Powołanie kobiety. Kobiecość - uniwersytet - świętość. Seria: Biblioteka Zeszytów Karmelitańskich nr 6

– Elżbieta Adamiak: Odsłaniając to, co znane. Lektura Biblii z perspektywy kobiet

Teolożka, wykładowca Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, tłumaczka. Studiowała w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w Ratyzbonie (Niemcy) i Nijmegen (Holandia). Autorka książek: Błogosławiona między niewiastami. Maryja w feministycznej teologii Cathariny Halkes (1997), Spotkania z Maryją. Komentarz do uroczystości i świąt maryjnych (1998), Milcząca obecność. O roli kobiety w Kościele (1999), Mariologia (2003), oraz szeregu artykułów na temat mariologii, miejsca kobiety w Kościele, teologii feministycznej i ekumenizmu, m.in. w "W drodze", "Więzi", "Znaku". Prowadzi w "Tygodniku Powszechnym" stałą rubrykę: "Kobiety w Biblii".

Nie istnieje jeden obraz kobiety w Biblii oraz jedna egzegeza ksiąg biblijnych. Lektura i interpretacja Pisma Świętego z perspektywy kobiet, m.in. teolożek feministycznych, odkrywa nowe kierunki myślenia o kobietach w przeszłości i o ich roli w świecie współczesnym. W modelu radykalnym postaci kobiece w Biblii uznaje się za ofiary systemu patriarchalnego, w modelu neoortodoksyjnym dąży się natomiast do wykazania, że kobiety współtworzyły tradycję judeochrześcijańską. Jednak dopiero ujęcie całej złożoności procesów historycznych - postrzeganie kobiet nie tylko jako obiektów i ofiar historii, ale także jako aktywnie ją współtworzących - pozwala odczytać wszystkie teksty biblijne jako wyzwoleńcze dla kobiet.

– Hanna Suchocka: Kilka uwag o roli kobiety w świetle "Listu do biskupów Kościoła katolickiego o współdziałaniu mężczyzny i kobiety w Kościele i w świecie"

Prawnik, od 2001 r. ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej w Watykanie. Wykładała m.in. na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, Georgtown w Waszyngtonie. Poseł na Sejm (1980-1985 i 1989-2001), Prezes Rady Ministrów (1992-1993), minister sprawiedliwości i prokurator generalny (1997-2000). Członek Papieskiej Akademii Nauk Społecznych oraz wielu międzynarodowych fundacji i stowarzyszeń. Autorka licznych prac z dziedziny prawa konstytucyjnego i transformacji ustrojowej oraz z zakresu stosunków dyplomatycznych między Polską a Stolicą Apostolską i nauczania Jana Pawła II. W 2004 r. odznaczona przez Jana Pawła II Wielkim Krzyżem Orderu Błogosławionego Piusa IX za zasługi dla Kościoła i stosunków polsko-watykńskich.

Choć wiele współczesnych kobiet odcina się już od radykalnego feminizmu (podważającego m.in. wartość macierzyństwa oraz budującego antagonizm między mężczyzną i kobietą), rola kobiet - w zależności od światopoglądu - nadal pojmowana jest skrajnie różnie i najczęściej stereotypowo. Tym cenniejszy wydaje się list Kongregacji Doktryny Wiary zachęcający do "współdziałania mężczyzny i kobiety w Kościele i w świecie". Wcześniej do wzajemnego uzupełniania się zamiast walki płci zachęcał papież Jan Paweł II. Zaowocowało to rozwojem w Kościele "nowego feminizmu", którego podstawą jest godność kobiety, uznanie jej wartości oraz troska o zapewnienie pełnego rozwoju jej osobowości przez udział nie tylko w życiu rodzinnym, ale także społecznym i politycznym.

– Elżbieta Matulewicz: Duchowość kobiety w Kościele

Doktor nauk teologicznych w zakresie teologii duchowości, katechetka w LO, wykładowca teologii duchowości w filii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Łodzi oraz w wileńskiej filii Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie (Polskie Centrum Katechetyczne). Autorka książek: Teologia modlitwy według bł. Jerzego Matulewicza (2000), Świętość chrześcijanina według bł. Jerzego Matulewicza (2003), przełożonych na język portugalski w Brazylii, oraz innych publikacji w języku polskim i litewskim oraz artykułów naukowych i wykładów wygłoszonych na międzynarodowych sympozjach i kongresach teologicznych w Polsce i na Litwie.

Specyfika duchowości kobiety, wynikająca z jej natury, określa jej zadania w życiu codziennym i w życiu Kościoła. Swoje powołanie do świętości kobieta rozwija przez miłość macierzyńską do dzieci i innych osób, którymi się opiekuje. Doskonałym wzorem świętości w Kościele, obejmującym wszystkie kobiece powołania, jest dla kobiety Maryja - służebnica Pańska, oblubienica Józefa i Oblubienica Boga, Matka Zbawiciela i ludzi, uczennica Chrystusa, Matka Kościoła, wielka nieprzyjaciółka szatana. Wypełnienie powołania kobiety do świętości opiera się na wykorzystaniu bogactwa kobiecej natury (poznanie intuicyjne i kontemplatywne) oraz obraniu za wzór Maryi, we współpracy z łaską Bożą i w posłuszeństwie Duchowi Świętemu. Zdaniem Jana Pawła II, szczególnym posłannictwem kobiety w naszych czasach, kuszonej przez materializm i zeświecczenie, jest bycie "świadkiem wartości podstawowych, które nie mogą być odkrywane inaczej jak tylko "oczami serca"", i strażniczką "tego, co niewidzialne".

– Barbara Judkowiak: Formacja uniwersytecka bł. Natalii Tułasiewicz a jej program dążenia do świętości

Adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej (Zakład Literatury Staropolskiej i Oświecenia) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Prowadzi badania na temat dramatu i teatru na przełomie baroku i oświecenia. Autorka wystawy poświęconej bł. Natalii Tułasiewicz (Biblioteka Uniwersytecka 2000) oraz albumu dla Jana Pawła II W służbie Słowu (2001). Prowadziła seminarium nt. duchowości bł. Natalii w Instytucie Duchowości Carmelitanum w Poznaniu. Na podstawie jej wyboru tekstów do wieczoru z cyklu Wielcy Mistycy (2001) wydano książkę - Natalia Tułasiewicz, Przeciw barbarzyństwu (2003). Obecnie pisze biografię Błogosławionej i przygotowuje do wydania jej zapiski pamiętnikarskie.

Dążenie do autentycznej więzi z Chrystusem i pragnienie pójścia za Nim wyzwala w człowieku odwagę do wprowadzania radykalnych zmian w życiowych planach. W przypadku Natalii Tułasiewicz było to odkrycie - po ośmiu latach narzeczeństwa - głębokiego sensu samotności, a w efekcie rezygnacja z drogi małżeństwa, ale także odrzucenie pokusy wstąpienia do zakonu i uznanie, że jej misją jest "być w świecie i w świecie realizować życie Chrystusowe tak jak tego zażąda (...) bieżąca chwila" oraz "unaocznić światu, że drogi świętości przebiegają także przez gwarne rynki i ulice, nie tylko schodzą się u furt klasztornych, albo u progu cichych rodzin". Wierność tej decyzji pozwoliła tej wielkiej orędowniczce idei o powszechnym powołaniu do świętości uznać dramatyczne przeżycia wojenne za "czas cennych, choć trudnych rekolekcji", które miały ją przygotować do służby żołnierza "przyszłej wyborowej armii" - w królestwie Bożym. "Wstąpiła" do niej w Wielki Piątek 1945 roku, ginąc w komorze gazowej w obozie zagłady w Ravensbrück. 13 czerwca 1999 roku papież Jan Paweł II ogłosił ją błogosławioną męczenniczką.

 

– Patrycja Tomczak: Błogosławiona małość. O kilku chrześcijańskich metaforach

Adiunkt w Instytucie Filologii Romańskiej (Zakład Komparatystyki Literackiej) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się francuską literaturą religijną. Jej rozprawa doktorska poświęcona była problematyce języka religijnego w pismach Simone Weil.

Potencjał wielkości, którą Bóg może wydobyć z tego, co po ludzku małe, niewiele lub nic nie warte, sygnalizują metafory "małości", jak np. perła, ziarno gorczycy czy grudka zaczynu. Biblijna małość objawia bezwarunkowy i darmowy charakter Bożego wybrania. Jeśli spodziewamy się, że "małość" stanie się "wielka", Bóg przychodzi jako większy od ludzkich wyobrażeń o wielkości i sprawia, że to, co małe, przemienia nieoczekiwanie "wszystko" - całe dotychczasowe życie. Jednak znalezienie perły to dopiero początek drogi. Po słowach: "Idź i sprzedaj wszystko", pada następne wezwanie Chrystusa: "chodź za Mną". Na zbijającej z tropu "małości" królestwa Bożego poznać się mogą tylko "mali" - pokorni, ubodzy, cisi, a największy w królestwie stanie się ten, kto się uniży. "Mała byłam za życia, dużo będę mogła po śmierci" - pisała bł. siostra Sancja Szymkowiak.

– Anna Loba: Błogosławiona Sancja Szymkowiak jako studentka Uniwersytetu Poznańskiego

Adiunkt w Instytucie Filologii Romańskiej (Zaklad Literatur Romańskich) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się literaturą francuskiego średniowiecza i renesansu. Autorka przekładu: François René de Chateaubriand, Geniusz chrześcijaństwa (Poznań 2003).

Różne są drogi do świętości. Inteligentna, uzdolniona Janina Szymkowiak poprzez studia romanistyczne na Uniwersytecie Poznańskim zdobyła szerokie wykształcenie humanistyczne, a jednak zrezygnowała z ich ukończenia i zdobycia dyplomu, zrozumiawszy, że to nie jest jej powołaniem. Pokonując wiele trudności i przeszkód - ad maiorem Dei gloriam - wstąpiła do Zgromadzenia Córek Matki Bożej Bolesnej, by wieść życie zwykłej zakonnicy jako siostra Maria Sancja. 18 sierpnia 2002 roku papież Jan Paweł II wprowadził siostrę Sancję Szymkowiak w poczet błogosławionych, zaś w 2004 roku została ogłoszona patronką polskich romanistów i uznana za najwybitniejszą (obok Natalii Tułasiewiczówny) absolwentkę poznańskiego Uniwersytetu.

– Angela Ales Bello: Filozofia i mistyka u Edyty Stein

Filozof, prof. Uniwersytetu Laterańskiego, wykłada także na Wolnym Uniwersytecie Matki Bożej Wniebowziętej (LUMSA) oraz na Antonianum i Urbanianum; kieruje pracami Włoskiego Centrum Badań Fenomenologicznych; współpracuje z wieloma periodykami z zakresu filozofii: "Analecta Husserliana", "Phenomenological Inquiry", "Recherches Husserliennes" (Belgia) i "Studien zur interkulturellen Philosophie" (Niemcy). Od 1990 jest redaktorem włoskiego wydania pism filozoficznych Edyty Stein. Autorka licznych pozycji książkowych i prac naukowych z zakresu fenomenologii, przede wszystkim dotyczących dorobku naukowego Edyty Stein, Jadwigi Conrad-Martius i Gerdy Walter. W kręgu jej zainteresowań badawczych leży także zagadnienie kobiety i jej godności (książka La dignita della donna, 1998). Od 2003 jest przewodniczącą Stowarzyszenia Edyty Stein we Włoszech.

Dróg prowadzących do odkrycia prawdy może być wiele. Droga duchowego rozwoju Edyty Stein pokazuje, że do zrozumienia bogactwa wnętrza ludzkiego nie wystarczy filozofia, antropologia czy inne dyscypliny humanistyczne. Przypadkowe zetknięcie z duchową autobiografią św. Teresy od Jezusa (Życie św. Teresy napisane przez nią samą) pozwoliło Edycie Stein dokonać odkrycia, że do zrozumienia struktury świata ludzkiego i relacji między ludźmi oraz odkrycia Prawdy, którą jest Bóg, równie ważne jest doświadczenie mistyczne. Z czasem doprowadzi ją to do przekonania: "Bóg jest miłością - mówi Augustyn - a miłość sama w sobie już jest trójjednią. Do miłości bowiem należy kochający i kochany, wreszcie też sama miłość".