Patriotyzm i tolerancja. Nurt humanistyczny w polskiej myśli etnologicznej do drugiej wojny światowej wobec procesów etnicznych na Kresach

Opis książki:

(...)W tytule książki mowa jest o polskiej myśli etnologicznej, a nie etnologii i są ku temu co najmniej dwa ważne powody. Pierwszy, to interdyscyplinarność polskich przedwojennych badań problematyki etnicznej. Przy tym, co ważniejsze, obecność w pracach uczonych różnych dyscyplin refleksji teoretycznej, którą śmiało możemy określić jako etnologiczną, i która, choć powstała poza samą dyscypliną, dorobek polskiej etnologii często w istotny sposób wzbogaca (por. Posern-Zieliński 1995). Drugi powód, to fakt, że również niektóre postaci, do których dorobku nawiązuje ta książka, jak choćby Józef Obrębski czy Jan Stanisław Bystroń, będąc niewątpliwie etnologami, działały jednocześnie na polu innych dyscyplin. Było to zresztą w tamtym okresie zjawiskiem dość powszechnym. Nie zmienia to jednak faktu, że niniejsza książka jest, podkreślmy to, pracą etnologiczną, poświęconą rozwojowi tej właśnie dyscypliny, a nie na przykład socjologii, historii czy politologu, chociaż i do nich nawiązuje.
Ze wszystkich postaw, jakie odnajdujemy w polskich przedwojennych badaniach problematyki etnicznej, wybraliśmy część, którą nazwaliśmy nurtem humanistycznym. Także tu było kilka istotnych powodów przemawiających za takim wyborem. W okresie międzywojennym ukazywało się, jak już wspomnieliśmy, corocznie kilkaset prac poświęconych samym tylko mniejszościom etnicznym i narodowym. Należałoby więc dokonać selekcji tych prac już choćby ze względów czysto ,, technicznych ". Zdecydowanie ważniejsze są jednak powody merytoryczne. Aleksander Posern-Zieliński zarzucił współczesnym polskim studiom etnicznym przytłoczenie słabo się rysującej specyfiki etnologicznej "zbytnim etnograuzmem albo nadmiernym wykorzystaniem socjologizujących interpretacji ". Wynika to jego zdaniem "z zaniedbania refleksji teoretycznej na temat sposobów badania i objaśniania zjawisk etnicznych, zdominowanych przez rejestrację i analizę konkretnych sytuacji, grup i procesów ". Rozwiązanie widzi w poświęceniu więcej czasu "studiom problemowym, komparatystycznym i konceptualnym" (Posern-Zieliński 1995, s. 315). Prezentowaną tu książkę traktujemy nie tylko jako pracę o historii dyscypliny, ale także jako odpowiedź na apel Posern-Zielińskiego. Jest więc ona subiektywnym, autorskim wyborem tej części dorobku przedwojennej nauki polskiej, którą, naszym zdaniem, warto przypomnieć z pożytkiem dla współczesnych rozważań teoretycznych, i której pewne elementy, twórczo rozwinięte, mogłyby zająć istotne miejsce także we współczesnych studiach(...)

Książka "Patriotyzm i tolerancja. Nurt humanistyczny w polskiej myśli etnologicznej do drugiej wojny światowej wobec procesów etnicznych na Kresach" - Wojciech Olszewski - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Książka posiada 144 stron i została wydana w 2001 r.