Spór o naturę czasu i przestrzeni. Wybrane zagadnienia filozofii czasu i przestrzeni Johna Earmana
Jerzy Gołosz
Dane szczegółowe: | |
Wydawca: | Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
Oprawa: | miękka |
Ilość stron: | 120 s. |
Wymiar: | 176x250 mm |
EAN: | 9788323314806 |
ISBN: | 83-233-1480-2 |
Data: | 2007-04-13 |
Opis książki:
Celem niniejszej pracy jest analiza nowatorskiego ujęcia tradycyjnego sporu filozoficznego pomiędzy absolutyzmem i relacjonizmem, przedstawionego przez Johna Earmana w latach 80. Właściwe zrozumienie tego sporu wymaga precyzyjnego określenia różnych płaszczyzn, na których rozgrywa się ten spór, co jest konsekwencją rozmaitych sensów, jakie nadawano obu wspomnianym stanowiskom. Każda próba jego rozwiązania musi z kolei brać pod uwagę to, co do powiedzenia na temat czasu i przestrzeni ma fizyka - zarówno ta starsza, jak i najnowsza. Earman wypełnia oba te warunki w sposób, dla którego trudno byłoby znaleźć odpowiednik we współczesnej literaturze. Precyzyjnie określa różne znaczenia, jakie nadawano terminom "absolutyzm" i "relacjonizm", a następnie wnikliwie analizuje wielowymiarowy spór pomiędzy stanowiskami, które określamy tymi terminami, na podstawie klasycznych (niekwantowych) teorii fizycznych, wśród których teoria względności zdaje się zajmować miejsce szczególne. Earman proponuje przy tym własne oryginalne rozwiązania sporu pomiędzy absolutyzmem i relacjonizmem, które chociaż miejscami dyskusyjne, zmuszają z jednej strony do ponownego przemyślenia istotnych własności współczesnych teorii fizycznych, z drugiej zaś pozwalają zobaczyć cały omawiany spór w nowym świetle.
Książka "Spór o naturę czasu i przestrzeni. Wybrane zagadnienia filozofii czasu i przestrzeni Johna Earmana" - Jerzy Gołosz - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Spis treści:
I. Główna stanowiska w sporze absolutyzm-relacjonizm
1. Absolutyzm i relacjonizm jako stanowiska ontologiczne
2. Atrybutywizm
3. Absolutyzm i relacjonizm jako stanowiska w sporze o naturę ruchu
4. Inne sensy „absolutności”
II. Spór o naturę ruchu i jego związki ze sporem substancjalizm – relacjonizm
1. Symetrie w klasycznych teoriach ruchu
2. Co oznacza termin „Absolutny”?
3. Spór o naturę ruchu w fizyce przedrelatwistycznej
4. Ruch obrotowy w fizyce klasycznej
5. Relacjonistyczne teorie Barboura i Bertottiego
6. Spór o naturę ruchu i teoria względności
7. Spór o naturę ruchu a ontologiczny spór substancjalizm-relacjonizm
8. Ocena Earmanowskiego ujęcia sporu o naturę ruchu
III. Główne argumenty w sporze sobstancjalizm – relacjonzm
1. Argument Leibniza
2. Argument Kanta
3. Argument Fielda
4. Argument dziury
4.1. Einsteina argument dziury
4.2. Earmana – Nortona argument dziury
4.3. Analiza możliwych reakcji na argument dziury
4.3.1. Instrumentalizm
4.3.2. Atrybutywizm
4.3.3. Relacjonizm
4.3.4. Strukturalizm
4.3.5. Esencjalizm
4.3.6. Substancjalizm negujący transświatową identyfikację punktów
IV. Czy można uprawiać fizykę bez czasoprzestrzeni?
Wnioski końcowe
Literatura
Skorowidz nazwisk
Skorowidz rzeczowy