Stracone lata

Opis książki:

„Stracone lata” to opowieść o powojennym, trudnym okresie w historii Polski, widzianym przez pryzmat ocalonego z Holocaustu oficera „Ludowego” Wojska Polskiego. Przewodnim motywem wspomnień jest szeroko rozumiana polityka i jej wpływ na los poszczególnych jednostek. Osobiste doświadczenia ukazują problemy związane z tożsamością i pochodzeniem, obecne nie tylko tuż po wojnie czy w okresie stalinizmu, ale również wiele lat później. Życie Schneidera naznaczone było nie tylko polityką, choć to właśnie ten aspekt podkreślił w sposób znaczący. Ćwierćwiecze spędzone w powojennej Polsce to także czas życia małżeńskiego, tworzenia rodziny, narodzin i wzrastania dzieci, wspólnych wyjazdów, nauki, rozrywki. We wszystkich, nawet banalnych, sytuacjach, jak: wczasy w Ciechocinku, praca w ogródku, spacery po Wrocławiu, służbowe delegacje czy zabawy z dziećmi, widoczny jest ważny przekaz. Polska była jego wyborem i jednocześnie domem, miejscem, gdzie chciał żyć i normalnie funkcjonować. Sięgając po książkę, stajemy się więc świadkami losów 25‑letniego młodego człowieka z dramatycznymi doświadczeniami Zagłady, z której wyszedł sierotą z dosłownie „gołym życiem”, u progu ważnych decyzji. Jedynym punktem zaczepienia po tej katastrofie była dla niego służba w armii, z którą przeszedł aktywnie szlak bojowy aż po Berlin w latach 1944–1945. Żydowskie pochodzenie i działalność w przedwojennej organizacji młodzieżowej wychowywały go w duchu idei syjonistycznej, przygotowywały do życia w Palestynie. W powojennej Polsce nowy, socjalistyczny ustrój, choć narzucony, nęcił obietnicami powszechnej równości i sprawiedliwości społecznej. Trauma okupacji mocno zraniła Schneidera, ale nie zniszczyła jego czystej, romantycznej, skautowskiej duszy. Udręczony pięcioletnim prześladowaniem, chciał zapewnić ukochanej Buzi, tak jak on sierocie, bezpieczeństwo i spokój. Wbrew rozterkom pozostał w Polsce.

Ostatecznie autorowi wspomnień, jego żonie i córkom dano do zrozumienia w 1968 roku, że mimo wszelkiego wysiłku i zaangażowania te wszystkie poprzednie lata były swoistą iluzją. Końcowe rozczarowanie jest więc sumą trudnych doświadczeń: wyrzucenia z pracy, trudności ze znalezieniem kolejnej oraz zastrzeżeniem przez Wojskową Służbę Wewnętrzną, co oznaczało zakaz opuszczania kraju przez kilka kolejnych lat. Rodzina Schneiderów mogła zrealizować plan wyjazdu do Izraela dopiero w 1972 roku, dołączając do ostatnich emigrantów pomarcowych.

Omawiane wspomnienia są zapisem wszystkich trudnych doświadczeń. Przez pryzmat pracy zawodowej autor opisuje ważne postacie życia politycznego i społecznego. Opowiada o osobistym postrzeganiu ważkich społecznie wydarzeń – pogromu kieleckiego w 1946 roku, powojennego antysemityzmu, ale też późniejszych, z okresu stalinowskiego – procesu generałów, usuwania osób pochodzenia żydowskiego z wojska czy osobistych perypetii z przełożonymi. Na przykładzie przyjaciół pokazuje zjawisko „aliji gomułkowskiej” po 1956 roku, po czym przedstawia o ponad dekadę późniejsze, już poprzez własne doświadczenie, czystki w wojsku po wojnie sześciodniowej w Izraelu oraz wydarzenia Marca 1968 roku. Jego narracja jest szczegółowa, z podaniem dat, kontekstu oraz najważniejszych „graczy”. Często, jak w przypadku Kielc, opis dopełniają informacje zaczerpnięte z późniejszych publikacji. Wspomnienia Schneidera zostały spisane w latach osiemdziesiątych XX wieku, kiedy pewne wydarzenia miał już doskonale przepracowane. Jest to widoczne w tekście, gdy pojedyncze fakty omawia w kontekście późniejszych zdarzeń. Posiłkował się przy tym ówczesnym stanem badań, równolegle do głębin własnej pamięci i osobistych doznań. Z pewnością czytelnik łatwo dostrzeże każdą z tych perspektyw i uzmysłowi sobie uniwersalną wartość poznanego ze szczegółami konkretu – wyimka z historii.

Marek Szajda, fragment Przedmowy

Książka "Stracone lata" - Artur Schneider - oprawa miękka - Wydawnictwo Norbertinum. Książka posiada 403 stron i została wydana w 2019 r. Cena 36.99 zł. Zapraszamy na zakupy! Zapewniamy szybką realizację zamówienia.