Przełom gospodarczy w Polsce XVI wieku i jego następstwa
Jerzy Topolski
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Wydawnictwo Poznańskie |
| Oprawa: | miękka |
| Ilość stron: | 172 s. |
| Wymiar: | 125x195 mm |
| EAN: | 9788371771378 |
| ISBN: | 83-7177-137-1 |
| Data: | 2003-04-09 |
Opis książki:
W niniejszej książce Autor zawarł swoje przemyślenia na temat systemu folwarczno-pańszczyźnianego w dawnej Rzeczypospolitej, którego upowszechnienie oznaczało wielki przełom w życiu gospodarczym i społecznym Polski, mający też ważne konsekwencje wdziedzinie stosunków politycznych i kultury. Oznaczało też wprowadzenie Polski - podobnie jak innych krajów na wschód od Łaby - na drogi rozwoju gospodarczego całkowicie odmienne od charakterystycznych dla Europy Zachodniej: w tej Ostatniej rozwijał się kapitalizm, Europa Wschodnia objęta została procesem refeudalizacji. Zbadanie wspomnianego przełomu mą zasadnicze znaczenie dla poznania i zrozumienia dziejów nowożytnych nie tylko Polski, ale także Europy.
Książka "Przełom gospodarczy w Polsce XVI wieku i jego następstwa" - Jerzy Topolski - oprawa miękka - Wydawnictwo Poznańskie.
Spis treści:
I. Szlachta i chłopi w Polsce przedrozbiorowej — etapy rozwoju wzajemnych stosunków
- 1. Chłopi i właściciele ziem w systemie gospodarki państwowej i systemie czynszowym
2. Powstanie systemu folwarczno-pańszczyźnianego w XVI wieku
3. Kilka uwag o mechanizmie podejmowania decyzji ekonomicznych przez panów i chłopów w związku z powstaniem gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej
4. Skutki zależności pańszczyźnianej dla gospodarki (do polowy XVIII wieku)
5. Przeciwdziałanie szlachty wobec spadających dochodów w XVIII wieku
II. Przewrót folwarczno-pańszczyźniany w Polsce na tle europejskim. Tło ogólne modelu
- 1. Refeudalizacja i tempo rozwoju folwarków pańszczyźnia- nych w Polsce
2. Kierunki interpretacji i wyjaśnień
3. Teza kolonialna (głównie I. Wallersteina) i jej krytyka
4. Teza walki klasowej i jej krytyka
5. Uwagi końcowe
III. Przyczyny rozwoju gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej. Próba modelu
- 1. Jeszcze o modelu I. Wallersteina. Gospodarcze znaczenie polskiego eksportu zboża
2. Kryzys dochodów szlachty i wzrost aktywności szlachty europejskiej
3. Od czego zależały różne formy aktywności gospodarczej szlachty?
4. Etapy i formy procesu refeudalizacji w Europie
5. Problem czynnika demograficznego w wyjaśnianiu rozwoju gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej
IV. Chłopi i gospodarstwo chłopskie wobec przewrotu folwarczno-pańszczyźnianego
- 1. Rozwój osadnictwa wiejskiego. Gospodarstwo chłopskie
2. Obciążenia gospodarstw chłopskich. Dochody chłopów
3. Postawa chłopów wobec przewrotu folwarczno- -pańszczyźnianego
V. Mechanizm kryzysu gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej. Próba stworzenia modelu
- 1.Model Rutkowskiego
2. Model Kuli
3. Przesłanki teoretyczne modelu wiążącego krótką i długą falę
4. Dlaczego w systemie folwarczno-pańszczyźnianym wystąpił kryzys?
5. Jeszcze o terms of trade
6. Sposoby przezwyciężania spadku dochodów szlacheckich
VI. Trójpolówka i plony zbóż w systemie folwarczno- -pańszczyźnianym. U źródeł kryzysu. Konkretyzacja modelu I 100
- 1. Ogólna charakterystyka trójpolówki
2. Problem pracy w systemie trójpolowym
3. Czynniki, od których zależały plony. Elastyczność wewnętrzna systemu trójpolowego
4. Wartość wskaźnikowa plonów
5. Badanie plonów w warunkach trójpolówki
6. Fluktuacje plonów w warunkach trójpolówki
7. Roczne wahania plonów w warunkach trójpolówki
VII. Narzędzia uprawy roli w systemie trójpolowym. U źródeł kryzysu. Konkretyzacja modelu II
- 1. Ogólny stan wyposażenia technicznego rolnictwa
2. Rodzaje narzędzi w systemie trójpolowym
VIII. Wieś i rolnictwo wobec wielkich zniszczeń wojennych polowy XVII i początków XVIII wieku. Procesy osadnicze. U źródeł kryzysu. Konkretyzacja modelu III
K. W sprawie liczebności szlachty polskiej
- 1. O genezie szlachty i jej liczebności
2. Ważność badań nad szlachtą polską. Podjęcie badań nad szlachtą wielkopolską
3. Procesy przemian wewnątrz stanu szlacheckiego
4. Dane dotyczące szlachty wielkopolskiej
Zakończenie
Bibliografia