Świadomość międzykulturowa. Od militaryzacji antropologii do antropologizacji wojska

Opis książki:

Autorka wielospektowo scharakteryzowala kształtowanie się świadomości międzykulturowej oraz formy i metody jej urzeczywistniania w ramach wielonarodowych kontyngentów wojskowych. Kluczowe jest odniesienie się do ocen wpływu uwzględnieniania czynnika kulturowego na efektywność operacji prowadzonych przez międzynarodowe siły wojskowe. Autorka skupiła uwagę na perspektywie antropologicznej i wojskowej.

Używając metafory, można powiedzieć, że w latach 90. XX wieku doszło do otwarcia puszki Pandory z kulturą. Konsekwencje tej zmiany będą prawdopodobnie odczuwalne przez całą pierwszą połowę XXI wieku. W odniesieniu do wielonarodowych operacji wojskowych słynne, wręcz banalne już dzisiaj zdanie-hasło, używane na określenie przewagi partyzantki talibskiej: "Wy macie zegarki, my mamy czas" ─ ukazuje z całą siłą zmniejszające się znaczenie przewagi technologicznej (zegarek) nad kwestiami niematerialnymi (czas). W takiej sytuacji zasadniczą rolę odgrywa właśnie czynnik kulturowy, przesądzający o konieczności "dozbrojenia" żołnierzy w świadomość kulturową i międzykulturową. Narzędzie to nie powinno być jednak celem samym w sobie (swoistą kulturową poprawnością, równie jałową jak polityczna poprawność), lecz środkiem do celu, jakim jest przywrócenie bezpieczeństwa i możliwości rozwoju ─ z poszanowaniem lokalnych norm kulturowych ─ w państwach naznaczonych wieloletnią przemocą, biedą i brakiem perspektyw dla ludności cywilnej.

Choć centralnym zagadnieniem podejmowanym w niniejszym dziele jest świadomość międzykulturowa w operacjach wojskowych, to Autorka swoje rozważania (będące pokłosiem rzetelnych badań i dociekań) sytuuje w szerszym kontekście ─ kontekście dokonującego się zwrotu kulturowego (zwrotu ku kulturze). Nie mam najmniejszych wątpliwości co do tego, że w opracowaniu podejmuje się problem ważny zarówno dla rozwoju nauki, jak i dla praktyki.

[...]Zwrot kulturowy w sferze wojskowości dokonuje się w większości armii Zachodu. W sposób systemowy jednak ─ jedynie w Stanach Zjednoczonych. W Polsce, choć wzrasta nim zainteresowanie, to nie rozwinęła się jeszcze wokół niego rzetelna debata, badania dopiero się rozwijają, odczuwalny jest brak rodzimej literatury przedmiotu. Mamy tu do czynienia z ewidentną luką, którą znakomicie wypełnia swoim opracowaniem doktor Hanna Schreiber.

[...] Na bardzo wysoką ocenę zasługuje strona pisarska dzieła. Autorka z godną podziwu sprawnością łączy konieczność posługiwania się precyzyjnym językiem przedmiotu z komunikatywnością przekazu ("literackością" w najlepszym tego słowa znaczeniu). Świetnie radzi sobie z hermetyczną terminologią wojskową.

Z recenzji gen. dyw. prof. dr. hab. Bolesława Balcerowicza
Przedstawiona praca jest ze wszech miar na czasie. Antropologowie coraz częściej zapraszani są jako znawcy problematyki kultury i lokalnych społeczności przez wojskowych do współpracy w "zarządzaniu" kontrolowanymi terenami. Zjawisko to domaga się opisu i interpretacji, której Autorka właśnie się podejmuje. Na gruncie polskim jest to pierwsza tego typu praca zakrojona na taką skalę i tak wnikliwie rozpatrująca zagadnienie. Nowatorskość przedsięwzięcia polega także na jego interdyscyplinarności. Politologia (stosunki międzynarodowe) łączy się z antropologią kulturową i innymi pokrewnymi dyscyplinami w rodzaju kulturoznawstwa i socjologii. Nieuchronnie ociera się także o studia skupione na działaniu organizacji, w szczególności militarnych.

Z recenzji prof. dr. hab. Michała Buchowskiego
Hanna Schreiber ─ doktor nauk humanistycznych (2012). Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UW (2005) oraz, w ramach Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UW, Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych (2006) i Wydziału Historycznego (2010). Wykłada w Instytucie Stosunków Międzynarodowych UW. Laureatka stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców (2012-2015). Kierownik studiów podyplomowych "Komunikacja Międzykulturowa w dziedzinie bezpieczeństwa międzynarodowego", prowadzonych wspólnie przez Uniwersytet Warszawski i Akademię Obrony Narodowej.

Książka "Świadomość międzykulturowa. Od militaryzacji antropologii do antropologizacji wojska" - Hanna Schreiber - oprawa miękka - Wydawnictwo Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Książka posiada 364 stron i została wydana w 2013 r.