Renowacje i zabytki 01(9)/2004

W Numerze:

ROZMAITOŚCI
Komunikat o kradzieży zabytkowych mebli; Gotyckie malowidła w Kątach Bystrzyckich; Wie- kor Pokrycia Dachowe Sp. z o.o.; informacja o zmianie nazwy; Sopro Repadur; nowy sys- tem renowacji betonu; Leksykon kościołów Krakowa; Seminaria Sacro; Jak Virtus sacrum iprofanum godził czyli o budowie, renowacji i aranżacji obiektów sakralnych str. 6

SKOZK
XXV lat Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa str 10

PRAGA
Złota Praga mgr Maciej MIEZIAN - str. 12

Praga - synteza przemian przestrzennych do 1914 r. Rozbudowa Pragi przedsięwzięta przez władców luksemburskich, szczególnie przez Karola IV, powiększyła obszar miasta do 750 ha - - wielkości niemal nie mającej sobie równych w ówczesnej Europie. Jednakże prawnie miasto było aglomeracją kilku rządzonych osobno ośrodków, które połączono ze sobą dopiero w 1784 r. Miasto Żydowskie zaś stanowiło osobną enklawę na terenie staromiejskim aż do 1850 r., kiedy weszło pod zarząd praski pod nazwą Józefowa, a Wyszehrad włączono dopiero w 1883 r. dr Jacek WESOŁOWSKI - str. 14

Konserwacja zabytków w Pradze Niezwykle pozytywne wrażenie sprawiają odnowione elewacje kościołów, pałaców i kamienic mieszczańskich. Przejmowanie po zmianach ustrojowych budynków przez byłych użytkowników i właścicieli - podobnie zresztą jak u nas - zaowocowało większą dbałością w utrzymaniu prywatnych nieruchomości. Zachwyca staranność w opracowaniu estetycznym elewacji, szczególnie widoczna jest dbałość o właściwe wyeksponowanie dekoracyjnego detalu architektonicznego. Kolorystyka kamienic jest przemyślana i na ogół zgodna z historyczną stylistyką okresu powstania budowli. prof. Ireneusz PłUSKA - str. 30

Praskie rezydencje i ogrody Praga obok wielu innych zabytków obfituje także w pałace, zespoły pałacowo-ogrodowe, parki i niewielkie ogrody, przydające miastu splendoru i uroku. Niektóre przewodniki zaliczają je nawet do "najciekawszych zabytków miasta". Pełne omówienie tych zabytków nie jest oczywiście możliwe. Jednak na przykładzie kilku wybranych obiektów można wysnuć refleksje na temat sposobu ich zagospodarowania i konserwacji. mgr inż. arch. Piotr STĘPIEŃ - str. 40

Praga - bruki, czyli kamienne nawierzchnie dr Marek PETRI - str. 55

Forteca Wyszehrad w Pradze Wyjątkowo strome zbocza, zwłaszcza od zachodu i południa, czyniły z niego twierdzę trudną do zdobycia. Była ona początkowo dwukrotnie większa od starszego grodu, obejmując swymi umocnieniami ok. 10 ha powierzchni. Drewniano-ziemne fortyfikacje założono na narysie zbliżonym do trójkąta z zaokrąglonymi narożnikami. Gród miał dwie bramy: od wschodu i od północy. O potędze umocnień i zarazem obronności położenia Wyszehradu najlepiej świadczy fakt, iż w latach 1003-1004 jako jedyny z czeskich zamków obronił się przed Bolesławem Chrobrym, który walczył wówczas o koronę czeską. mgr inż. arch. Jan JANCZYKOWSKI - str. 58

Praga - komentarz dr Paweł KARASZKIEWICZ - str. 64

Praskie reminiscencje Opracowanie redakcyjne - str. 71

ADAPTACJE Ponowne otwarcie hotelu "Monopol" Edward HARDT - str. 75

Hotel Monopol w Katowicach Obecnie budynek jest utrzymany w stylu i charakterze epoki, z której pochodzi. Fasady zostały poddane renowacji i zabiegom konserwatorskim. Elewacje tylne zachowano w tradycyjnej Śląskiej cegle. Patio zostało przekryte dachem szklanym o nachyleniu połaci w kierunku ul. Dyrekcyjnej. Przeszklenie opiera się na kratowych dźwigarach stalowych z zakrzywionym pasem dolnym. Po obu stronach jednospadowego dachu płaszczyzny przeszkleń unoszą się ku górze, tworząc wrażenie skrzydeł. Dostęp do skrzydła zlokalizowanego do strony budynku Dworcowa 9 odbywa się poprzez kładki oparte na arkadach, podtrzymujących dach patio. prof. Zbigniew JANOWSKI - str. 80

ARCHITEKTURA Mosty świata Rzymianie budowali mosty i akwedukty stałe z kamienia. Były to konstrukcje łukowe. Łuki miały kształt półkolisty. Sklepienia dzielono na wieńce w poprzek mostów w celu zaoszczędzenia krążyn, które przestawiano po zamknięciu kolejnych wieńców. Na sklepieniach ustawiano ściany czołowe, wnęki wypełniano kamieniami lub żwirem. Na wypełnieniu układano płyty jezdni obramowane pełnymi balustradami. Światło mostu dzielono na ogół na równe części, stosowano nieparzystą liczbę przęseł. Zastosowane w tych mostach formy architektoniczne charakteryzowała miarowość, będąca wynikiem dążenia do uproszczenia wykonania konstrukcji. mgr inż. Jadwiga WRZESIŃSKA - str. 120

MATERIAŁY I TECHNOLOGIE Architektura dachów (cz. I) Wykopaliska archeologiczne najczęściej pozwalają wnioskować o rozplanowaniu fundamentów i konstrukcji ścian odsłanianych budowli, niewiele zaś dostarczają danych o konstrukcjach ich przekryć i stosowanych w przeszłości materiałach. W dachach i ich pokryciach zawiera się doświadczenie i wielka mądrość dawnych budowniczych - od nich zależy przede wszystkim kondycja chałupy, budowli kultowej czy pałacu. Wreszcie znajomość tak tradycyjnych, jak i współczesnych rodzajów krycia dachów - ich wad, zalet i cen - może się okazać przydatna w wyborze materiału najbardziej odpowiedniego z punktu widzenia współczesnej doktryny konserwatorskiej. dr Jan KUREK - str. 136

Wapno - "ojciec rodziny" wapniowych spoiw wiążących Wapno jest stale niezbędnym składnikiem zapraw murarskich i tynkarskich w pracach konserwatorskich, restauratorskich, jak i odtwarzających, wszędzie tam, gdzie wcześniej było użyte. Jest jednak materiałem kapryśnym, którego cechy użytkowe uzależnione są od wielu czynników. Ważna jest zarówno umiejętność jego stosowania, jak i wiedza o mechanizmach kształtujących właściwości zapraw wapiennych. dr Lucyna WESTFAL - str. 140

Karty techniczne - spoiwo hydrauliczne, wapno dyspergowane, wapno hydrauliczne, dachówka ceramiczna str. 145 - 150