Św. Teresa Benedykta od Krzyża - Kobieta i Karmelitanka Bosa - Patronką Europy. Seria: Biblioteka Zeszytów Karmelitańskich nr 2

– Miłości odpowiedzieć miłością do końca
– List Przełożonego Generalnego Karmelitów Bosych do uczestników Sympozjum
– Adam Szychta OCD: Kobieta wobec powołania Bożego

Adam Szychta OCD (1965) - karmelita bosy, pracuje w parafii w Niemczech. Monachium.

Fenomen Edyty Stein możemy rozpatrywać wziąwszy pod uwagę minimum trzy jego aspekty: życie, myśl i dzieło. Życie, czyli specyficzny sposób zetknięcia się konkretnego bytu z egzystencją, z innymi i ze światem; swoista forma doświadczenia siebie i świata w jego historycznej ciągłości. Myśl, czyli pogłębiona refleksja nad kontekstem doświadczeń oraz ich werbalizacja - pojęciowe wyrażenie, którego przekaz w formie pisemnej staje się dziełem. Dzieło jest zatem wynikiem efektywnego myślenia, które wywiedzione zostaje z realiów życia. Przy czym życie konkretnej jednostki - będące jedynym i niepowtarzalnym doświadczeniem zdobytym przez człowieka - stanowi kanwę dla wydobycia głębszego wymiaru, z którego wszystko inne można odpowiednio zrozumieć i zinterpretować. Dzieło myśliciela już jest interpretacją, pierwszą interpretacją jego myśli.

– Kamil Strójwąs OCD: Znaleźć prawdę

Kamil Strójwąs OCD (1966) - karmelita bosy, licencjat teologii na Papieskim Fakultecie Teologicznym "Teresianum" w Rzymie. Artykuł jego ukazał się w pierwszym tegorocznym numerze "Zeszytów Karmelitańskich" (1/2003). Rzym.

Poznanie rzeczywistości wymaga od człowieka odpowiednich predyspozycji, doskonalenia swojej natury. Dlatego nieprzypadkowo filozofowie greccy znani byli z ascetycznego życia. Starożytny rzymski filozof i medyk Galen, pisząc o chrześcijanach, pomimo szyderczego stosunku do nich, wobec ascezy chrześcijańskiej musiał przyznać: prowadzą oni życie zaiste godne prawdziwego filozofa. Droga wiary daje nam więcej niż droga poznania filozoficznego - stwierdza Edyta - prowadzi do Boga osobowego, kochającego i miłosiernego, i owej pewności, której żadne poznanie naturalne nie może zapewnić.

– Kamil Strójwąs OCD: Wszystko bardzo dobre

Czy to zdanie jest nadal aktualne, po Auschwitz i Kołymie? Czy odnosi się ono tylko do spojrzenia na Boże dzieło przed grzechem pierworodnym? Czy też jest oglądem stworzenia z odwiecznego Bożego teraz, obejmującym całość czasu? Czy można obronić to zdanie wobec ludzi, którzy się pytają: dlaczego istnieje zło? Czy można postawić to zdanie dzisiejszemu filozofowi jako przesłankę do spojrzenia na rzeczywistość? Od odpowiedzi na te pytania zależy, czy chrześcijaństwo ma coś do powiedzenia światu, czy niesie orędzie zbawienia, czy też jest ideologią, która ułatwia człowiekowi alienację od świata i złagodzenie bólu egzystencji.

– Anna Grzegorczyk: Nauka Edyty Stein o kobiecie wobec współczesnych tendencji feministycznych

Anna Grzegorczyk (1949) - prof.. dr hab. Instytutu Kulturoznawstwa UAM w Poznaniu. Autorka licznych prac i artykułów: Anioł po katastrofie. Szkice z filozofii kultury (1995), Kochanek prawdy. Rzecz o twórczości Alberta Camusa (1999), Nowa rzeczywistość. Filozofia i świadectwo Edyty Stein (Red.), Filozofia Nieoczekiwanego. Między fenomenologią a hermeneutyka (2002). Artykuły jej były publikowane w numerach Zeszytów Karmelitańskich": 1,2/2001 i 3,4/2002. Poznań.

Zauważmy zatem, że "nowy feminizm", będący historyczną ripostą na bolączki i błędy feminizmu tradycyjnego, de facto włącza się w nauczanie Edyty Stein i Jana Pawła II, które znosi relatywizmy kulturowe i historyczne. Odwołując się do powrotu do źródeł, do perspektywy człowieczeństwa, do specyfiki duszy męskiej i kobiecej, wydobywa wynikające z niej zadania, które są ponadhistoryczne i określone przez istotę ich natury i łaskę. Kreśląc wzory duchowości kobiecej, odwołuje się do świętości i oddala jednocześnie ograniczenia wszelkich fundamentalizmów i programów społecznych opartych na buncie. Nauczanie Edyty Stein o kobiecie rzuca wyzwanie zarówno racjonalistycznie pojętej nauce, jak i feminizmowi wziętemu en bloc, ale także katolikom. Tak więc to, co wiąże nowy feminizm z nauką E. Stein, wpisuje się po prostu w antropologię chrześcijańską, filozofię dialogu czy spotkania, przełamującą jego "błędne koło" i związane z nim wszelkie relatywizmy.

 

– Immakulata Janina Adamska OCD: Św. Teresa Benedykta od Krzyża przykładem spełnienia życia konsekrowanego

Immakulata Janina Adamska OCD (1922) karmelitanka bosa, tłumaczka dzieł Edyty Stein i autorka wielu książek i opracować: Prawda o miłości. Edyta Stein (1973), Święta Teresa od Jezusa (1983), Bł. Elżbieta od Trójcy Świętej (1987). W Wydawnictwie "Flos Carmeli" ukazała się ostatnio jej książka, pt. Ukaż mi swoją twarz (2002). Borne Sulinowo.

Istnieje wiele sposobów naśladowania Chrystusa: każdy podąża własną drogą, na którą pociąga go Duch Święty. Miłością Edyty stał się Jezus ukrzyżowany i zmartwychwstały, związany z tajemnicą Kościoła, taki, jaki się jej objawił po raz pierwszy w znanym wydarzeniu związanym ze śmiercią jej ukochanego wykładowcy, fenomenologa Adolfa Reinacha. Właśnie Reinach zachwycił ją głębią swej wiary wyrażoną w niekonwencjonalnej miłości bliźniego, a później religijno-filozoficznymi notatkami o przeżyciu religijnym, jakiego doświadczył na polu bitwy w czasie pierwszej wojny światowej. Świat Reinacha odczytała, niewierząca wówczas i pogrążona w osobistym kryzysie Edyta, jako charakterystyczną cechę chrześcijaństwa.

– Sergiusz Niziński OCD: Edyta Stein ofiara holokaustu czy mistrzyni przeżywania epokowej nocy ludzkości?

Sergiusz Niziński OCD (1965) - karmelita bosy, dr filozofii (KUL - Między teizmem a panteizmem, 2002), wykładowca filozofii na Wydziale Teologicznym UAM, rektor i wychowawca w Wyższym Seminarium Karmelitów Bosych w Poznaniu. Artykuł jego ukazał się w numerze 4/2002 "Zeszytów Karmelitańskich". Poznań.

Edyta Stein urodziła się w dniu święta Jom Kippur (12 października 1891), tzn. w dniu przebaczenia i pojednania. Jak sama wyznaje, to święto najbardziej ją zawsze pociągało w judaizmie. Umierając męczeńską śmiercią w Oświęcimiu nadaje mu nowy wyraz. Wiążąc je z Wielkim Piątkiem, dniem męki naszego Pana Jezusa Chrystusa przez własne upragnione męczeństwo, rozumiane jako ekspiacja, ukazuje, iż Wielki Piątek jest wypełnieniem przebaczenia i pojednania obchodzonego podczas święta Jom Kippur. Tym samym w jej osobie dokonuje się przejście od sprawiedliwych Starego Testamentu do świętych Kościoła, którzy orędując za całym światem i za własnym narodem przejmują mesjanizm żydowski i dają mu wyraz całym swoim życiem. Nic więc dziwnego, że jest patronką Europy: ziemi, gdzie się urodziła, wychowała i wykształciła; miejsca, w którym odkryła Chrystusa i za które umarła.

– Bp Marek Jędraszewski: Późno Cię umiłowałem

Bp Marek Jędraszewski (1949) - biskup pomocniczy archidiecezji poznańskiej; prof. dr hab. Wykładowca filozofii chrześcijańskiej na UAM w Poznaniu. Visiting professor na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie. Autor licznych książek i artykułów: Filozofia i modlitwa (1986), Odzyskać samych siebie (1993), W poszukiwaniu nowego humanizmu. J.P. Sartre - E. Levinas (1994), Znak niezawodnej nadziei (1994), E. Levinasa myślenie o Bogu (1999), Modlitwy filozofów (2001). Poznań.

Późno Cię umiłowałem. Te słynne już słowa pisał św. Augustyn w swych Wyznaniach, cofając się myślą do przebytej przez siebie życiowej drogi. Od wielu już lat był chrześcijaninem, ale przecież ciągle wracało wspomnienie czasu poszukiwań i duchowych udręk, które przyszło mu przeżyć, by dojść do pełni prawdy. Czyż tych słów nie mogła odnieść do siebie Edyta Stein, która podobnie jak Augustyn przyjęła chrzest mając lat ponad trzydzieści? Czyż dzisiaj, z perspektywy tylu już wieków, które minęły od czasów Augustyna, i tylu dziesięcioleci, które dzielą nas od śmierci Edyty Stein, nie mamy prawa, by przyjrzeć się ich postaciom i z wielkim zadziwieniem odkryć, jak bardzo ich życiowe drogi są podobne do siebie?

– Placyd Paweł Ogórek OCD: Św. Teresa Benedykta od Krzyża drogowskazem w dążeniu człowieka do Boga na progu Trzeciego Tysiąclecia

Placyd Paweł Ogórek OCD (1938) - karmelita bosy, prof. dr hab. teologii duchowości, kierownik Katedry Mistyki Chrześcijańskiej na Uniwersytecie Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie. Wieloletni wykładowca teologii moralnej i teologii duchowości. Członek Polskiego Towarzystwa Teologicznego. Autor licznych publikacji, m.in.: Czym jest świętość (1987), Mistyka według Tomasza Mertona (1996), Mistrz Jan Eckhart a święty Jan od Krzyża (1999). Warszawa.

Patrząc na życie Edyty Stein, na tajemnicę jej życia, które jest tajemnicą samego Boga, dostrzegamy równocześnie z perspektywy naszego mijającego stulecia szereg wybitnych postaci, które kształtowały osobowość tej karmelitanki, najprawdziwszej Córy Izraela. Postacie, z którymi ona się spotykała, pozwalają nam także lepiej zrozumieć XX wiek i jego duchowe osiągnięcia, a także jego klęski. Jan Paweł II w swym nauczaniu wskazuje na potrzebę i rolę mistycznego zjednoczenia z Bogiem w świecie zagubionym na bezdrożach etycznych i moralnych. Ojciec święty przypomina, że właśnie Europa posiada wspaniałe wzory oparte na ścisłej łączności z Chrystusem. Dał temu szczególnie wymowny i ewidentny wyraz ogłaszając Patronką św. Edytę Stein, pobudzając tym samym do głębszej refleksji i nowych przemyśleń.

– ks. Romuald Jakub Weksler-Waszkinel: Św. Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein) patronką Europy

ks. Romuald Jakub Weksler-Waszkinel (1943) doktor filozofii. Urodzony w Starych Święcianach k. Wilna, w rodzinie żydowskiej - w getcie. Uratowany przez polskie małżeństwo Piotra i Emilię Waszkinel. Studia teologiczne w Warmińskim Wyższym Seminarium Duchownym w Olsztynie, filozoficzne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Od 1971 r. pracownik KUL, początkowo w redakcji Encyklopedii Katolickiej, następnie na Wydziale Filozofii, obecnie straszy wykładowca. Jednocześnie wykładowca w Warmińskim Wyższym seminarium Duchownym. Członek Polskiego Towarzystwa Filozoficznego i Polskiego Towarzystwa Studiów Żydowskich. Główne obszary badań: metafizyka, antropologia filozoficzna, filozofia francuska (Bergson), religia i kultura Żydów. Autor artykułów z powyższych dziedzin oraz książki Geneza pozytywnej metafizyki Bergsona (1986). Lublin.

W sumie wolno chyba powiedzieć, że tak jak patronowanie Edyty Stein chrześcijańskiej Europie powinno zmieniać sposób myślenia chrześcijan o Żydach; tak byłoby bardzo dobrze, aby z tych samych przyczyn, zmieniał się również sposób myślenia Żydów o chrześcijaństwie. Prawda nie jest Bogiem, to Bóg jest Prawdą. W poczuciu Tajemnicy staję przed Bogiem. Z szacunkiem staję przed innym. Na pytanie o najważniejsze przykazanie odpowiadam tak - jak niegdyś Jezus Chrystus uczonemu w Piśmie. Nade wszystko mam miłować Boga, a bliźniego - każdego, innego - jak samego siebie.

– Sergiusz Niziński OCD: Podsumowanie

W św. Teresie Benedykcie od Krzyża wypełnia się ludzkie powołanie do stania się sobą, czyli do pełnej realizacji darów naturalnych i nadprzyrodzonych - a dzieje się to w ludzkiej wspólnocie. Tą wspólnotą jest Mistyczne Ciało Chrystusa, czyli Kościół, za który umiera. Edyta Stein staje się tym, kim zechciał Bóg, aby się stała: człowiekiem. Jest to zadanie na miarę każdego z nas, a święta karmelitanka i filozof pokazuje nam, jak się to robi.