981), Aleksander Dionizy Skorobohaty, Diariusz (2000). Zamieszczone w niniejszym tomie rozprawy, dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Wasilewskiemu, autorstwa Jego przyjaciół, kolegów i uczniów nawiązują wprost lub pośrednio do interesującej Go tematyki badawczej. Są wyrazem ogromnego uznania dla Jego dokonań naukowych i dydaktycznych. Na seminaria Profesora uczęszczało kilkuset studentów i doktorantów, a kilku Jego uczniów osiągnęło samodzielne stopnie naukowe i kontynuuje badania zapoczątkowane przez Niego w Uniwersytecie Warszawskim. Bez przesady można stwierdzić, że choćby w lituanistyce stworzył Profesor własną szkołę (tzw. warszawską), mogącą poszczycić się dużym dorobkiem naukowym. Mirosław Nagielski, Andrzej Rachuba

Książka "Świat pogranicza" - oprawa twarda - Wydawnictwo DiG. Książka posiada 318 stron i została wydana w 2003 r. Cena 32.76 zł. Zapraszamy na zakupy! Zapewniamy szybką realizację zamówienia.