Poprzez stulecia. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Antoniemu Podrazie w 80. rocznicę Jego urodzin

Opis książki:

Słowo o Jubilacie Profesor Antoni Eugeniusz Podraża należy do pokolenia, które zyskało miano / "Kolumbowie rocznik 20/ ". Urodzony w Rzeszowie 15 października 1920 roku, dzieciństwo i młodość spędził we wschodniej Galicji. Do szkoły powszechnej uczęszczał w wiosce Słobódka Koszyłowiecka, leżącej na pograniczu powiatów czortkowskiego i zaleszczyckiego, do szkoły średniej w Żółkwi, a od 1938 roku do 1945 mieszkał we Lwowie. Tu rozpoczął studia uniwersyteckie w ostatnim przedwojennym roku, studiując historię i historię sztuki. Z opowiadań Jego wia- domo, że przywiązywał do tych zaledwie rok trwających studiów odbywanych w normalnych warunkach, dużą wagę. Zetknął się wtedy z gronem wybitnych historyków, takich jak Franciszek Bujak, Teofil Modelski, Ludwik Kolankowski, a z młodszych wówczas docentów i doktorów: ze Stanisławom Hoszowskim, Kazimierzem Majewskim, Marianem Heisigiem. Na seminarium, wykłady i ćwiczenia z historii sztuki uczęszczał do profesora Władysława Podlachy i profesor Karoliny Lanckorońskiej. W okresie od 1939 do 1941 roku, mieszkając we Lwowie, studiował na tamtejszym uniwersytecie, przemianowanym wówczas z Uniwersytetu Jana Kazimierza na Uniwersytet Iwana Franki. W latach okupacji niemieckiej (1941-1944) pracował we Lwowie jako robotnik i urzędnik w kilku instytucjach, równocześnie studiując na tajnym uniwersytecie. Uczęszczał wówczas na wykłady i seminaria profesorów Stefana Inglota, Czesława Nankego, Karola Maleczyńskiego, Jerzego Manteuffla i Romana Gródeckiego. Po zajęciu Lwowa przez wojska radzieckie w lecie 1944 roku znowu wstąpił na uniwersytet, na IV rok studiów. Latem 1945 roku ewakuował się do Krakowa, gdzie w roku akademickim 1945/46 ukończył studia i uzyskał stopień magistra. Od jesieni 1946 roku pracował jako asystent w Katedrze Historii Rolnictwa na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierowanej przez profesora Stefana Inglota. W 1951 roku został przeniesiony (w związku z likwidacją Katedry Historii Rolnictwa) na Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego, do Katedry Historii Polski Feudalnej, kierowanej przez profesora Romana Gródeckiego. W 1954 roku powołano na Uniwersytecie Jagiellońskim Katedrę Historii Narodów ZSRR, a jej kierownikiem, z tytułem zastępcy profesora został Antoni Podraża. Odtąd - przez 15 lat, do 1969 roku, kierował On tą Katedrą. W tym czasie obronił pracę doktorską, a w 1961 roku habilitował się na podstawie pracy poświęconej siedemnastowiecznemu pisarzowi rolniczemu Jakubowi Kazimierzowi Haurowi. Wobec nas. Jego uczniów, będących jednocześnie pracownikami Katedry, którą kierował, był wymagający, a zarazem bardzo życzliwy - w każdej chwili można było zwrócić się do Niego z prośbą o wskazówki i rady, których chętnie udzielał. Darzyliśmy Go ogromnym szacunkiem. Był organizatorem regularnych spotkań naukowych, w których uczestniczyli, poza pracownikami Katedry, również naukowcy spoza uniwersytetu, przedstawiający wyniki aktualnie prowadzonych przez siebie badań. Równocześnie z pracą dydaktyczną, naukową i organizacyjną w Katedrze Historii Narodów ZSRR, profesor Antoni Podraża w latach 50. i 60. był ściśle związany z Zespołem Badań Agrarnych, kierowanym przez profesor Celinę Bobińską. W ramach prac tego Zespołu opublikował szereg pozycji poświęconych dziejom gospodarczym wsi małopolskiej w XVIII wieku. W 1969 roku nastąpiła reorganizacja katedr historycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Powołany został Instytut Historii, a w nim szereg zakładów. Profesor Antoni Podraża objął wówczas stanowisko wicedyrektora tegoż Instytutu (przy profesorze Józefie Andrzeju Gierowskim jako dyrektorze), a jednocześnie kierownika Zakładu Historii Polski Nowożytnej. Od 1972 roku profesor Antoni Podraża przez dwie kadencje (do 1978 roku) sprawował funkcję dyrektora Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W roku 1975 uzyskał tytuł profesora. Po trzyletniej przerwie, w latach 1981-1987 ponownie pełnił funkcję dyrektora Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1991 roku przeszedł na emeryturę, jednakże nie zerwał kontaktu z Instytutem Historii, prowadząc wykłady monograficzne, na które uczęszcza duża liczba studentów. Profesor wykształcił bardzo liczne grono uczniów. Był promotorem wielu prac magisterskich i doktorskich, autorem rozlicznych recenzji rozpraw naukowych, od magisterium, aż po habilitację. Sprawował też opiekę nad różnorodnymi pracami habilitacyjnymi. Profesor Antoni Podraża niewątpliwie w pełni zasługuje na zaszczytne miano nauczyciela akademickiego. Jest świetnym wykładowcą, utalentowanym mówcą, znakomitym organizatorem działalności naukowej. Lubią i wysoko cenią Go zarówno studenci, jak i Jego uczniowie. W twórczości naukowo-badawczej profesora Antoniego Podrazy można wyróżnić kilka głównych nurtów. Pierwszy z nich to historia agrarna czasów nowożytnych i najnowszych. Jest to bezspornie główny kierunek zainteresowań naukowych Profesora, obejmujący w zasadzie cały okres Jego twórczości naukowej. W obrębie szeroko rozumianej historii agrarnej można wymienić trzy główne dziedziny Jego zainteresowań: l) dzieje stosunków agrarnych w Małopolsce w XVIII wieku, 2) dzieje książki rolniczej w Polsce i Europie XVI-XVIII wieku, 3) dzieje polityczne ruchu chłopskiego w końcu XIX i w XX wieku. Druga dziedzina twórczości profesora Antoniego Podrazy wiąże się z dziejami Europy Wschodniej, a szczególnie z dziejami Ukrainy. Wreszcie trzeci problem pasjonujący profesora Podrazę to sprawa podziałów historyczno-geograficznych i regionalizacji Europy. Problematyka ta zajmowała Go już w latach 50., a w kilku ostatnich latach stanowi główny temat Jego zainteresowań. Profesor Antoni Podraża jest nie tylko znakomitym dydaktykiem i badaczem, ale również człowiekiem zaangażowanym w pracę społeczną. Można wymienić dziesiątki funkcji społecznych i politycznych, które pełnił w swym aktywnym życiu. Działalność dla wsi polskiej była niewątpliwie tą, której poświęcił dużo czasu. Wieś stanowiła nie tylko główną dziedzinę Jego twórczości naukowej, ale i działalności społecznej. Związany od czasów wojny i tajnych studiów z profesorem Stefanem Inglotem, a pośrednio z profesorem Franciszkiem Bujakiem, od 1945 roku był zaangażowany w działalność Polskiego Stronnictwa Ludowego. Spotkało Go z tego powodu wiele przykrości w latach 1946-1948. Z ruchem ludowym związał się na całe życie i odgrywał w nim znaczącą rolę. Był jednym z tych działaczy, którzy przyczynili się do odnowienia ruchu ludowego w latach 1989-1990. Obecnie pełni funkcję Honorowego Prezesa Polskiego Stronnictwa Ludowego w województwie małopolskim. Przez dłuższy czas zaangażowany był w prace Rady Naukowej przy Zakładzie Historii Ruchu Ludowego. Od lat prezesuje Krakowskiemu Oddziałowi Towarzystwa Uniwersytetów Ludowych. Działa w Klubie Myśli Ludowej, w którego utworzeniu brał aktywny udział. Jest także Prezesem Towarzystwa Kultury Świeckiej w województwie małopolskim. Opublikował wiele artykułów w prasie ludowej ("Wieś i Państwo/", "Wieści/", "Zielony Sztandar/ "), pisywał też w innych pismach (np. "Życie Literackie/", "Dziennik Polski/", "Gazeta Krakowska/", "Echo Krakowa/ "). Ponadto wygłosił kilkadziesiąt pogadanek radiowych i telewizyjnych, poświęconych różnorodnej problematyce historycznej. Na szczególną uwagę zasługuje też działalność społeczna Profesora dla Uniwersytetu Jagiellońskiego. W ciągu wieloletniej pracy pełnił różnorodne funkcje społeczne tak liczne, że nie sposób wyliczyć wszystkich. Należy wszakże wymienić choćby najistotniejsze. Był członkiem Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego i Kolegium Rektorskiego, przewodniczącym bądź członkiem Komisji Senackich lub Wydziałowych, redaktorem Działu Wydawnictw Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jubilat uczestniczył ponadto w licznych sympozjach i konferencjach tak krajowych, jak i zagranicznych. Do chwili obecnej jest przewodniczącym Komisji Wschodnioeuropejskiej Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Na podkreślenie zasługują także Jego kontakty z zagranicznymi ośrodkami naukowo-badawczymi: Herzog August Bibliothek Wolfenbultel, Europaische Akademie Otzenhausen (gdzie jest członkiem kuratorium Instytutu Nauk Społecznych) oraz w Wiedniu/ Grazu, Salzburgu, Insbrucku, Bolonii/ Udine, Bukareszcie, Sofii, Wielkim Tyrnowie, Budapeszcie, Gandawie, Paryżu, Bratysławie, Moskwie, Kijowie, Wilnie, Mińsku i we Lwowie. Naukowe i społeczne zasługi Profesora Antoniego Podrazy zostały docenione, o czym świadczy szereg otrzymanych nagród rektorskich i dziekańskich oraz odznaczeń - od Złotego Krzyża Zasługi, poprzez wszystkie kategorie Orderu Polonia Restituta - do Krzyża Komandorskiego z gwiazdą. Danuta Czerska

Książka "Poprzez stulecia. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Antoniemu Podrazie w 80. rocznicę Jego urodzin" - Danuta Czerska (red.) - oprawa miękka - Wydawnictwo Historia Iagellonica.