Podatkowa i regulacyjna rola państwa w alokacji zasobów a dobrobyt

Opis książki:

Praca składa się z siedmiu rozdziałów i dziewięciu aneksów.
Rozdział I omawia problem wzajemnych stosunków między rynkiem a państwem. Definiuje on konieczność i zakres interwencji państwa z uwagi na immanentne niedoskonałości rynku - skądinąd najlepszego z istniejących mechanizmów alokacji zasobów. Z kolei samo państwo też nie jest organem doskonałym, dlatego zakres interwencjonizmu państwa w procesy gospodarcze i społeczne winien być optymalizowany lub ograniczony.
W rozdziale II omówiony i przeanalizowany został wpływ systemów i rodzajów podatków na alokację zasobów. Koncentruje się on na analizie kosztów prywatnych i społecznych podatków bezpośrednich i pośrednich. Omówione też zostały różnice między efektami podatku dochodowego liniowego lub płaskiego a efektami podatku dochodowego progresywnego. Końcowe partie tego rozdziału omawiają koszty i efekty reformy systemu ubezpieczeń emerytalnych w Polsce, a także wpływ podatkowania i subsydiowania dochodów z pracy na rynek pracy.
W rozdziale III znajduje się dyskusja nad regulacjami mikroekonomicznymi, rozróżniając między regulacją konieczną i pożądaną a regulacją szkodliwą. Omawiane są m.in. różnice między regulacją cen, regulacją wolumenu a regulacją standardów i jakości towarów i usług. Sporo miejsca poświęca się problemom regulacji rynku pracy i jej wpływowi na redukcję bądź pogłębianie tendencji do niepełnego zatrudnienia dostępnych zasobów pracy w Unii Europejskiej. Ostatnie części rozdziału III omawiają relacje między regulacją mikroekonomiczną, podatkowaniem a zakresem tzw. szarej strefy i zjawisk korupcyjnych w gospodarce i społeczeństwie.
Rozdział IV poświęcony jest głównym teoriom wzrostu gospodarczego i ich implikacjom dla polityki fiskalnej, podnosząc rolę niedoskonałości systemów fiskalnych UE w pojawieniu się odwrotnej konwergcncji poziomów rozwoju gospodarczego między UE a USA. Zawarta w nim jest także dyskusja nad kontrowersyjnymi aspektami makroekonomicznej funkcji polityki fiskalnej na przykładzie "ekonomii szkoły podażowej" świadomie zastosowanej w USA przez administrację Ronalda Reagana w latach 80.
W rozdziale V omówiono zarówno teoretyczne podstawy polityki fiskalnej, jak i jej praktyczne aspekty i kontrowersje. Rozdział prezentuje z jednej strony funkcje, kanony i zasady, na których powinna się opierać optymalna polityka fiskalna oraz dokonuje przeglądu współczesnych szkół reformy finansów publicznych. Omawiane tam są także praktyczne aspekty procesu budżetowania w Polsce, łącznie z problematyką decentralizacji i autonomii fiskalnej jednostek samorządu terytorialnego. Osobne miejsce poświęcone jest dyskusji wydatkowej strony finansów publicznych na przykładzie Polski. Zwraca się uwagę na fragmentację wydatków, na funkcje funduszy celowych i na rolę dotacji państwa w ich zasilaniu oraz na rolę transferów socjalnych w wydatkach sektora finansów publicznych.
Rozdział VI omawia aspekty podatkowe i regulacyjne optymalnego obszaru gospodarczego na przykładzie Unii Europejskiej. Poddając dyskusji wielowymiarowość i nadmierną liczbę celów strategicznych Unii, zawarta w nim jest również ocena głównych postanowień pierwotnej (1997) i nowej (2005) wersji Paktu Stabilizacji i Wzrostu. Ostatnia część rozdziału poświęcona jest krytyce pełzającej harmonizacji podatków (także bezpośrednich) w UE.
Postępy reform podatkowania i regulacji mikroekonomicznej w Polsce po 1989 roku omówione zostały w rozdziale VII. Dokonuje się tam krótkiego przeglądu głównych programów rządów RP, jakie zostały opublikowane od 1994 roku. Po krytycznej ocenie aktualnego stanu reform w zakresie regulacji mikroekonomicznej, porównuje się relatywnie słabe i silne aspekty gospodarki polskiej na tle celów "Strategii Lizbońskiej" oraz Paktu Stabilizacji i Wzrostu UE. Rozdział kończy zestawienie prognoz i załeceń Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz lista rekomendacji, adresowana do polityków.
Do pracy dołączonych zostało dziesięć aneksów. Cztery pierwsze zawierają dyskusję incydencji podatków specyficznych, kosztów podatkowania, mechanizmu wydajnej alokacji oraz teorii optymalnego podatkowania. Aneks V poświęcony jest omówieniu podobieństw i różnic między skutkami nakładania podatków, względnie ograniczeń lub kwot ilościowych w obrotach międzynarodowych. W aneksie VI dokonano przeglądu rezultatów badań statystycznych dotyczących wpływu poziomu i struktury podatków na wzrost gospodarczy.
Aneks VII przedstawia listę metod generowania tzw. iluzji fiskalnej oraz dyskutuje "schumpeterowski" problem relacji między wydajnością polityczną a wydajnością ekonomiczną w krótkim i długim okresie. Oferuje on również prowizoryczną hierarchię form podatkowania i regulacji mających na celu generowanie pozytywnych efektów zewnętrznych (w porządku spadającej wydajności ekonomicznej i rosnącej wydajności politycznej w średnim okresie). Aneks VIII zawiera listę rekomendacji OECD3 dotyczących reformy finansów publicznych zarówno natury ogólnej, jak i rekomendacji uwzględniających specyfikę polskiego systemu finansów publicznych.
W dwóch ostatnich aneksach (IX i X) dokonano przeglądu rezultatów reform ekonomicznych dwóch zamorskich krajów, Nowej Zelandii i Republiki Singapuru, które w ciągu relatywnie krótkiego czasu radykalnie zwiększyły partycypację ludności na rynku pracy z jednej strony oraz zasadniczo zredukowały stopę bezrobocia do rozmiarów stopy bezrobocia frykcyjnego 3-4%.

Książka "Podatkowa i regulacyjna rola państwa w alokacji zasobów a dobrobyt" - Kazimierz Tarchalski - oprawa miękka - Wydawnictwo Katolicki Uniwersytet Lubelski, KUL.