Patrzyłam na usta... Dziennik z warszawskiego getta

Opis książki:

O autorce znalezionego na Majdanku wstrząsającego dziennika pisanego w warszawskim getcie wiadomo bardzo niewiele. Miała na imię Maryla i najprawdopodobniej zginęła podczas pacyfikacji powstania w getcie albo niewiele później, w obozie. Z zapisanych przez nią zeszytów ocalał w całości tylko jeden, obejmujący ostatnie dni marca i kwiecień 1943 roku. Notatki urywają się, gdy stłoczeni w bunkrach ludzie czekają kresu, nasłuchując zamierających odgłosów walk.

To jedno z nielicznych zachowanych bezpośrednich świadectw czasu Zagłady ma unikalną wartość historyczną, ale również literacką i humanistyczną. Świadomości wszechobecnej i nieuchronnej śmierci, relacjonowanej i antycypowanej, towarzyszy refleksja nad ludzką naturą — refleksja gorzka i pozbawiona złudzeń, ale jednocześnie pozostawiająca nadzieję na przetrwanie. "(…) Pomyślałam sobie, że człowiek to mimo wszystko jakiś cudowny twór, że jednak się może oderwać, że jednak może zapomnieć teraz, kiedy tkwi po uszy w tym bagnie…” — pisała Maryla, może nie przewidując, że chwile oderwania, w których sięgała po szkolny brulion, ocalą jakąś część jej istnienia.

***

Edycja obejmuje całość ocalałego oryginału. Przyjęto zasadę minimalnej, ale widocznej ingerencji w jego formę i w jego treść. Wygląd autografu został potraktowany jako wartość sama w sobie. Tekst przedstawiono w dwóch postaciach. Z lewej strony pokazano fotokopię autografu, z prawej — drukowaną rekonstrukcję. Tekst oryginału został podany wiernie. Zachowano układ stronic i wierszy. Nie poprawiono też popełnionych pomyłek. Rekonstrukcję uzupełniono jednak o znaki stosowane przy cytacjach ad litteram, zaznaczając skreślenia. Przypisy dotyczące wzmiankowanych postaci i sygnalizowanych zdarzeń znajdują się na końcu tekstu. Na początku umieszczono natomiast sporządzone w latach sześćdziesiątych z dużymi trudnościami, sztukowane streszczenie poprzedniego brulionu. Wtedy był on częściowo zwęglony, teraz jest zniszczony całkowicie. Odczytane wówczas oderwane fragmenciki, tworzące pełne zdania, umieszczono razem po tekście kompletnego dziennika. Ich ilustracją są dwa nadpalone, nieczytelne już kawałki zeszytu.

Książka wydana we współpracy z Państwowym Muzeum na Majdanku

Książka "Patrzyłam na usta... Dziennik z warszawskiego getta" - Maryla - oprawa twarda - Wydawnictwo Homini. Książka posiada 200 stron i została wydana w 2008 r.