Podróż mężczyzny. Teologiczny przewodnik męskości

Opis książki:

Podróż mężczyzny to wędrówka różnymi szlakami przez życie.

Książka, którą trzymasz w rękach, niech będzie dla Ciebie przewodnikiem.

Dzięki niej poznasz główne ścieżki wędrówki oraz otrzymasz wskazówki w planowaniu własnej podróży.

 

„Cenny materiał do osobistych przemyśleń, a zarazem swoistego rachunku sumienia dla każdego

mężczyzny, męża i ojca. Może być pożyteczną lekturą dla wychowawców młodzieży, zwłaszcza dla katechetów".

                                                                                                       ks. prof. dr hab. Bronisław Mierzwiński

 

Mariusz Janas — mąż i ojciec. Miłośnik podróży po jurajskich szlakach i górskich szczytach.

Doktor teologii pastoralnej, zajmuje się zagadnieniem apostolatu mężczyzny w rodzinie i świecie

w kontekście udziału w misji zbawczej Jezusa Chrystusa.

FRAGMENT:

– 61 –
SZLAK MAŁŻEŃSTWA
Małżeństwo i rodzina to podstawowa przestrzeń
życia mężczyzny jako męża i ojca. W niej przychodzi
on na świat, dorasta otaczany troską matki i ojca. Dojrzewając, rozpoznaje powołanie do budowania własnej wspólnoty rodzinnej, w której to on sam podejmuje zadania właściwe dla męża i ojca. Wchodzi na
szlak małżeństwa. Jest to droga, którą mężczyzna nie
idzie sam. Towarzyszy mu jego małżonka, lecz jednocześnie on sam staje się dla niej współwędrowcem.

Na początku tego szlaku ważne jest uwzględnienie różnicy, jaka istnieje między małżeństwem i rodziną. Są to dwie osobne rzeczywistości, które zobowiązują do podjęcia właściwych w ich ramach zadań
Rozdział 3
– 62 –
przeznaczonych w Bożym planie dla mężczyzny i kobiety. Małżeństwo jest w zasadzie pierwszym środowiskiem życia, które daje początek rodzinie. Lecz mimo
to małżeństwo nie ginie w nowej rzeczywistości. Ono
nadal istnieje i stale zobowiązuje do wypełniania stosownych zadań wynikających ze zobowiązań podjętych poprzez złożenie przysięgi małżeńskiej.

Na szlaku wspólnej wędrówki małżeńskiej kluczowym punktem widokowym jest przysięga tworząca przymierze dwojga osób przeciwnej płci. Z punktu
widzenia podjętego zobowiązania rozciąga się widok
na kilka istotnych zadań związanych z codziennością
małżeńską.

W składanej przysiędze, która buduje wspólnotę nupturienci wypowiadając słowa: „ślubuję ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską, oraz że cię nie
opuszczę aż do śmierci” zobowiązują się do wytrwania w podjętych postanowieniach. Przysięga wyrażana w obliczu Boga oraz w obecności świadków wyznacza główną linię obowiązków. Treść przymierza
małżeńskiego sama w sobie kieruje uwagę na zasadnicze punkty uwagi powstającego związku. Wśród
nich wskazać należy przede wszystkim miłość, wierność i uczciwość małżeńską jako pierwsze z nich.

– 63 –
Kolejnymi są jedność i nierozerwalność, a koroną
zdaje się być sakramentalność związku.

Nauka Kościoła opisując chrześcijańskie małżeństwo podkreśla, że jest ono przymierzem dwojga ludzi
tworzących wspólnotę całego życia. Małżeństwo jako
trwały i niezmienny związek monogamiczny jest obrazem wierności Boga (KDK 48a) oraz zasadą chrześcijańskiego życia. Ideał taki polega na tym, że zawiera się małżeństwo z jedną tylko osobą przeciwnej płci
(Mt 5, 31-32; 19, 1-9; Mk 10, 2-12; Łk 16, 18). W opisach biblijnych widzimy pewną ewolucję myśli w tej
kwestii. Na przestrzeni wieków wiele społeczeństw
dopuszczało poligamię (wielożeństwo), czyli praktykę
zawierania związku małżeńskiego z więcej niż jedną
osobą. Niektóre społeczności przyjmowały również
poliandrię (wielu mężczyzn), czyli zasadę mówiącą,
że kobieta może mieć więcej niż jednego męża. Tak
było w czasach patriarchów, którzy zasadniczo byli z początku poligamistami. Ponadto Prawo Mojżeszowe zezwalało na rozwód i na ponowne małżeństwo.

Chrystus, komentując zwyczaj umożliwiający oddalenie żony, mówił, że został on dopuszczony przez Mojżesza ze względu na „zatwardziałość ludzkich serc”
(Mt 19, 8) i zmierzał do odnowienia pierwotnego,
– 64 –
zaplanowanego przez Boga małżeństwa opartego na
wierności i miłości dwojga osób przeciwnej płci.

W tej wizji małżeństwo to comunitas vitae et
amoris, czyli wspólnota życia i miłości ustanowiona
przez Stwórcę i unormowana Jego prawami. Zawiązuje się przez zawarte przymierze małżeńskie, przez
nieodwołalną osobistą zgodę dwojga osób. W ten
sposób aktem osobowym małżonkowie wzajemnie
się sobie oddają i przyjmują. Tym samym powstaje z woli Bożej trwała komórka społeczna. Ten uświęcony przez Stwórcę związek obdarzony jest różnymi
dobrami i zadaniami. Wśród nich odnajdujemy równie istotny fundament, jakim jest sakramentalność
małżeństwa. Nauczanie Kościoła sięga tu do źródeł
Objawienia, które wyjaśnia najgłębszy sens związku
małżeńskiego. Już sam fakt zawierania go podczas
akcji liturgicznej podkreśla jego ważność. Z drugiej
strony, łączność z liturgią tworzy podstawy dla przymiotów chrześcijańskiego związku małżeńskiego.

Mianowicie miłości, wierności, uczciwości, jedności i nierozerwalności oraz sakramentalności. Wszystkie
te cechy razem wskazują w swej głębi sens powołania
mężczyzny, który staje się mężem, partnerem sakramentalnego przymierza.

– 65 –
Miłość. Wierność. Uczciwość
Najważniejszą ścieżką na szlaku małżeństwa jest
miłość. Kluczowym pojęciem jest tutaj greckie słowo
amor. Spotykane są różnorakie określenia na wyrażenie bogactwa jego treści, które ze względów językowych nie zawsze łatwe są do uchwycenia. Pomimo jednej rzeczywistości zawartej w pojęciu miłości
istnieją różne jej aspekty począwszy od cielesnego,
a kończąc na duchowym. Wszystkie te ujęcia winno
się traktować integralnie, choć też wymagają one nakreślenia właściwej hierarchii.

W uporządkowaniu z pomocą przychodzi przekaz
Nowego Testamentu, gdzie głównym terminem na
wyrażenie miłości jest greckie słowo agape. Pojawia
się ono w Ewangelii i w Listach Jana, jak również w tekstach apostoła Pawła. Słowo to określa w wyjątkowy sposób miłość Boga do człowieka, jak też i relację między ludźmi (J 15, 12-17; 1 J 4, 16; 1 Kor 13).

Agape, w kontekście pojęcia amor, w ściśle chrześcijańskim ujęciu kieruje uwagę na bezinteresowność i dar z siebie. W tym rozumieniu miłość postrzegana
jest jako troska i służba dla drugiego.

Kolejnym określeniem miłości w środowisku
greckim jest słowo eros, odnoszone do pożądliwości
– 66 –
cielesnej. Oznacza ono miłość poszukującą spełnienia w aspekcie cielesnym. W tym różni się ona od tego,
co wyraża miłość Boga domagająca się odpowiedzi od człowieka (1 J 4, 7-12). Jeszcze innym greckim
określeniem miłości jest termin filia. Określa on relację między krewnymi i przyjaciółmi. Opisuje bardziej duchowy związek i bliskość między osobami.

O takiej zażyłości mówi Jezus odnosząc się do swoich uczniów, których nazywa przyjaciółmi (J 15, 15).

W kręgu kultury judaistycznej najbardziej znaczące są dwa pojęcia używane na określenie amor
Boga wobec stworzenia. Pierwszy termin hesed
oznacza pełną miłości uprzejmość i zawiera w sobie
szczególny wyraz uczuciowy wskazujący na cechy
ojca. Zwrot ten oznacza również miłosierną wierność w dotrzymywaniu obietnic zawartych w przymierzu.

Natomiast drugi termin rahamim wydaje się kierować uwagę na matczyne cechy miłości. Wynikać to
może z braku rozróżnienia płci w Bogu, jak również z ograniczeń językowych człowieka w wyrażeniu
pełni obrazu miłości wypływającej od Osób Boskich.

Znaczeniowa różnorodność pojęcia amor sprawia,
że mówiąc o znamionach miłości, na uwadze mieć należy różne aspekty stanowiące cząstkę obrazu. Miłość
– 67 –
małżonków posiada różne przymioty (HV 9). Ma ona
być ludzka, tzn. zmysłowa i duchowa. W swojej pełni wyrażać się powinna jako przyjaźń osób. Jest ona
wierna i wyłączna, ale także płodna. Nie chodzi tu
tylko i wyłącznie o zwykły impuls w rozumieniu popędu seksualnego, ani też o sens czy głębię samych
uczuć, które mogą być ulotne. Również nie o sam akt
wolnej woli. Wszelkie aspekty charakteryzujące wzajemne upodobanie małżonków należy ujmować integralnie. Wszystkie one prowadzą do tego, aby miłość w radościach i trudach codziennego życia nie tylko
trwała, lecz jeszcze bardziej wzrastała, aby małżonkowie, pozostając we wspólnocie, będąc już jednym
ciałem (Mt 19, 6) stawali się jeszcze bardziej „jednym sercem i jedną duszą” (Dz 4, 32).

W miłości nie można oczywiście pominąć sfery
ludzkiej. Zwłaszcza tych elementów, które budują
życie małżeńskie w wymiarze cielesnym. Budowanie
prawidłowych relacji cielesnych w kontekście greckiego „eros” jest istotną częścią związku małżeńskiego. Niekiedy dopasowanie cielesne, a dokładniej jego
brak przyczynia się do rozpadu uczucia, a w efekcie
zerwania więzi. Z drugiej strony, nie można tego
elementu rozpatrywać jako kluczowego warunku
– 68 –
istnienia związku. Ten winien opierać się również
na elementach psychologicznych, gdzie istotną rolę
odgrywa wzajemny szacunek. Jego najlepszym owocem zdają się być liczne akty poświęcenia dla drugiej
osoby. Te elementy wzmacniają miłość i wierność,
a tym samym budują jedność związku małżeńskiego. Dzięki temu małżonkowie są w stanie rozwijać w sobie pozytywne uczucia, wspierać się wzajemnie w pracy nad własnym charakterem i wiernością. Takie działanie tworzy jeden z obrazów powołania.

Miłość jako podstawa relacji międzyosobowych
to jedno z podstawowych pojęć ludzkości, chociaż
można je odczytywać w różny sposób. W rozumieniu chrześcijańskim chodzi o miłość pełną, to znaczy o tę szczególną formę, poprzez którą małżonkowie wielkodusznie dzielą wszystko między sobą. Kto
prawdziwie kocha swego współmałżonka, nie kocha
go tylko ze względu na to, co od niego otrzymuje.

Czyni to dla niego samego, szczęśliwy jednocześnie,
że może go wzbogacić darem z siebie.

We wzajemnym obdarowywaniu można dostrzec kolejny fundament małżeństwa, który wyraża się w uczciwości. Miłość i wierność małżeńska
daje mężczyźnie zarówno przywileje, jak również
– 69 –
obowiązki wynikające z decyzji kroczenia wspólną
drogą. Dlatego uczciwość małżeńska mająca swoje
miejsce w przysiędze jest naturalnym skutkiem podjętego zobowiązania. Rozumiana jest jako prawdomówność, czy też szczerość, wypływająca z poczucia
obowiązku. Obrazuje ona osobiste ustosunkowanie
się do własnych poglądów, jak również do budowania
relacji opartych na prawdzie. Mężczyzna uczciwie
podchodzący do zawartego przymierza czyni wszystko w przejrzystości motywacji, zawsze zgodnie ze
zobowiązaniami warunkującymi trwanie wspólnoty
małżeńskiej. Można pokusić się o poetyckie ujęcie
mówiące, że wierność i uczciwość są dwoma skrzydłami miłości. Są one siłą i mocą w kształtowaniu
apostolskiej postawy mężczyzny w życiu rodzinnym.

Zaś sama miłość jest podstawą apostolskich dążeń
mężczyzny jako męża.

Każdy mężczyzna, lecz także kobieta, powołani
są do tworzenia wspólnoty w pełni rozumienia bogactwa ukrytego w pojęciu „amor”. Na swej drodze
każde z nich spotyka miłość, rozpoznaje ją, po czym
na nią odpowiada. Odpowiedź na miłość wymaga
jednak odpowiedniej postawy. W budowanym na
miłości i wierności związku każda z osób odkrywa
– 70 – i podejmuje realizację osobistego powołania. Jednocześnie rozpoznaje wezwanie do wiernego trwania w podjętych zobowiązaniach. Wezwanie to staje się
bardziej wyraźne, gdy w nauczaniu soborowym dostrzeżemy przejście od terminu contractus do pojęcia biblijnego foedus, co tłumaczy się właśnie określeniem „przymierze”. Relacja i odniesienie męża do
małżonki winno być naśladowaniem miłości i wierności Boga. Tym bardziej, że w świetle Nowego i Wiecznego Przymierza mężczyzna jest oblubieńcem swej żony na wzór Jezusa, Oblubieńca Kościoła
(Ef 5, 24-30). Tę prawdę warto nieustannie przypominać szczególnie współczesnemu mężczyźnie. Ma
ona ogromne znaczenie w kształtowaniu powołania i wpływa na sposób dążenia do pełni chrześcijańskiego życia, jak też i na formację trwającego już przymierza małżeńskiego.

Dla podkreślenia powołania mężczyzny jako
wiernego męża trwającego w związku małżeńskim
właściwym wydaje się wskazywanie możliwości
wzajemnego ubogacania. Aby relacje małżeńskie
były wyrazem miłości wiernej opartej na uczciwości
potrzeba, aby mąż w relacji do żony dopełniał swoją osobowość o delikatność, wrażliwość, czułość,
– 71 –
opiekuńczość, serdeczność, kojarzone powszechnie z postawą kobiety. Z drugiej strony, poznając swoje
ograniczenia i możliwości, mężczyzna winien coraz
bardziej rozwijać swoje człowieczeństwo oraz pomagać kobiecie w jej rozwoju osobistym i wspierać
ją w odkrywaniu jej człowieczeństwa, gdyż męskość
niejako urzeczywistnia się przez kobiecość, a kobiecość odnajduje się w obliczu męskości. To wszystko z kolei przyczynia się do budowy małżeńskiej jedności. Pomimo różnic wynikających z uwarunkowań
płci, co ma wpływ na sposób przeżywania duchowości i religijności, podkreślić trzeba konieczność
współpracy. Równa godność mężczyzny i kobiety
domaga się ich współdziałania dla dobra wspólnoty
życia i miłości.

Szczególnym wyrazem miłości, wierności i uczciwości małżeńskiej męża wobec żony są proste gesty
codzienności. Trzeba o nich nieustannie przypominać
mężczyźnie, który świadomie chce budować swoją
apostolską postawę. Nad ich istotą pochylają się już
różni autorzy oraz duszpasterze czy też rekolekcjoniści. W opinii jednego z nich sprawami priorytetowymi w małżeństwie jest delikatność słów wypowiadanych do małżonki oraz gestów pełnych czułości
– 72 – z jednoczesnym powstrzymaniem się od pouczania
czy wręcz krytykowania. Potrzeba jest specjalnie wydzielonego czasu na spotkanie tylko we dwoje dla
rozbudzenia dialogu miłości, zrozumienia i uznania.

Małżonka oczekuje od męża zachowania określanego rycerskim oraz ciągłego zdobywania i adorowania, wyrażającego się nawet w odrobinie szaleństwa,
a przede wszystkim drobnych gestów bez podtekstów
erotycznych. Choć i oczekiwania związane z cielesnością również zobowiązują mężczyznę do jeszcze
większej czułości i delikatności wobec małżonki.

Jednocześnie miłość małżeńska potrzebuje niezbędnego oparcia na duchowym fundamencie. Jego
filary odnajdujemy w przekazie biblijnym. Zwróćmy uwagę na znaczące perykopy obrazujące istotę
miłości małżeńskiej. Pierwszym tekstem jest cytowany już fragment z Listu do Efezjan, gdzie użyta
jest analogia małżeństwa do relacji Chrystusa-Głowy i Kościoła (5, 21-33). Mężczyzna winien kochać żonę
miłością ofiarną, bezwarunkową, wybaczającą, bezinteresowną, w gotowości przyjęcia znieważenia lub
upokorzenia oraz oddania swego życia za tę wybraną
drugą osobę. Kolejnym fragmentem jest opowiadanie o małżeństwie Tobiasza i Sary zawarte w Księdze
– 73 –
Tobiasza w Starym Testamencie. Znamienne są zapisane tam słowa modlitwy zainicjowanej przez męża
(8, 4-9). Przesłaniem tego tekstu jest obraz odpowiedzialności mężczyzny za małżeńską i rodzinną modlitwę, która jest początkiem życia sakramentalnego. Mężczyzna winien być, jak Tobiasz, strażnikiem
czystości małżeńskiej sfery intymnej, powinien trwać w czynieniu woli Bożej i pozostawać w sakramentalnej jedności i nierozerwalności jako mąż wierny i otwarty na potomstwo. Przykład pobożności Tobiasza może być cenną wskazówką dla współczesnej
duchowości małżeńskiej, a szczególnie dla formacji
osobowości i powołania mężczyzny.

Jedność. Nierozerwalność
Ze ścieżki miłości wychodzi kolejna. Realizując Boże wezwanie, mężczyzna i kobieta podejmują wspólnotę życia i miłości oraz wiernie zmierzają
wspólną ścieżką budowania nierozerwalnej jedności,
gdyż „głębokie zjednoczenie wymaga pełnej wierności małżonków” (FC 20).

Małżonkowie wspólnie powinni zmierzać do jedności ze Stwórcą, a następnie do jedności między
sobą. Dobrowolną decyzją zespalają się oni w jedno

Książka "Podróż mężczyzny. Teologiczny przewodnik męskości" - Mariusz Janas - oprawa miękka - Wydawnictwo Pomoc. Misjonarzy Krwi Chrystusa. Książka posiada 266 stron i została wydana w 2023 r. Cena 26.72 zł. Zapraszamy na zakupy! Zapewniamy szybką realizację zamówienia.