Polscy Ojcowie Europy

Opis książki:

Trudno już dziś powiedzieć, kto pierwszy wpadł na pomysł napisania książki o "Polskich Ojcach Europy", a więc o polskich twórcach różnego typu projektów antycypujących europejskie zjednoczenie. Pewne jest, że pomysł ten zrodził się kilka lat temu w czasie luźnych rozmów prowadzonych w Fundacji im. Roberta Schumana. Doszliśmy wówczas wspólnie do wniosku, że trzeba wesprzeć w jakiś sposób polską akcesję, przypominając o polskim udziale w dawnych sporach o kontynent. Unia Jagiellońska była co prawda przykładem takich rozwiązań, które uznać można za prototyp tego, co proponuje nam dziś Bruksela. Była jednak wydarzeniem zbyt odległym w czasie, aby można było powoływać się na nią dzisiaj, a więc w epoce, w której wiele dawnych pojęć nabrało zupełnie nowego znaczenia.
Punktem wyjścia tej pracy stał się wobec tego okres II wojny światowej oraz działalność uchodźców przebywających na emigracji w Londynie, którzy poszukiwali już wówczas nowych recept na Europę. Sprzyjało to dyskusjom na temat różnych form federalizmu, które w kręgu polskiej emigracji prowadzone były szczególnie intensywnie, co znalazło między innymi wyraz w interesującej działalności badawczej, wydawniczej i dyplomatycznej. Rzuca to nowe światło na historię polskiej emigracji, której aktywność nie ograniczała się do walki zbrojnej i obejmowała także kwestie europejskiego zjednoczenia. Były one już wtedy traktowane jak klucz do polskiego bezpieczeństwa oraz jako ważna dźwignia cywilizacyjna. Stały się także podstawą działalności dyplomatycznej polskiego rządu emigracyjnego, który wspierany był w tym punkcie przez wszystkie partie i ugrupowania.
Polska działalność z tego okresu jest z wielu względów interesująca sama w sobie. Podważa zarazem rozpowszechnioną tezę, że europejskie zjednoczenie było wyłącznym dziełem elit zachodnioeuropejskich. Że zatem takie kraje jak Polska, Czechosłowacja czy Węgry nie miały żadnego udziału w tym procesie. Podpisani niżej autorzy doszli zarazem do wniosku, że warto, korzystając niejako z okazji, spojrzeć nieco wstecz i przedstawić w wielkim skrócie polski udział w dawnych sporach europejskich. Książka, która w ten sposób powstała, nie pretenduje do miana jakiejś nowej syntezy, jest to raczej publicystyczna próba przypomnienia polskich oczekiwań związanych z przyszłą Europą. Mamy zarazem nadzieję, że praca ta zachęci do dalszych badań, pozwalając zrewidować po jakimś czasie pogląd, że Polska zajęta kolejnymi próbami "wybijania się na niepodległość" nie zajmowała się kwestiami europejskimi. W przekonaniu niżej podpisanych było poniekąd odwrotnie. To właśnie brak wolności oraz perspektyw na jej szybkie odzyskanie pobudzał polskie zainteresowanie przyszłymi zmianami na kontynencie, w tym także całościowymi projektami europejskimi. Mówiąc inaczej, mieliśmy wielu "ojców" Europy we własnych szeregach. Warto więc przypomniec ich przemyślenia i wprowadzić je ponownie do publicznego obiegu w nadziei, że poszerzy to pole dyskusji o polskiej historii i nurtach, które ją tworzyły.

Ze wstępu Autorów

Książka "Polscy Ojcowie Europy" - Andrzej Borzym, Jeremi Sadowski - oprawa miękka - Wydawnictwo TRIO.