Stanowisko Unii Europejskiej wobec Polski i jej sąsiadów w przededniu poszerzenia.

Opis książki:

Na przełomie 2002 i 2003 r. doszło do zdecydowanego przyspieszenia procesu integracji europejskiej. Jego momentem kulminacyjnym było podjęcie na szczycie Unii Europejskiej (UE) w Kopenhadze 13 grudnia 2002 r. historycznej decyzji o jej poszerzeniu o osiem krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz Cypr i Maltę. Umożliwiło to oficjalne podpisanie traktatu akcesyjnego 16 kwietnia 2003 r. w Atenach. W ciągu następnych miesięcy będzie on podlegał procedurze ratyfikacyjnej, dokonywanej albo w drodze referendów albo stosownych uchwał parlamentarnych. W ten sposób społeczeństwa i ciała ustawodawcze w piętnastu obecnych krajach członkowskich oraz w dziesięciu kandydackich wypowiedzą się co do przyszłego kształtu Europy. Zgodnie z założeniami Unia Europejska powinna rozszerzyć się z dniem 1 maja 2004 r. Równocześnie z procesem ratyfikacyjnym w połowie 2003 r. Konwent Europejski przygotował projekt Konstytucji Europejskiej, który winien zostać zatwierdzony przez kolejną Konferencję Międzyrządową UE z udziałem nowych członków. W ten sposób na naszych oczach rodzi się w szybkim tempie konstrukcja nowej Europy stojącej przed licznymi wyzwaniami regionalnymi i globalnymi. Ta zmieniająca się sytuacja wymaga pogłębionej refleksji oraz bieżącej analizy naukowej. Wydarzenia powyższe mają nie tylko duże znaczenie historyczne, ale ogromne implikacje merytoryczne i praktyczne dla Polski oraz jej siedmiu sąsiadów w aspekcie współczesnym i na przyszłość. Ze względu na swoje położenie geopolityczne, potencjał gospodarczy i demograficzny, Polska i jej bezpośredni sąsiedzi odgrywają kluczową rolę w zainicjowanym procesie przebudowy, stabilizacji i kształtowania pokojowej współpracy w Europie. Każde tych państw posiada własne interesy, doświadczenia, ambicje oraz możliwości oddziaływania na powyższy proces integracyjny. Republika Federalna Niemiec jako prekursor integracji zachodnioeuropejskiej i czołowy kraj piętnastki UE ma silne powiązania gospodarczo-polityczne z Polską oraz jej wszystkimi sąsiadami. Pozwala to Niemcom na odgrywanie ważnej roli w procesie poszerzenia UE na wschód. Z kolei Czechy, Słowacja i Litwa wspólnie z Polską, jako kraje kandydackie, stają przed ogromnymi wyzwaniami i problemami na drodze do członkostwa w UE. Natomiast zarówno Ukraina i Białoruś, jak też Rosja, zainteresowane ścisłą współpracą z UE, nie mają jednakowej oceny następstw jej poszerzenia dla swoich interesów gospodarczych i politycznych. Stanowisko UE wobec Polski i jej sąsiadów należy rozpatrywać zarówno w aspekcie regionalnym, jak też globalnym. W pierwszej kwestii chodzi o powiązanie procesu poszerzenia z reformowaniem UE, która musi być przygotowana nie tylko do odgrywania roli gospodarczej, ale także politycznej w skali ogólnoeuropejskiej oraz globalnej. Rodzi to szereg skomplikowanych problemów funkcjonowania NATO oraz stosunków transatlantyckich, jak również konieczności zaangażowania się UE w zwalczanie terroryzmu i budowę nowego ładu międzynarodowego. Występujące w tym zakresie różnice od jesieni 2002 r. między USA a niektórymi czołowymi krajami UE, w tym także Niemcami, nie mogły pozostać bez wpływu na proces poszerzenia i reformowania UE. Znajdowały one także odzwierciedlenie w wielu wystąpieniach oraz podczas dyskusji na międzynarodowej konferencji naukowej "Stanowisko UE wobec Polski i jej sąsiadów w przededniu poszerzenia". Prezentowane w niniejszej publikacji materiały stanowią pokłosie tejże konferencji, która odbyła się w Uniwersytecie Jagiellońskim 18 i 19 marca 2003 r. Uczestniczyli w niej naukowcy, dyplomaci i eksperci z głównych ośrodków naukowych Polski oraz krajów z nią sąsiadujących. Publikacja zawiera zasadniczy trzon referatów wygłoszonych w trzech panelach: 1) Stanowisko UE wobec krajów Europy Środkowo-Wschodniej po 2002 r., 2) Relacje Polski z UE po zakończeniu rozmów akcesyjnych, 3) Sąsiedzi Polski wobec poszerzenia UE na wschód, jak również syntetyczne omówienie niezwykle burzliwej i ciekawej dyskusji, która miała miejsce w trakcie konferencji. Zarówno referenci, jak też dyskutanci wychodzili w swych licznych wystąpieniach oraz polemikach poza ramy czasowe i zakres merytoryczny tematyki konferencji. Pozwoliło to nie tylko na dokonanie niezwykle potrzebnej i szerokiej wymiany poglądów między uczestnikami, lecz także ukazanie w całej złożoności procesu kolejnego poszerzenia UE przy uwzględnieniu różnych wyznaczników, interesów oraz celów zaangażowanych w ten proces uczestników. Konferencja została zorganizowana przez zespół katedr i zakładów stosunków międzynarodowych - Katedrę Stosunków Międzynarodowych i Polityki Zagranicznej, Katedrę Teorii Stosunków Międzynarodowych, Zakład Studiów Strategicznych oraz Zakładz Instytucji i Organizacji Międzynarodowych - w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych (INPi SM) UJ. Na jej przygotowanie i przebieg złożył się zbiorowy wysiłek pracowników oraz wielu doktorantów powyższych placówek, za co należą się im słowa podziękowania i uznania. Konferencja oraz publikacja byłyby niemożliwe bez życzliwości i wsparcia finansowego ze strony Władz Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych oraz Dyrekcji INPi SM UJ, jak również sponsorów: Agencji Mienia Wojskowego i Ruch S.A., oddział w Krakowie. Wszystkim razem i każdemu z osobna składamy jeszcze raz serdeczne podziękowania. Marek Czajkowski Erhard Cziomer

Książka "Stanowisko Unii Europejskiej wobec Polski i jej sąsiadów w przededniu poszerzenia." - Marek Czajkowski, Erhard Cziomer (red.) - oprawa miękka - Wydawnictwo Dante.