Recesja lodowców rejonu Kaffioyry (Ziemia Oskara II - Spitsbergen) w XX wieku

Opis książki:

Celem pracy jest przedstawienie wahań lodowców, a konkretnie ich recesji, począwszy od maksymalnego nasunięcia się lodowców w Małej Epoce Lodowej do 2000 roku, czyli praktycznie na przestrzeni XX wieku. Autor pragnie zrealizować to poprzez przedstawienie niektórych elementów geometrii lodowców, takich jak powierzchnia lodowców w poszczególnych okresach, czy sezonach badawczych, ich długość, szerokość i nachylenie powierzchni. A także poprzez ukazanie zmian profilów podłużnych i poprzecznych lodowców oraz poprzez przedstawienie map zasięgów czół lodowców. Autor w swej pracy zagadnienia te przedstawia na podstawie map i danych archiwalnych oraz własnych pomiarów prowadzonych w trakcie siedmiu wypraw na Spitsbergen w latach 1977-2000 i opartych na tych pomiarach mapach, przedstawianych przeważnie w skali 1:20 000.
Miarą do stwierdzenia wielkości recesji lodowców było obliczenie zmniejszenia ich miąższości oraz wielkość i tempo wycofywania się czół. Inaczej mówiąc, głównym celem było stwierdzenie tempa i tendencji recesji oraz porównanie uzyskanych wyników z danymi z sąsiednich obszarów, a także na pokazanie ich na tle danych z innych obszarów Spitsbergenu. Dane na ten temat przedstawiono w kilku tabelach.
Drugim celem pracy jest próba, przynajmniej częściowego wyjaśnienia przyczyn recesji lodowców. Jest oczywiste i autor w pełni podziela pogląd, że decydującym czynnikiem są zmiany klimatyczne. W procesie tym niebagatelną rolę odgrywa postępujące ocieplanie się klimatu. Ocieplanie to, nawet jeśli z danych meteorologicznych to nie zawsze wynika, jest zjawiskiem być może tylko lokalnym, niemniej zauważalnym i odczuwalnym. Tę ogólną tendencję klimatyczną, wynikającą nie tylko z indywidualnych obserwacji, ale i z modelowania klimatycznego, komplikują czynniki lokalne - stosunki orograficzne, wykształcenie dolin lodowcowych, ekspozycja poszczególnych lodowców, zacienienie przez ściany górskie, a nawet sama wielkość lodowca czy stopień pokrycia czoła lodowca materiałem morenowym. Kolejnym elementem zakłócającym klimatyczno-geomorfologiczny rytm recesji są szarże lodowcowe (w rejonie Kaffiroyry dotyczy to w zasadzie tylko lodowca Aavatsmarka, choć autor nie wyklucza możliwości występowania tzw. mini-szarż i na innych lodowcach).
Wreszcie trzecim celem niniejszej pracy jest przedstawienie rejonu Kaffioyry, który mimo wielu prac analitycznych nie został, jak dotąd, całościowo opisany. Bez tego, przedstawienie i udokumentowanie recesji lodowców było by, zdaniem autora, nie w pełni jasne. Rejon Kaffioyry przedstawiono także w postaci mapy topograficznej w skali 1:25 000. Powstała ona poprzez scalenie wszystkich pomiarów geodezyjnych autora i innych uczestników Wypraw Toruńskich. Koncepcja mapy powstała w 1985 roku, i wtedy też wykonano jej osnowę geodezyjną. W czasie późniejszych wypraw (1989, 1995, 2000) uzupełniono pomiary w niektórych rejonach Kaffioyry.

Książka "Recesja lodowców rejonu Kaffioyry (Ziemia Oskara II - Spitsbergen) w XX wieku" - Krzysztof R. Lankauf - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytet Mikołaja Kopernika.