| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Fronda |
| Oprawa: | miękka |
| Ilość stron: | 277 s. |
| Wymiar: | 140x205 mm |
| EAN: | 9788391254103 |
| ISBN: | 83-912541-0-0 |
| Data: | 2004-10-20 |
Opis książki:
Polityka jest funkcją kultury, a sercem kultury jest religia - twierdził Thomas Stearns Eliot. Bez przyjęcia owego założenia, nigdy nie zrozumiemy tego, co się dzieje w Rosji. Tym bardziej, że najbardziej żywotną ideą w rosyjskich dziejach był mesjanizm, łączący w jedno sferę polityki, kultury i religii. Nawet w czasach sekularyzacji, imperializm, nacjonalizm czy komunizm w rosyjskim wydaniu okazywały się profanicznymi, świeckimi wersjami religijnego mesjanizmu. Wszystkie bowiem znaczące współczesne idee i pojęcia polityczne, jak zauważył Car! Schmitt, są zsekularyzowanymi ideami i pojęciami teologicznymi. Dla zrozumienia zjawisk zachodzących w Rosji podstawowe znaczenie ma więc zapoznanie się z jej odrębnością cywilizacyjną, ufundowaną głównie na specyfice religii prawosławnej, ale także na doświadczeniu wschodniego despotyzmu czy zawieszeniu między Azją a Europą. Sami politycy rosyjscy wyrażają dziś coraz głośniej przekonanie, że w przełomowych momentach historycznych (a takiego jesteśmy obecnie świadkami) nie wystarczą doraźne kalkulacje taktyczne, by dokonać prawidłowego wyboru politycznego na przyszłość. Rozumieją oni, że należy z dziejów i teraźniejszości Rosji wyłuskać najważniejszą tendencję rozwoju społecznego i pomóc w jej urzeczywistnieniu. Ową "ideę rosyjską" próbował opisać jeden z najbardziej znaczących myślicieli prawosławnych w XX wieku, Mikołaj Bierdiajew (1874-1948). Punkt wyjścia jego rozważań był nie tylko religijny, lecz również szalenie ambitny. Bierdiajew pragnął bowiem opisać nie to, co Rosjanie sami myślą o sobie, lecz to, co zamyślił o Rosji Stwórca. W rzeczywistości dowiadujemy się nie tyle o zamysłach Bożych, co raczej o koncepcjach Bierdiajewa, który przy okazji kreśli przed nami w miarę systematycznie uporządkowany i bogaty w faktografię obraz przygód rosyjskiego intelektu i rosyjskiego ducha w ciągu kilku ostatnich stuleci. Z pewnością "Rosyjska idea" należy do kanonu lektur na ten temat. Trudno określić wpływ, jaki wywierają koncepcje Bierdiajewa na dzisiejsze wybory rosyjskich elit. Ma on zarówno wielu swoich zwolenników, jak i przeciwników - tych ostatnich m. in. w kręgach prawosławnych tradycjonalistów, którzy zarzucają mu skłonności gnostyckie i modernistyczne. Z pewnością jednak jego myśl stanowi ważny punkt odniesienia dla dzisiejszej inteligencji rosyjskiej. Nawet jeśli nie dopatrzymy się jej wpływu we współczesnych wydarzeniach w Rosji, to na pewno wiele postaci opisanych przez Bierdiajewa na kartach niniejszej książki oraz wiele głoszonych przez nich idei wyda nam się dziwnie znajomymi oraz idealnie przystającymi do dzisiejszej sytuacji u naszego wschodniego sąsiada.Zenon Okocimski
Książka "Rosyjska idea" - Mikołaj Bierdiajew - oprawa miękka - Wydawnictwo Fronda.
Spis treści:
WPROWADZENIE HISTORYCZNE. OKREŚLENIE ROSYJSKIEGO TYPU NARODOWEGO. WSCHÓD I ZACHÓD. SPRZECZNOŚCI DUSZY ROSYJSKIEJ. NIECIĄGŁOŚĆ ROSYJSKIEJ HISTORII. RELIGIJNOŚĆ ROSYJSKA. MOSKWA - TRZECI RZYM. RASKOŁ XVII WIEKU. REFORMA PIOTRA I. MASONERIA. EPOKA ALEKSANDRA I. DEKABRYŚCI. PUSZKIN. INTELIGENCJA ROSYJSKA. RADISZCZEW. INTELIGENCJA WOBEC RZECZYWISTOŚCI. TRAGICZNE LOSY FILOZOFII. WPŁYW IDEALIZMU NIEMIECKIEGO.
ROZDZIAŁ 2
PROBLEM FILOZOFII HISTORII. ROSJA I EUROPA. SŁOWIANOFILE I OKCYDENTALIŚCI. PRZEZNACZENIE ROSJI. LATA CZTERDZIESTE. CZAADAJEW. PIECZERIN. SŁOWIANOFILE. KIREJEWSKI. AKSAKOW. CHOMIAKOW. LIST BAADERA. OKCYDENTALIŚC1. IDEALIŚCI LAT CZTERDZIESTYCH. GRANOWSKI. BIELIŃSKI. HERCEN. DALSZY ROZWÓJ SŁOWIANOFILSTWA. DANILEWSK1. LEONTIEW. DOSTOJEWSKI.
ROZDZIAŁ 3
PROBLEM KONFLIKTU JEDNOSTKI I HARMONII POWSZECHNEJ. STOSUNEK DO RZECZYWISTOŚCI. ZNACZENIE HEGLA W HISTORII MYŚLI ROSYJSKIEJ. BUNT BIELINSKIEGO. PRZEPOWIEDNIA DOSTOJEWSK1EGO. PROBLEM TEODYCEI. CZŁOWIEK Z PODZIEMIA. GOGOL I BIELIŃSKI. INDYWIDUALISTYCZNY SOCJALIZM BIELINSKIEGO. RELIGIJNY DRAMAT GOGOLA. LIST BIELINSKIEGO DO GOGOLA. MESJAN1ZM POEZJI ROSYJSKIEJ: TIUTCZEW, LERMONTOW.
ROZDZIAŁ 4
PROBLEM HUMANIZMU. HUMANIZM I HUMANITARYZM. DOSTOJEWSKI l D1ALEKTYKA HUMANIZMU. CZŁEKOBÓSTWO l BOGOCZŁOWIECZEŃSTWO. CHRZEŚCIJAŃSKI HUMANIZM WŁODZIMIERZA SOŁOWJOWA. BUCHARIEW. TOŁSTOJ. ROZANOW. LEONTIEW PRZEKSZTAŁCENIE SIĘ HUMANIZMU ATEISTYCZNEGO W ANTYHUMAN1ZM. HUMANIZM CHRZEŚCIJAŃSKI.
ROZDZIAŁ 5
PROBLEM SPOŁECZNY. SPOŁECZNY CHARAKTER MYŚLI ROSYJSKIEJ. TRZY OKRESY MYŚLI SOCJALISTYCZNEJ. POCZĄTKOWY WPŁYW SAINT-SIMONA I FOURIERA. ROZWÓJ ROSYJSKIEGO SOCJALIZMU. ROSYJSKIE NARODNICTWO l WIARA W SPECYFIKĘ DRÓG ROSJI. SOCJALIZM BIELIŃSKIEGO INDYWIDUALISTYCZNY SOCJALIZM HERCENA. KRYTYKA MIESZCZAŃSKIEGO ZACHODU. CZERNYSZEWSKI I „CO ROBIĆ`" PISAR1EW. MICHAJŁOWSKI I WALKA O INDYWIDUALNOŚĆ. NIECZAJEW I „KATECHIZM REWOLUCJONISTY" TKACZEW JAKO PREKURSOR LENINA. POSZUKIWANIE PRAWDY SPOŁECZNEJ. TOŁSTOJ. DOSTOJEWSKI. SOŁOWJOW. LEONTIEW POCZĄTKI MARKSIZMU: ŻELABOW, PLECHANOW.
ROZDZIAŁ 6
UZASADNIENIE KULTURY. ROZRÓŻNIENIE KULTURY I CYWILIZACJI. KULTURA SCHYŁKU. ROSYJSKI NIHILIZM: DOBROLUBOW. PISAR1EW. ASCETYCZNE, ESCHATOLOGICZNE I MORALISTYCZNE PIERWIASTKI NIHILIZMU. KULT NAUK PRZYRODNICZYCH. SPRZECZNOŚĆ MIĘDZY ZASADĄ OSOBY I MATERIALIZMEM. PRZECIWSTAWIENIE DOSKONAŁEJ KULTURY I DOSKONAŁEGO ŻYCIA. LEW TOŁSTOJ. UCIECZKA OD CYWILIZACJI ROUSSEAU I TOŁSTOJA. LEONTIEW I JEGO STOSUNEK DO KULTURY.
ROZDZIAŁ 7
PROBLEM WŁADZY. ANARCHIZM. ROSYJSKI STOSUNEK DO WŁADZY. ROSYJSKA WOLNICA. RASKOŁ. SEKCIARSTWO. STOSUNEK INTELIGENCJI DO WŁADZY: U LIBERAŁÓW. U SŁOWIANOF1LÓW. ANARCHIZM. BAKUNIN. PASJA ZNISZCZENIA JAKO PASJA TWÓRCZA. KROPOTKIN. ANARCHIZM RELIGIJNY: RELIGIJNY ANARCHIZM LWA TOŁSTOJA. NAUKA O NIESTAWIAN1U OPORU. ANARCHIA I ANARCHIZM. PIERWIASTEK ANARCHISTYCZNY U DOSTOJEWSKIEGO. „LEGENDA O WIELKIM INKWIZYTORZE"
ROZDZIAŁ 8
PROBLEMATYKA RELIGIJNA. RELIGIJNY CHARAKTER FILOZOFII ROSYJSKIEJ. RÓŻNICA MIĘDZY TEOLOGIĄ A FILOZOFIĄ RELIGIJNĄ. KRYTYKA ZACHODNIEGO RACJONALIZMU. FILOZOFICZNE IDEE KIREJEWSKIEGO I CHOMIAKOWA. IDEA „SOBORNOSTI" WŁODZIMIERZ SOŁOWJOW. EROTYKA. IDEA WSZECHJEDNOŚCI. BYT I TO, CO ISTNIEJĄCE. IDEA BOGOCZŁOWIECZEŃSTWA. TEORIA SOFII. SENS MIŁOŚCI. FILOZOFIA RELIGIJNA DOSTOJEWSKIEGO I LWA TOŁSTOJA. ROSYJSKA MYŚL RELIGIJNA W AKADEMIACH DUCHOWNYCH. ARCHIEPISKOPATA INNOKIENTIJ. NIESMIEŁOW. TARIEJEW.
ROZDZIAŁ 9
OCZEKIWANIE NOWEJ EPOKI DUCHA ŚWIĘTEGO. ESCHATOLOGICZNY I PROFETYCZNY CHARAKTER MYŚLI ROSYJSKIEJ. ODRZUCENIE CNÓT BURŻUAZYJNYCH. PIELGRZYMSTWO. LUDOWI POSZUKIWACZE KRÓLESTWA BOŻEGO. ESCHATOLOGICZNE NASTROJE WŚRÓD INTELIGENCJI. ZDEFORMOWANA ESCHATOLOGIA INTELIGENCJI REWOLUCYJNEJ. PIELGRZYMSTWO LWA TOŁSTOJA. ESCHATOLOGIZM I MESJANIZM DOSTOJEWSKIEGO. ZERWANIE Z TRADYCJĄ U LEONTIEWA I SOLOWJOWA. GENIALNA IDEA WARUNKOWOŚCI PROROCTW APOKALIPTYCZNYCH FIODOROWA. ODKRYCIE CIESZKOWSKIEGO. PROBLEMATYKA NARODZIN I ŚMIERCI U SOLOWJOWA. FIODOROWA I ROZANOWA.
ROZDZIAŁ 10
WIEK XX: RENESANS KULTURALNY I KOMUNIZM. ŹRÓDŁA RENESANSU KULTURALNEGO. NARODZINY RELIGIJNEGO NIEPOKOJU W LITERATURZE. KRYTYCZNY MARKSIZM I IDEALIZM. POSZUKIWANIA RELIGIJNE WŚRÓD MARKSISTÓW. MEREŻKOWSK1. ROZANOW. ZWROT KU WARTOŚCIOM KULTURY DUCHOWE). SPOTKANIA RELIGIJNO-FILOZOFICZNE. ROZKWIT POEZJI. SYMBOLIZM. WPŁYW SOŁOWJOWA. BLOK. BIEŁY. IWANÓW. SZESTOW. ROZKWIT ROSYJSKIE] FILOZOFII RELIGIJNEJ. TOWARZYSTWO RELIGIJNO-FILOZOFICZNE. FLOREŃSK1. BUŁGAKOW BIERD1AJEW. TRUBECKOI. ŁOSSKI. FRANK. ROZBRAT WYŻSZYCH WARSTW INTELIGENCJI I REWOLUCJI. PRÓBY ZBLIŻENIA: PISMO „WOPROSY ŻIZNI". KOMUNIZM JAKO WYPACZENIE ROSYJSKIE) IDEI MESJAN1STYCZNEJ. BILANS ROSYJSKIEJ MYŚLI XIX WIEKU: ROSYJSKA IDEA.