Ryzyko w działalności przedsiębiorstw. Wybrane aspekty

Opis książki:

Autorzy pracy Ryzyko w działalności przedsiębiorstw - wybrane aspekty podjęli temat, który jest zawsze istotny, ale szczególnie ważny od 2007 r., czyli od początku obecnego kryzysu finansowego. Zmiany zachodzące w globalnej i polskiej gospodarce, zakłócenia w funkcjonowaniu mechanizmów i rynków finansowych, narastające problemy w wielu sektorach, gałęziach i branżach oraz coraz większe zagrożenie upadłością licznych firm skłaniają do przyjrzenia się kluczowym obecnie kwestiom dotyczącym ryzyka związanego z działalnością polskich przedsiębiorstw.
Pracę otwiera syntetyczne przedstawienie podstawowych kategorii, w tym najważniejszych podejść do definiowania ryzyka gospodarczego oraz relacji pomiędzy ryzykiem a niepewnością. Nacisk położono na przedstawienie źródeł ryzyka oraz prezentację typowych postaw przedsiębiorstw wobec ryzyka. Zaakcentowano celowość zintegrowanego zarządzania ryzykiem organizacji pomimo nakładów, jakich ono wymaga.
Temat ryzyka gospodarczego, a szczególnie ryzyka związanego z inwestowaniem, zajmuje ważne miejsce w pracach laureatów Nagrody Nobla z dziedziny ekonomii.
Podkreślono tu przełomowe osiągnięcia H. Markowitza (w dziedzinie teorii portfelowej) oraz R. Mertona i M. Scholesa (w zakresie niesymetrycznych instrumentów pochodnych). Wskazano jednak, że ryzyko było przedmiotem badań także wielu innych laureatów tej najbardziej cenionej przez uczonych nagrody.
Następnie naświetlono zagadnienie ryzyka strategicznego. Zarządzanie tym ryzykiem umożliwia menedżerom nie tylko ograniczenie niebezpieczeństw, ale także zwiększenie szans przedsiębiorstwa na odniesienie sukcesu w przyszłości. Tak więc w podejściu do ryzyka strategicznego zaszła zasadnicza zmiana, której, jak można mieć nadzieję, nie zniweczy kryzys gospodarczy.
Ważnym wątkiem podjętym w pracy jest ryzyko upadłości. Problem ten został ujęty nie tylko od strony teoretycznej, ale także kwestii praktycznych. W szczególności przedstawiono kompleksowy system wczesnego ostrzegania, który powinien funkcjonować w przedsiębiorstwie. Składa się on z podsystemu wczesnego ostrzegania przed upadłością oraz ze strategicznego podsystemu wczesnego ostrzegania.
Zagadnienie upadłości przedsiębiorstw, ważne zwłaszcza wobec narastającego kryzysu, stanowi temat szerszych badań podejmowanych przez zespół pracowników i doktorantów Katedry Zarządzania Finansami Przedsiębiorstwa Szkoły Głównej Handlowej.
Racjonalne decyzje interesariuszy przedsiębiorstwa wymagają informacji. Źródłem poważnej części z nich są sprawozdania finansowe. Jakość tych sprawozdań w wysokim stopniu zależy zaś od jakości audytu. Występują tu dwa aspekty związane z ryzykiem. Po pierwsze, rewidenci powinni zadbać, aby w sprawozdaniach finansowych właściwie ujęto ryzyko towarzyszące działalności przedsiębiorstwa.
Po drugie, z samymi procedurami audytu wiąże się ryzyko. Kluczowe znaczenie dla jego kontroli ma określenie, jakie mogą być maksymalne odstępstwa obrazu przedsiębiorstwa wynikającego ze sprawozdań fi nansowych od stanu rzeczywistego.
Podstawowym źródłem finansowania obcego są dla polskich przedsiębiorstw nie dłużne papiery wartościowe, lecz kredyty bankowe. Z takim sposobem pozyskiwania kapitału wiąże się jednak szereg zagrożeń dla przedsiębiorstw. Dotyczą one zwłaszcza skali dźwigni fi nansowej wykorzystywanej przez przedsiębiorstwo, ale również realnej groźby utraty finansowania, drastycznego zmniejszenia jego wielkości czy niemożności pożyczenia nowych środków. Jest to szczególnie widoczne w sferze zadłużenia zagranicznego. Szybko rosnąca w ostatnich latach skala jego wykorzystania przez polskie przedsiębiorstwa musi budzić zaniepokojenie.
Dynamiczne zmiany kursów walutowych mogą spowodować, że niżej oprocentowany kredyt zagraniczny okaże się wielokrotnie kosztowniejszy od krajowego odpowiednika. Tak więc kredyty denominowane w walutach obcych to coraz poważniejszy czynnik ryzyka dla wielu krajowych podmiotów gospodarczych.
Zarządzanie ryzykiem, na które jest wystawione przedsiębiorstwo, to zagadnienie szeroko opisywane w literaturze przedmiotu, dlatego w pracy skupiono się na dwóch aspektach. Pierwszym jest wykorzystanie dostępnej w Polsce oferty ubezpieczeń finansowych w celu ograniczenia ryzyka. Drugim jest zastosowanie instrumentów pochodnych. Akcent położono na kluczowe różnice w charakterystyce derywatów symetrycznych i niesymetrycznych (opcyjnych) jako narzędzi hedgingu. Niezrozumienie tych kwestii stało się przyczyną wysokich strat poniesionych ostatnio przez wiele polskich spółek.
Ryzyko w działalności przedsiębiorstw uwypukla się szczególnie podczas kryzysu, dlatego też podstawową część pracy zamyka studium przypadków, o które, niestety, coraz łatwiej w dobie narastających zawirowań na rynkach. Ilustrują one różnorodne aspekty ryzyka, które kilka opisanych polskich spółek giełdowych odczuło bardzo boleśnie.
Autorzy pracy wyrażają nadzieję, że przedstawione w niej wyniki badań i analiz okażą się przydatne zarówno dla czytelników badających tę tematykę, jak i praktyków oraz studentów.

Książka "Ryzyko w działalności przedsiębiorstw. Wybrane aspekty" - Andrzej Fierla (red.) - oprawa twarda - Wydawnictwo Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Książka posiada 226 stron i została wydana w 2009 r.