Proces badawczy w naukach ekonomicznych

Opis książki:

Celem poniższej pracy było zarówno omówienie głównych problemów metodologii ekonomii, jak i charakterystyka procesu tworzenia oraz sprawdzania teorii ekonomicznych. Przy czym wykorzystano najważniejsze ustalenia pojęciowe współczesnej filozofii nauk dotyczące procesu badawczego. Praca nie jest więc ujęciem historycznym metodologii ekonomii. By zrealizować cel pracy, w podjętych rozważań teoretycznych postawiono następujące problemy badawcze:
1. Jakim rodzajem nauki jest ekonomia?
2. Jak powstaje wiedza ekonomiczna?
3. Czym charakteryzuje się język ekonomii?
4. W jaki sposób można zapewnić porządek pojęciowy w ekonomii?
5. Na czym polega proces badawczy w ekonomii?
6. Na czym polega wnioskowanie w ekonomii?
7. W jaki sposób sprawdza się hipotezy badawcze?
Szukano odpowiedzi na powyższe pytania w oparciu o analizę teoretyczną. Opierając się o początkową znajomość literatury, można założyć, że ekonomia jest nauką, gdyż posiada własny język i system uporządkowanych pojęć. Ze względu na swoją naturę powinna być traktowana z ostrożnością. Stworzenie systemu dedukcyjnego, postulowanego przez Ludwiga von Misesa, jest bowiem bardzo trudne. Oparcie się bowiem o obserwację, dane statystyczne niejednokrotnie budzi wiele sprzecznych opinii i nie pozwala na stworzenie ani ?twardego rdzenia", ani ?pasa ochronnego" w systemie teoretycznym ekonomii.

W pracy zastosowano następujące metody: analizę literatury, krytykę i replikę krytyki, a na końcu - syntezę.

Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszej części przedstawiono główne założenia dotyczące struktury wiedzy naukowej w ekonomii. Scharakteryzowano więc problemy współczesnej metodologii ekonomii, takie jak baza empiryczna i metoda badawcza. Wskazano również na istotne różnice i odmienności w stosunku do innych nauk empirycznych i społecznych.

W kolejnym rozdziale zaprezentowano najważniejsze cechy języka ekonomii. W tym celu omówiono podstawowe kategorie semantyczne, czyli nazwy i zdania. Przeanalizowano też problem definiowania i klasyfikowania pojęć ekonomicznych. W trzeciej części pracy przedstawiono najważniejsze założenia procesu badawczego. Scharakteryzowano poszczególne etapy i czynności badawcze, które pozwalają na przeprowadzenie badań naukowych w sposób prawidłowy i efektywny.

W ostatniej części przeanalizowano sposób sprawdzania słuszności hipotez badawczych. W tym celu opisano rożne sposoby wnioskowania, które stanowią fundament uzasadniania zdań obserwacyjnych.

W pracy skupiono się na analizie procesu badawczego, zaczynając od fazy koncepcyjnej, poprzez zasadniczą i kończąc na procesie wnioskowania. Opisano sposoby tworzenia koncepcji, poprzez określanie celu, hipotez czy metod badawczych stosowanych w ekonomii. Następnie omówiono najważniejsze metody, które stosuje się we wszystkich naukach i te, które są specyficzne dla nauk ekonomicznych. Dodatkowo scharakteryzowano proces wnioskowania, zarówno dedukcyjnego, redukcyjnego, jak i indukcyjnego, który jest istotny w naukach ekonomicznych. Uwzględniono specyfikę nauk ekonomicznych, a problem dotyczący jej ?naukowości" i języka omówiono w kontekście historycznym. Przy czym odwołano się jedynie do głównych problemów związanych z stosowaniem metod badawczych, niezbędnych do sprawdzania hipotez badawczych. Nie przedstawiono więc poglądów wszystkich ekonomistów i metodologów, którzy nawiązywali do problemu weryfikacji i falsyfikacji, zmatematyzowania praw ekonomicznych czy dyrektyw językowych. Tym samym można uznać, że poniższa praca dotyczy procesu badawczego w ujęciu metodologii ogólnej z uwzględnieniem specyfiki języka i narzędzi ekonomii.

Książka ta jest przeznaczona dla wszystkich osób, które chcą poznać podstawowe założenia dotyczące badań naukowych, procesu badawczego czy kolejnych czynności badawczych stosowanych w ekonomii. Dlatego mogą z niej skorzystać zarówno studenci, którzy współuczestniczą w realizacji badań naukowych, jak i osoby, które piszą prace dyplomowe: licencjacką, magisterską oraz doktorską na kierunkach ekonomicznych lub humanistycznych. Mam też nadzieję, że książka ta będzie czytana przez badaczy, którzy odczuwają brak metodologii w dzisiejszej ekonomii. Praca na temat procesu badawczego wykorzystuje dorobek współczesnych metodologów ekonomii, filozofów nauki oraz moje wcześniejsze prace naukowe.

Książka jest przeznaczona dla wszystkich osób, które chcą poznać podstawowe założenia dotyczące badań naukowych, procesu badawczego czy kolejnych czynności badawczych stosowanych w ekonomii. Dlatego mogą z niej skorzystać zarówno studenci, którzy współuczestniczą w realizacji badań naukowych, jak i osoby, które piszą prace dyplomowe: licencjacką, magisterską oraz doktorską na kierunkach ekonomicznych lub humanistycznych.

Książka "Proces badawczy w naukach ekonomicznych" - Renata Wojciechowska - oprawa miękka - Wydawnictwo Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Książka posiada 73 stron i została wydana w 2011 r.