Przestępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944-1956

Opis książki:

Do kanonów cywilizacji należy przekonanie, że idea sprawiedliwości spełnia się poprzez czyny sędziów i prokuratorów, dla których przepis prawny jest tylko narzędziem, za pomocą którego mają wypełnić swe powołanie wymierzając sprawiedliwość. Sędzia, wydając sprawiedliwy wyrok a prokurator wnosząc o takie orzeczenie, utrwalają wśród obywateli poczucie prawa i bezpieczeństwa. Utrwalają oni oparty na sprawiedliwości pokój społeczny. Sędzia, jak żaden inny funkc- jonariusz publiczny, posiada władzę nad najcenniejszymi dobrami człowiekaobywatela, w tym i nad jego życiem. Dlatego idea sprawiedliwości opierać się musi na przekonaniu obywateli, że sędzia, orzekając o winie i karze, nigdy nie sprzeniewierzy się swemu powołaniu czynienia sprawiedliwości. Sędzia, który powodując się osobistym interesem, czy też ideologicznym zaślepieniem nie kieruje się sprawiedliwością, uruchamia mechanizm anarchizacji życia społecznego i demoralizacji, stając się sam narzędziem bezprawia. Ten dramat wymiaru sprawiedliwości nie został oszczędzony Polsce w okresie powojennym. Niektórzy z sędziów i prokuratorów stali się w latach 19441956 wykonawcami terroru państwowego nie tylko wobec otwartych przeciwników władzy, ale również wobec tych wszystkich, którym władza ta odmawiała podstawowych praw ludzkich. Oddawany do rąk Czytelników tom zawiera prace naukowe, będące owocem cyklu czterech konferencji pod wspólnym tytułem "Przestępstwa sędziów i prokuratorów jako element zbrodni komunistycznych w Polsce lat 19441956", zorganizowanych przez Główną Komisję Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Helsińską Fundację Praw Człowieka (lutymaj 1999 r.). Poszczególne konferencje były poświęcone: genezie oraz pod- stawom prawnym działania sądowego i quasi sądowego systemu represji; sądowej praktyce represji politycznych; prokuraturze i organom quasisądowym; prawu i strukturom organizacyjnym jako instrumentom represji. W konferencjach wzięli udział zarówno teoretycy specjaliści prawa karnego i historycy, jak również praktycy prokuratorzy i sędziowie, przede wszystkim z Głównej i Okręgowych Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, a także co jakże ważne ofiary zbrodni sądowych. Na niewątpliwy dorobek konferencji składa się zarówno bogata faktografia, zawarta w przedstawionych referatach, jak i jednoznacznie sformułowane oceny prawne czynów sędziów i prokuratorów w kategoriach zbrodni. Dokonanie takich ocen możliwe było w oparciu o rekonstrukcję mechanizmu, w którym sędziowie świadomie wykonywali wolę politycznych moco- dawców. Zawarte w niniejszym tomie opracowania podważają tezę o służeniu przez sędziów i prokuratorów w badanym okresie jedynie prawu, w nieświadomości, że stają się narzędziem bezprawia wobec swych ofiar. Oczywistym jest, że sędziowie i prokuratorzy motywowani ideologią komunistyczną stanowili tylko część ówczesnego korpusu sędziów i prokuratorów, ale prawdą jest także, że skutecznie współdziałali w dążeniu do osiągnięcia celu komunistycznej władzy, jakim było zastraszenie polskiego społeczeństwa. Także z ich pomocą ówczesna władza zamierzała osiągnąć stan, który Vaclav Havel nazwał "społeczeństwem martwej ciszy". Przedstawione Czytelnikom opracowania jawić się mogą nie tylko jako źródło moralnego, ale również prawnego zobligowania do prowadzenia śledztw w sprawach zbrodni sądowych i przedstawienia zarzutów ich dokonania żyjącym jeszcze sędziom i prokuratorom. Idea sprawiedliwości urzeczywistnia się w continuum, co sprawia, że Rzeczpospolita musi powrócić do wyjaśnienia przez niezawisły wymiar sprawiedliwości każdego przypadku zbrodni sądowych z lat 19441956. Stanie się to z pewnością pierwszoplanowym zadaniem Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Prezes Instytutu Pamięci Narodowej Leon Kieres

Książka "Przestępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944-1956" - Witold Kulesza, Andrzej Rzepliński (red.) - oprawa twarda - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN.