Studia z dziejów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (1939-1947)

Opis książki:

Książka dotycząca Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach 1939–1947. Publikacja zawiera 21 tekstów opisujących m.in.: funkcjonowanie obozu izolacyjnego w Rothesay; świadomość kadr 2. Korpusu, stosunek Włochów do tej formacji; okoliczności pozbawienia polskiego obywatelstwa gen. Władysława Andersa; powojenne losy żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych.

Polskie Siły Zbrojne podczas II wojny światowej były jedną z formacji zbrojnych państw alianckich. Podlegały operacyjnie siłom zbrojnym Francji, następnie Wielkiej Brytanii, jednak cywilne zwierzchnictwo i kontrola pozostawały w rękach polskich. Powstanie oddziałów Wojska Polskiego we Francji było możliwe dzięki polsko-francuskiej umowie wojskowej podpisanej 9 września 1939 r. Jej warunki uzupełniła i rozszerzyła nowa umowa wojskowa z 4 stycznia 1940 r. Armia Polska tworzona była z żołnierzy, którzy przedostali się z Polski lub przebywali we Francji i w innych państwach jako emigranci zarobkowi. Do połowy czerwca 1940 r. spośród Polaków zamieszkałych we Francji zmobilizowano 44,5 tys. Resztę Armii Polskiej, liczącej ok. 84,5 tys. żołnierzy, stanowili ewakuowani z Węgier, Rumunii, Litwy i Łotwy. Główną siłą bojową były dwie dywizje piechoty (dwie kolejne pozostawały w stadium organizacji). Na potrzeby udziału w alianckim korpusie ekspedycyjnym wysłanym na pomoc Finlandii walczącej z ZSRS sformowano także Samodzielną Brygadę Strzelców Podhalańskich, a przy dowództwie francuskim w Syrii została utworzona Brygada Strzelców Karpackich. Dopiero po wybuchu wojny na Zachodzie udało się przyspieszyć prace organizacyjne nad utworzeniem jednostki pancernej – 10. Brygady Kawalerii Pancernej pod dowództwem gen. bryg. Stanisława Maczka. 

Pod Narwikiem walczyła SBSP gen. bryg. Zygmunta Bohusza-Szyszki, a działania wojenne wspomagały polskie okręty i statki transportowe. Siły polskie wzięły udział w kampanii francuskiej (1. Dywizja Grenadierów – dowódca gen. bryg. Bronisław Duch, 2. Dywizja Strzelców Pieszych – dowódca gen. bryg. Bronisław Prugar-Ketling, część 10. BKP; polscy lotnicy zestrzelili 52 samoloty niemieckie). Niestety, z powodu błędnych decyzji aliantów rozproszeniu uległa większa część SBSP, a do Wielkiej Brytanii w czerwcu 1940 r. udało się ewakuować zaledwie 17 205 żołnierzy polskich. W tym czasie BSK dowodzoną przez płk. dypl. Stanisława Kopańskiego przerzucono z Syrii na terytorium brytyjskie – do Palestyny. Po reorganizacji i dozbrojeniu w 1941 r. występowała jako Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich. 

Fragment Wstępu

Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Wojsko Polskie w strukturach państwa w XX wieku”.

Książka "Studia z dziejów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (1939-1947)" - Piotr Chmielowiec, Krzysztof A. Tochman (red.) - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN. Książka posiada 508 stron i została wydana w 2018 r.