Ochrona budownictwa drewnianego. Małopolskie realizacje skansenowskie w końcu XIX i w XX wieku

Opis książki:

Niniejsza praca porusza szereg zagadnień związanych z problematyką ochrony architektury i budownictwa drewnianego oraz udziału w procesie praktycznej realizacji zadań ochronnych konserwatorów zabytków i muzealników-etnografów. Ma ona w znacznej mierze charakter historyczny. W rozdziale pierwszym omawiane są zagadnienia związane z narodzinami zainteresowań polską architekturą drewnianą i budownictwem ludowym w XIX wieku oraz problemy dotyczące tworzenia się prawnych podstaw jej ochrony. Punktem wyjścia jest w nim kształtowanie się pojęcia zabytku architektury i budownictwa drewnianego i wprowadzenia go w krąg zainteresowań konserwatorskich. Omawiane są tu pierwsze akcje inwentaryzatorskie prowadzone na ziemiach polskich, a także rola i wpływ wystaw etnograficznych przełomu XIX i XX wieku na tworzenie się pierwszych placówek typu skansenowskiego. W rozdziale drugim poruszono problematykę organizacji służb konserwatorskich w okresie międzywojennym i kształtowania się nowoczesnych koncepcji ochrony zabytków oraz zagadnienie roli placówek naukowych i muzealnych w dziedzinie ochrony zasobów architektury i budownictwa ludowego. Przywołano w tym miejscu powstałe w dwudziestoleciu 1918-1939 koncepcje budowy ogólnopolskich parków etnograficznych (Kraków, Warszawa, Wilno) jako jednej z postulowanych w tym czasie form ochrony regionalnego budownictwa ludowego. W rozdziale trzecim przedstawiono krakowską inicjatywę budowy osiedla muzealnego - skansenu krakowskiego na Woli Justowskiej. Koncepcja jego budowy, mimo iż została przerwana wybuchem II wojny światowej i ostatecznie zaniechana z końcem lat 50., była jedną z pierwszych i nowatorskich prób prezentacji budownictwa ludowego w muzeum na wolnym powietrzu i zaważyła na powojennym programie działań na rzecz ratowania obiektów budownictwa drewnianego. Rozdział czwarty omawia powojenne osiągnięcia służb konserwatorskich w pracach nad inwentaryzacją zasobów architektury i budownictwa drewnianego w Małopolsce, a także prezentuje opracowane w połowie lat 60. założenia programowe wielostopniowej sieci parków etnograficznych województwa krakowskiego. Omawia też inne formy ochrony zabytkowej architektury i budownictwa drewnianego, zarówno ludowego, jak i małomiasteczkowego i uzdrowiskowego. Ochrona obiektów zabytkowych in situ w ramach wypracowanej na terenie Małopolski koncepcji „muzeum przestrzennego” jest jedną z ciekawszych inicjatyw konserwatorskich opracowanych w tym czasie. Rozdział piąty (ostatni) stanowi próbę omówienia współczesnych tendencji tworzenia placówek muzealnych typu skansenowskiego na terenie Małopolski, a także określenia ich dzisiejszej roli jako miejsc prezentacji i promocji wytworów kultury ludowej oraz dorobku naukowego i konserwatorskiego placówek.

Książka "Ochrona budownictwa drewnianego. Małopolskie realizacje skansenowskie w końcu XIX i w XX wieku" - Marek Grabski - oprawa miękka - Wydawnictwo Księgarnia Akademicka. Książka posiada 322 stron i została wydana w 2012 r.