Nauczanie i wychowanie jako stymulacja rozwoju człowieka

Wstęp

Rozdział 1. Rozwój i jego optymalizacja
Wprowadzenie
1.1. Czym jest rozwój?
1.2. Od czego zależy rozwój człowieka?
1.3. Na czym polega optymalizacja rozwoju jednostki?
Podsumowanie

Rozdział 2. Uczenie się, nauczanie i wychowanie w rozwoju człowieka
Wprowadzenie
2. 1. Uczenie się
2. 2. Nauczanie
2. 3. Wychowanie
Podsumowanie

Rozdział 3. Kto, gdzie, kiedy oraz jak naucza i wychowuje?
Wprowadzenie
3.1. Kto naucza i wychowuje?
3.2. Gdzie odbywa się nauczanie i wychowanie?
3.3. Kiedy naucza się i wychowuje?
3.4.Jak naucza się i wychowuje?
3.5. Go sprzyja powstawaniu interakcji pedagogicznych?
Podsumowanie

PODSTAWOWE PROCESY I CZYNNOŚCI INTERESUJĄCE PEDAGOGA

Rozdział 4. Ontogenetyczny rozwój człowieka
Wprowadzenie
4.1. Początek i koniec życia jednostki
4.2. Periodyzacja rozwoju
4.3. Okres prenatalny
4.4. Wiek niemowlęcy
4.5. Wiek poniemowlęcy
4.6. Wiek przedszkolny
4.7. Młodszy wiek szkolny
4.8. Wiek dorastania
4.9. Wiek młodzieńczy
4.10. Wiek wczesnej dorosłości
4.11. Wiek średni
4.12. Wiek późnej dorosłości
4.13. Okres bezpośrednio poprzedzający koniec życia
Podsumowanie

Rozdział 5. Uczenie się
Wprowadzenie
5.1. Uczenie się, jego przejawy i rodzaje oraz ogólna taksonomia rezultatów
5.1.1. Przejawy uczenia się
5.1.2. Rodzaje uczenia się
5.1.3. Próba ogólnej taksonomii rezultatów uczenia się
5.2. Determinanty uczenia się
5.2.1. Właściwości rozwojowe osoby uczącej się
5.2.1.1. Uczenie się dzieci do okresu przedszkolnego włącznie
5.2.1.2. Uczenie się dzieci i młodzieży w wieku szkolnym
5.2.1.3. Uczenie się osób dorosłych
Studenci
Osoby pracujące zawodowo
5.2.2. Właściwości indywidualne
5.2.2.1. Płeć jednostki
5.2.2.2. Inteligencja jednostki
5.2.2.3. Zdolności specjalne
5.2.2.4. Zainteresowania
5.2.2.5. Nastawienia
5.2.2.6. Dotychczasowa władza podmiotu
5.2.2.7. Styl poznawczy
5.2.2.8. Poglądy i postawy
5.2.2.9. Poziom aspiracji
5.2.2.10. Motywy uczenia się
5.3. Aktywność osoby uczącej się
5.3.1. Znaczenie samodzielności w dochodzeniu do stwierdzeń
5.3.2. Strategie uczenia się
5.3.2.1. Znaczenie powtarzania
5.3.2.2. Znaczenie organizowania treści
5.3.2.3. Znaczenie łącznego operowania środkami obrazowymi i słownymi
5.3.2.4. Nieobojętność zmysłowych dróg odbioru treści
5.4. Sytuaacyjne determinanty uczenia się
5.4.1. Czynniki poprzedzające uczenie się
5.4.1.1. Zewnętrzne warunki
5.4.1.2. Uczenie się innych treści – transfer pozytywny i negatywny
5.4.2. Czynniki działające w trakcie uczenia się
5.4.2.1. Ogólne warunki zewnętrzne
5.4.2.2. Znaczenie informacji o wynikach
5.4.2.3. Znaczenie nagród i kar
5.4.3. Czynniki następujące po uczeniu się
5.4.3.1. Warunki zewnętrzne
5.4.3.2. Uczenie się innych treści– ułatwienie i hamowanie retroaktywne
Podsumowanie

Rozdział 6. Nauczanie i wychowanie
Wprowadzenie
6.1. Przeciwstawne wizje człowieka
6.1.1. Człowiek przystosowujący się do zastanego świata
6.1.2. Człowiek kształtujący świat
6.1.3. Wielowymiarowość wizji człowieka
6.2. Zróżnicowanie celów pedagogicznych oddziaływań
6.2.1. Przygotowanie do życia w okresie dojrzałości
6.2.2. Stymulowanie rozwoju w ciągu całego życia jednostki – zaspokajanie bieżących potrzeb
6.2.2.1. Tworzenie grup względnie jednorodnych
6.2.2.2. Oddziaływanie intergracyjne
6.3. Różnorodność środków i instytucji
6.3.1. Rodzina
6.3.2. Przedszkole
6.3.3. Szkoła
6.4. Znaczenie aktywności poznawczej ucznia
6.4.1. Fiasko nauczania podającego
6.4.2. Niezbędność motywacji poznawczej i umiejętności z nią związanych
6.5. Znaczenie internalizacji ogólnoludzkich norm współżycia
6.5.1. Niewystarczalność rygorów zewnętrznych
6.5.2. Potrzeba internalizacji norm
6.7. Znaczenie respektowania psychologicznych prawidłowości rozwoju i uczenia się
6.6.1. Nauczanie programowane jako przykład wczesnej koncepcji opartej na psychologicznych prawach uczenia się
6.6.2. Nauczanie, którego celem jest optymalizacja rozwoju jednostki Podsumowanie

INTERAKCJE PEDAGOGICZNE

Rozdział 7. Ogólny punkt widzenia psychologa

Wprowadzenie
7.1. Interakcje społeczne i problemy związane z ich badaniem
7.2. Zachowania partnerów interakcji
7.3. Spostrzeganie partnera interakcji
7.4. Spostrzeganie samego siebie
Podsumowanie

Rozdział 8. Nauczyciel z perspektywy ucznia
Wprowadzenie
8.1. Obraz pedagoga jako nauczyciela
8.2. Obraz pedagoga jako wychowawcy
8.3. Obraz pedagoga jak kierownika grupy 8.4. Czynniki modyfikujące obraz nauczyciela-
wychowcy w oczach ucznia-wychowanka
8.4.1. Właściwości rozwojowe ucznia-wychowanka
8.4.2. Właściwości indywidualne ucznia-wychowanka
Podsumowanie

Rozdział 9. Uczeń z perspektywy nauczyciela
Wprowadzenie
9.1. Obraz „idealnego” ucznia
9.2. Obraz konkretnego ucznia
9.2.1. Obraz ucznia jako osoby nauczanej
9.2.2. Obraz ucznia jako wychowanka i członka grupy rówieśniczej
Podsumowanie

Rozdział 10. Własny obraz ucznia i nauczyciela
Wprowadzenie
10.1. Własny obraz ucznia
10.1.1. Obraz siebie w roli ucznia
10.1.2. Obraz siebie w roli członka grupy rówieśniczej oraz kolegi/koleżanki
10.1.3. Ogólna samoocena i samoakceptacja ucznia
10.2. Własny obraz nauczyciela
10.2.1. Obraz siebie w roli nauczyciela
10.2.2. Obraz siebie w roli wychowawcy
Podsumowanie

PRAKTYCZNE WSKAZANIA

Rozdział 11. Jak poznać ucznia?
Wprowadzenie
11.1. Metody poznawania ucznia
11.1.1. Obserwacja
11.1.2. Bezpośrednie wypowiedzi ucznia
11.1.3. Analiza wytworów ucznia
11.1.4. Eksperyment naturalny
11.2. Sfery poznania
11.2.1. Poznawanie cech ucznia determinujących jego osiągnięcia szkolne
11.2.1.1. Możliwości umysłowe i preferencje poznawcze
11.2.1.2. Motywacja do nauki szkolnej i uczenia się w ogóle
11.2.2. Poznawanie osobowości ucznia
11.2.3. Poznawanie sytuacji ucznia w środowisku rówieśniczym klasy
11.2.3.1. Pozycja ucznia w klasie
11.2.3.2. Role pełnione przez ucznia
11.2.3.3. Uczeń jako ofiara i sprawca przemocy
Podsumowanie

Rozdział 12. Jak poznać siebie samego?
Wprowadzenie
12.1. Kompetencje dydaktyczne nauczyciela
12.2. Kompetencje wychowawcze nauczyciela
12.2.1. Styl kierowania klasą
12.2.2. Osobowość nauczyciela-wychowawcy
12.2.3. Negocjacje i tzw. strategie przetrwania
Podsumowanie

Rozdział 13. Jak ułatwić samopoznanie uczniowi?

Wprowadzenie
13.1. Samowiedza dotycząca kompetencji poznawczych ucznia
13.2. Samowiedza dotycząca funkcjonowania w sytuacjach społecznych
13.3. Samowiedza dotycząca osobowości ucznia
Podsumowanie

Rozdział 14. Jak wzbudzić motywację poznawczą ucznia?
Wprowadzenie
14.1.Kształtowanie motywacji poznawczej jako ogólnej dyspozycji
14.2.Wzbudzanie motywacji poznawczej w konkretnych sytuacjach szkolnych
14.2.1. Sposób organizacji nauczania
14.2.2. Cechy treści będących przedmiotem nauczania
14.3. Prawidłowości rozwojowe jako czynniki modyfikujące oddziaływania pedagogiczne
Podsumowanie

Rozdział 15. Jak sprawić, by ogólnoludzkie normy moralne zostały zinternalizowane?
Wprowadzenie
15.1. Oddziaływania dotyczące sfery poznawczej
15.2. Oddziaływania dotyczące sfery emocjonalno-motywacyjnej
15.3. Oddziaływania dotyczące sfery behawioralnej oraz oddziaływania kompleksowe
15.4. Prawidłowości rozwojowe jako czynniki modyfikujące oddziaływania wychowawcze
Podsumowanie

Rozdział 16. Dlaczego nie ma w książce zakończenia?
Wprowadzenie
16.1. Nie wyczerpaliśmy zagadnień
16.2. Niezbędna jest kontynuacja
16.3. Pozostało wiele otwartych problemów
16.4. Potrzebna jest dalsza współpraca pedagoga z psychologiem
Podsumowanie
Rozdział 17. Co łączy nauczyciela z uczniami, a czym różnią się oni Wprowadzenie
17.1. Podobne prawidłowości rozwojowe
17.2. Zróżnicowane poziomy działań
17.3. Wspólna perspektywa
Podsumowanie

Rozdział 18. Sukces pedagogiczny i niebezpieczeństwo porażki
Wprowadzenie
18.1. Różnorodność oddziaływań i sukcesów pedagogicznych
18.2. Problem ocen szkolnych
18.3. Pedagogiczne porażki
18.4. W interakcjach pedagogicznych niezbędny jest optymizm
Podsumowanie