Nabywanie języków trzecich i kolejnych oraz wielojęzyczność to zjawiska, które stają się coraz powszechniejsze w skali ogólnoświatowej. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania psycholingwistów organizacją wiedzy językowej w umyśle wielojęzycznym oraz procesami, jakie mają miejsce w umyśle podczas nabywania języków dalszych niż język drugi, oraz tymi, jakie zachodzą podczas produkcji i recepcji w każdym z poznanych języków. Badaczy interesują też potencjalne korelacje między znajomością wielu języków a rozmaitymi zmiennymi kognitywnymi i afektywnymi. Uznaje się przy tym, że nabywanie języków drugich i nabywanie języków co najmniej trzecich są to odmienne procesy.
Głównym celem monografii jest przedstawienie wyników dotychczasowych badań psycholingwistycznych nad nabywaniem języków co najmniej trzecich i zjawiskiem wielojęzyczności. Wskazuje ona jednocześnie na specyfikę procesów psycholingwistycznych związanych z nabywaniem języków co najmniej trzecich i wielojęzycznością oraz na konieczność traktowania ich jako odmiennych niż procesy nabywania i używania języków drugich. Niniejsza pozycja może posłużyć badaczom pracującym na tym polu jako baza teoretyczna, przyczyniając się w ten sposób do rozwoju tej fascynującej dziedziny wiedzy.
Książka "Nabywanie języków trzecich i kolejnych oraz wielojęzyczność. Aspekty psycholingwistyczne (i inne)" - Zofia Chłopek - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Książka posiada 452 stron i została wydana w 2011 r.
Spis treści:
0. Wstęp 0.1. Cele książki 0.2. Zawartość poszczególnych rozdziałów 0.3. Terminologia — informacje podstawowe 1. Socjolingwistyczne aspekty nabywania i używania języków 1.1. Wprowadzenie 1.2. Wielojęzyczność jako norma światowa 1.3. Czynniki kształtujące rozwój językowy i dwu-/wielojęzyczność indywidualną 1.4. Konteksty edukacyjne nabywania języków 1.5. Podsumowanie 2. Neurolingwistyczne aspekty nabywania i używania języków 2.1. Wprowadzenie 2.2. Lokalizacja wiedzy językowej w mózgu 2.2.1. Pamięć proceduralna i pamięć deklaratywna 2.2.2. Kompetencja językowa i wiedza metajęzykowa 2.2.3. Wiedza pragmatyczna 2.2.4. Motywacja 2.3. System językowy a system pojęciowy 2.4. Podsumowanie 3. Charakterystyka osoby dwu-/wielojęzycznej 3.1. Wprowadzenie 3.2. Kompetencja złożona 3.3. Reprezentacje pojęciowe 3.4. Emocje 3.5. Umiejętności kognitywne 3.6. Świadomość metajęzykowa 3.7. Świadomość metapragmatyczna 3.8. Świadomość metakognitywna i autonomia 3.9. Motywacja 3.10. Wpływ charakterystyki osoby dwu-/wielojęzycznej na naukę nowego języka 3.11. Podsumowanie 4. Wpływy międzyjęzykowe 4.1. Wprowadzenie 4.2. Definicje i typologie 4.3. Czynniki kształtujące wpływy międzyjęzykowe 4.3.1. Dystans typologiczny i psychotypologia 4.3.2. Poziom biegłości w każdym z języków 4.3.3. Poziom aktywacji każdego z języków 4.3.4. Sposoby i konteksty nabywania i używania języków 4.3.5. Status każdego z języków — języki ojczyste i nieojczyste 4.3.6. Kolejność nabywania języków 4.3.7. Funkcje pełnione przez poszczególne języki 4.4. Wpływy łączne 4.5. Wpływy międzyjęzykowe na poszczególnych poziomach wiedzy językowej 4.5.1. Wpływy międzyjęzykowe w obrębie podsystemów językowych 4.5.1.1. Leksyka 4.5.1.2. Morfologia 4.5.1.3. Składnia 4.5.1.4. Fonetyka i fonologia 4.5.1.5. Ortografia 4.5.2. Wpływy międzyjęzykowe na poziomie pragmatyki 4.6. Językowo warunkowany transfer pojęciowy 4.7. Transfer parajęzykowy 4.8. Wpływy wewnątrzjęzykowe 4.9. Podsumowanie 5. Leksykon mentalny 5.1. Wprowadzenie 5.2. Jeden wspólny leksykon czy odrębne leksykony? 5.3. Dostęp selektywny czy nieselektywny? 5.4. Modele dostępu leksykalnego 5.4.1. Model dostępu nieselektywnego Tona Dijkstry i współpracowników 5.4.2. Model dostępu nieselektywnego François Grosjeana 5.4.3. Model dostępu selektywnego Alberta Costy i współpracowników 5.5. Modele leksykonu mentalnego 5.5.1. Wczesny model Uriela Weinreicha 5.5.2. Modele późniejsze: Potter et al., de Groot, Kroll i Stewart, Dong et al. 5.5.3. Zmodyfikowany model hierarchiczny Anety Pavlenko 5.6. Architektura leksykonu mentalnego 5.7. Specyficzne „podgrupy” leksykonu mentalnego 5.8. Podsumowanie 6. Hipotezy i modele dotyczące przetwarzania językowego w trakcie produkcji i recepcji 6.1. Wprowadzenie 6.2. Hipotezy dotyczące zarządzania systemami językowymi w trakcie produkcji i recepcji 6.2.1. Hipoteza trybu językowego François Grosjeana 6.2.2. Model kontroli hamującej Davida W. Greena 6.2.3. Hipoteza kontroli kognitywnej i hamowania uwagi Ellen Bialystok 6.2.4. Regulacja językowa według Michela Paradisa 6.3. Modele produkcji i recepcji językowej 6.3.1. Jednojęzyczny model produkcji językowej Gary’ego S. Della 6.3.2. Jednojęzyczny model produkcji językowej Willema J.M. Levelta 6.3.3. Dwujęzyczny (i wielojęzyczny) model produkcji językowej Keesa de Bota 6.3.4. Produkcja i recepcja mowy przez osoby dwujęzyczne (i wielojęzyczne) według Michela Paradisa 6.4. Podsumowanie 7. Modele rozwoju językowego 7.1. Wprowadzenie 7.2. Model „pasożytniczy” Petera Eckego i Christophera J. Halla 7.3. Strategiczny model rozwoju wielojęzycznego Johannesa Müller-Lancégo 7.4. Model czynnikowy Britty Hufeisen 7.5. Dynamiczny model wielojęzyczności Philipa Herdiny i Ulrike Jessner 7.6. Podsumowanie 8. Podsumowanie 8.1. Najważniejsze spostrzeżenia 8.2. Otwarte pola badawcze 8.3. Dodatkowe uwagi dotyczące przyszłych prac badawczych 8.4. Uwagi końcowe Wykaz skrótów i symboli Bibliografia Indeks rzeczowy Summary
