Mistyka w Tatrach / Mysticism in the Tatras. Tom 3. Kaplice prywatne - Jaszczurówka i Bystre

Opis książki:

Niniejszy album, jako jeden z trzech, poświęcony jest sztuce sakralnej w stylu zakopiańskim, która powstała pod Giewontem z inspiracji Stanisława Witkiewicza i dotyczy wyposażenia w stylu zakopiańskim, w kościele Najświętszej Rodziny przy Krupówkach. Bogaty materiał ikonograficzny, stanowi nie tylko dokumentację fotograficzną kościoła, lecz jest także odzwierciedleniem pasji ks. Zbigniewa Pytla jaką jest fotografowanie obiektów sakralnych w stylu zakopiańskim. Album uzupełniają zdjęcia poświęcone górom (to drugi temat pasjonujący autora) tworzące swoiste ramy publikacji.
Styl zakopiański nie osiągnął w architekturze sakralnej tak jednolitych i jednoznacznych efektów, jak w willowej architekturze drewnianej. Architekci profesjonalni, projektując kościoły i kaplice poszli inną drogą niż Stanisław Witkiewicz. Szukali inspiracji w podhalańskich kościołach Doliny Dunajca, a nie w sztuce i budownictwie ludowym, jak np. Jan Tarczałowicz, projektant kościoła Matki Bożej Szkaplerznej w Witowie (1910-1912), czy Eugeniusz Wesołowski, twórca kościoła św. Kazimierza w Kościelisku (1911-1913). W efekcie powstały obiekty całkowicie różniące się od realizacji Witkiewiczowskich i zapewne z tego powodu nie są kojarzone ze stylem zakopiańskim.
Oddziaływanie Witkiewicza w architekturze i sztuce sakralnej okazało się bardzo skromne. Znane sąjedynie pojedyncze przypadki inspiracji Witkiewiczowskimi obiektami kultu religijnego, choć problematyka ta nie jest do końca przebadana. I tak, kaplica św. Jana Chrzciciela zainspirowała zapewne twórców sanktuarium w sanatorium Dłuskich w Kościelisku (przed 1910), a kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa posłużyła Stanisławowi Grochowiczowi jako wzór do zaprojektowania kaplicy św. Karola Boromeusza w Nałęczowie (1917-1919). Tym niemniej, należy podkreślić, żeto Stanisław Witkiewicz jestojcem architektury regionalnej, także sakralnej. Zainteresowanie architektów podhalańską architekturą sakralną, przede wszystkim kościółkami Doliny Dunajca, zainspirowane zostało pierwszymi sakralnymi realizacjami twórcy stylu zakopiańskiego. Dało to interesujące efekty w okresie międzywojennym i powojennym, by wspomnieć kościoły parafialne w Dzianiszu - Matki Bożej Częstochowskiej (1932, proj. Stefan Meyer i Bogdan Treter), Brzegach - św. Antoniego (1947-1951, proj. Jędrzej Czarniak), Groniu - św. Jacka (1951-1953, proj. Tadeusz Brzoza) oraz Murzasichlu - Najświętszej Maryi Panny Królowej (1954-1956, proj. Józef Łukaszczyk "Tady").
Oddając do rąk Czytelników niniejszą publikację w wydaniu albumowym, mamy nadzieję, że przyczyni się ona do sprostowania wielu sprzecznych, a zakorzenionych w literaturze, informacji, dotyczących sakralnych dzieł Witkiewicza, oraz wzbogaci wiedzę na ich temat o nowe, dotąd nie opublikowane, fakty i fotografie.
Zbigniew Moździerz

Książka "Mistyka w Tatrach / Mysticism in the Tatras. Tom 3. Kaplice prywatne - Jaszczurówka i Bystre" - ks. Zbigniew Pytel - oprawa twarda - Wydawnictwo AA. Książka posiada 108 stron i została wydana w 2000 r.