Paleoekologiczne studium późnoglacjalnych osadów jeziora Lednica w Imiołkach

Opis książki:

Czwarty tom "Biblioteki Studiów Lednickich" zawiera artykuły z ważniejszymi rezultatami badań późnoglacjalnych osadów limnicznych i telmatycznych (jeziornych i bagiennych), uformowanych w czasie od około 14 tysiecy lat do około 9 tysięcy lat temu. Osady te występują w ciekawym - z punktu widzenia genezy oraz usytuowania - miejscu przylegającym bezpośrednio do północno-zachodńiego brzegu jeziora Lednica. Wypełniają kilkuhektarowej wielkości zbiornik akumulacji biogenicznej, którego duży fragment był do niedawny użytkowany jako kośna łąka. Niemal identycznego wieku osady pochodzenia jeziornego, także powstałe we wczesnej fazie późnego glacjału, stwierdzono w pobliskim litoralu jeziora Lednica.
Nasze badania odsłoniły liczne fakty o najwcześniejszym etapie formowania się ekosystemów jeziornych w środkowej Wielkopolsce. Pozwalają także w nowym świetle widzieć najdawniejsze dzieje jeziora Lednica, którego początek sięga najstarszego dryasu (Tobolski, Litt 1994). Inicjalny etap rozwoju ówczesnego jeziora Lednica nastąpił bo-wiem w czasach, kiedy jego obrzeża były objęte roślinnością tundrową, stanowiącą zasadniczą formację roślinną kurczącej się stopniowo strefy peryglacjalnej. Częsta obecność w opisywanych osadach roślin tundrowych oraz z późniejszych lasów borealnych nadaje tym utworom rangę ważnych znalezisk z zakresu biogeografii i geologii postglacjału.
Możliwość wielostronnego zbadania tych utworów geologicznych, wypełniających kopalny zbiornik w Imiołkach, dało nam wiele satysfakcji. W szczególny sposób należy podkreślić nasze usatysfakcjonowanie od strony dydaktycznej, ponieważ w pracach terenowych i laboratoryjnych uczestniczyli młodzi, zdolni naukowcy o interdyscyplinarnych zainteresowaniach, którzy wraz z grupą studentów, głównie dyplomantów Zakładu Paleoekologii Czwartorzędu Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu, ucząc się, wykonali wiele ważnych zadań.
Osoby uczestniczące w badaniach traktowały ten zagadkowy zbiornik akumulacji biogenicznej jako atrakcyjny obiekt studiów paleoekologicznych oraz ważny poligon dydaktyczny. Wspólna praca umożliwiała opanowanie metod badań terenowych a wydobyte osady stwarzały wiele okazji do zgłębiania tajników laboratoryjnych technik. Wspólne badania uświadamiały też konieczność podejmowania rzetelnej współpracy, tak przecież niezbędnej dla realizacji każdej tematyki o treściach interdyscyplinarnych. Walory tego obiektu przyciągały także młodzież z zagranicy. Wymownym dowodem zainteresowań zagranicznych gości byfy autorskie opracowania oraz umiejscowienie tego obiektu w programach terenowych zajęć dydaktycznych z zakresu paleoekologii i historycznej geografii roślin, prowadzonych w latach 1991-1995 dla kilku grup studentów i doktorantów z niemieckich i szwedzkich uniwersytetów. W głównej mierze te zajęcia terenowe zainteresowały i zachęciły do podjącie badań dwóch pracowników z Uniwersytetu w Lund. Dr D. Hammerlund włączył opracowane przez siebie materiały (rozdział 9) z omawianego stanowiska do rozprawy doktorskiej, poświęconej zagadnieniom związanym z obecnością trwałych izotopów tlenu i węgla. Natomiast dr G. Lemdahl wykonał analizy kopalnej entomofauny (rozdział 8). Wcześniej, już od roku 1987, na tym obiekcie uczestniczyli w pracach terenowych dr. O. Hilbig oraz prof. dr T. Litt (por. rozdział 4), wówczas z Halle. Kontakty z tym obiektem zaowocowały też rozprawą dyplomową, wieńczącą indywidualny tok studiów mgr A. Głuszak z UAM (autorki rozdziahi 3 i współautorki rozdziału 4) oraz kilkoma opracowaniami seminaryjnymi wykonanymi zgodnie z programem studium doktoranckiego mgr L. Kubiak-Martens.
Duża wartość naukowa tego obiektu już od wielu lat napawa troskąo jego ochronę. Niestety, dotąd nie udało się zrealizować wiele razy postulowanego wniosku o nadanie temu zbiornikowi rangi stanowiska dokumentacyjnego przyrody nieożywionej.
Kazimierz Tobolski

Książka "Paleoekologiczne studium późnoglacjalnych osadów jeziora Lednica w Imiołkach" - Kazimierz Tobolski (red.) - oprawa miękka - Wydawnictwo Homini.