Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku)

Opis książki:

Książka, wyróżniona Nagrodą KLIO za rok 2001 i uznana za najlepszą w dotychczasowej historiografii analizę polityki wschodniej Piłsudskiego, ukazuje się obecnie w poszerzonym wydaniu. Uzupełnia ją przypomnienie genezy koncepcji Piłsudskiego, jaką odnaleźć można w początkowych latach jego politycznej aktywności w PPS, a także swoiste post scriptum, zaproszenie do oceny owej koncepcji i samej polityki Józefa Piłsudskiego i Polski z lat 1919-1920.

***

„Mamy takie nieocenione chwile, taką wspaniałą okazję dokonania na wschodzie wielkich rzeczy, zajęcia miejsca Rosji, tylko z odmiennymi hasłami, i wahamy się? Boimy się dokonać czynów śmiałych. [...] Potrzeba nam więcej wiary w nasze siły i więcej odwagi, inaczej zginiemy i nie zdołamy spełnić naszego zadania, i tak odgraniczyć Polskę od wrogów, żeby mogła wielkość swą wypisać nie drogą rewolucji i strasznych eksperymentów wschodu, lecz drogą ewolucji. Piętno niewoli kołacze nam w duszach. Mimo tysiącznych dowodów, jak potężna jest siła kultury polskiej i ile zdziałała ona w ostatnich latach - podczas których Polska jako państwo już nie istniała - boimy się dać jej zadania zbyt wielkie teraz, gdy siła kultury poparta została przez państwowość. I cóż z tego, że nasze pokolenie jest zgniłe, spodlałe w kolebce niewoli, za nim przyjdą nowe pokolenia i upomną się o warunki egzystencji lepsze niźli te, jakie niektórym z naszych obecnych tchórzów zdają się wystarczać."

Józef Piłsudski, 31 VII 1919 r.

***

Polska i trzy Rosje..., to pierwsze w historiografii studium politycznych przygotowań do wojny polsko-bolszewickiej i pierwszej jej fazy w latach 1919-1920. Podstawę źródłową tej ogromnej pracy tworzą materiały m.in. z Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku, archiwa wojskowe i polityczne w Moskwie, zespoły "białej" emigracji z Nowego Jorku i Amsterdamu. W oparciu o ich drobiazgową analizę, autor próbuje postawić na nowo zasadnicze pytania: jakie były cele, jaki zasięg ambicji polityki wschodniej Piłsudskiego? Jak przyjmowały ją mocarstwa zachodnie? Czy różniła się ona istotnie od koncepcji Romana Dmowskiego? Czy Rosja Lenina miała Polsce do zaoferowania cokolwiek innego niż kolejne formuły sowietyzacji? Czy w ewentualnym przymierzu z Polską Rosja "biała" mogła pokonać "czerwoną" - i za jaką cenę? Czy, wreszcie, konflikt polsko-sowiecki lat 1919-1920 miał charakter "wojny imperialistycznej" z obu stron, czy też był jeszcze jednym polskim powstaniem przeciw rosyjskiemu imperium?

Książka "Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku)" - Andrzej Nowak - oprawa twarda - Wydawnictwo ARCANA. Książka posiada 644 stron i została wydana w 2015 r.