Tytuł książki:
Między współpracą a oporem. Twórcy kultury wobec systemu politycznego PRL (1975-1980). Seria: W PRL
Autor książki:
Andrzej Krajewski
Dane szczegółowe: | |
Wydawca: | TRIO |
Oprawa: | miękka |
Ilość stron: | 540 s. |
Wymiar: | 165x240 mm |
EAN: | 9788388542787 |
ISBN: | 83-88542-78-8 |
Data: | 2001-01-04 |
Cena wydawcy: 42.00 złpozycja niedostępna
×
Opis książki:
Praca jest ogromnie ważna z punktu widzenia historii Polski w jej długim trwaniu, zagadnienie inteligencji było bowiem tak ważne dla losów kraju, że zgłębienie jego kolejnego etapu jest czymś więcej niż "jedynie" studium fragmentu rzeczywistości ustroju komunistycznego. Jest działaniem zarówno w kierunku lepszego rozpoznania szeroko rozumianej historii Polski, jak i zjawiska inteligencji nie ograniczonego przecież do jednego prof. Marcin Kula Autor z powodzeniem zarysował stanowisko twórców polskiej kultury wobec życia politycznego w PRL, ukazując szczególnie wnikliwie różnorodne formy aktywności tych środowisk. Wykazuje, w jakim zakresie i w jakich formach środowiska te reprezentowały stanowiska opozycyjne wobec reżimu realnego socjalizmu. Ukazuje też, jaki był zakres współpracy i poparcia tych środowisk dla ówczesnych władz. Rozprawa wyjaśnia zmiany w postawach środowisk twórczych, które doprowadziły do jednoznacznej opcji po stronie zwolenników głębokich przemian w państwie polskim w Sierpniu 1980 roku. prof. Wojciech Wrzesiński Andrzej Krajewski (ur. 1973), historyk, publicysta, dziennikarz. Absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Stypendysta fundacji KAAD. W 2002 r. obronił w IH UWr. rozprawę doktorską. Obecnie współpracownik Niemieckiego Instytutu Historycznego przy projekcie badawczym dotyczącym stosunków Polski Ludowej z Niemiecką Republiką Demokratyczną. Współpracownik tygodnika "Newsweek", miesięczników "Profit" i "Mówią Wieki". Artykuły o tematyce popularno-naukowej publikuje również na łamach "Rzeczpospolitej" oraz dolnośląskiego dziennika "Gazeta Wrocławska". Laureat Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarzy 2000-2001.Ostatni egzemplarz na rynku okładka lekko uszkodzona
Książka "Między współpracą a oporem. Twórcy kultury wobec systemu politycznego PRL (1975-1980). Seria: W PRL" - Andrzej Krajewski - oprawa miękka - Wydawnictwo TRIO.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział l. System kontroli obiegu informacji i środowisk twórczych w PRL 1975-1980
Działalność Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk oraz podległych mu jednostek
Powstanie oraz zmiany w strukturze GUKPPiW
Kierowanie działaniami GUKPPiW oraz kontrola nad jego pracownikami w drugiej połowie lat siedemdziesiątych
Manipulowanie rzeczywistością przez cenzurę
Cenzurowanie osób i tytułów
Granice elastyczności cenzury
Koniec istnienia GUKPPiW
Inne formy cenzury prewencyjnej w PRL
Cenzura prewencyjna wykonywana przez KC PZPR i administrację party j no-państwową
Cenzura wewnętrzna w instytucjach zajmujących się wydawaniem i udostępnianiem słowa pisanego
Cenzura w kinematografii
Cenzura w organizacjach twórczych
Cenzura w radiu, telewizji i teatrach
Autocenzura
Sposoby wywierania presji na twórców za pomocą systemu nagród i kar
Nobilitujące gesty
Profity bycia twórcą
Nagrody zarówno dla pokornych, jak i dla "umiarkowanej opozycji"
Wewnętrzny nacisk w środowiskach twórczych
Próby władz bezpośredniego kierowania "procesem twórczym"
Kontrolowanie związków twórczych
Karny zakaz pracy
Szkalowania i zastraszania
"Przymus bezpośredni"
Reperkusje prawne
Plany udoskonalenia systemu kontroli nad środowiskami twórczymi
Udoskonalenie funkcjonowania cenzury
Udoskonalenie funkcjonowania prasy
Pozyskanie przychylności młodego pokolenia twórców
Udoskonalenie krytyki literackiej
Wzmocnienie pozycji twórców wiernych partii i pozyskiwanie neutralnych
Rozdział 2. Kontrola państwowa nad środowiskami twórczymi oraz ich dziełami w oczach ludzi kultury
Aprobata dla sposobów kierowania kulturą i współuczestnictwo w doskonaleniu systemu
Deklaracje lojalności i wierności
Dobrowolne przedstawianie świata zgodnie z tezami prezentowanymi przez cenzurę i propagandę
Udzielenie wsparcia cenzurze
Propozycje usprawnienia sposobów manipulowania społeczeństwem 105 Projekty udoskonalania systemu kontroli i manipulacji tworzone przez ludzi kultury
Przystosowanie się do istniejącego systemu nadzoru kultury
Formy przystosowania się do systemu
Twórczość zapewniająca pełną swobodę artystyczną
Unikając konfliktów z państwem
Posłuszne wykonywanie poleceń
Dążenia twórców do liberalizacji polityki kulturalnej państwa
Źródła liberalnych idei i postulatów
Cenzura - główne zagrożenie dla kultury
Postulowany zakres wolności
Ostrzeżenie przed buntem
Przejawy buntu wobec kontroli sprawowanej nad środowiskami twórczymi w PRL
Metody manipulacji stosowane przez reżim w oczach twórców
Pierwsze objawy sprzeciwu
Legalny sprzeciw w ramach systemu
Sprzeciw łamiący reguły systemu i prowadzący do jego odrzucenia
Rozdział 3. Postrzeganie PRL przez środowiska twórcze
Środowiska zachowawcze wierne systemowi komunistycznemu i identyfikujące się z nim
Postrzeganie ustroju politycznego PRL
Ocena polityki gospodarczej prowadzonej przez władze PRL
Społeczeństwo w oczach proreżimowych twórców
Fałszowanie przeszłości Polski Ludowej
Propagandowe wspieranie systemu i walka z jego wrogami
Lojalni wobec władz liberałowie i reformatorzy
Wobec sprawowania rządów w Polsce przez PZPR
Poglądy na socjalistyczną ekonomię i gospodarkę
Stosunki na linii władza-społeczeństwo i Kościół
Ostrzeżenia dla władz
Stosunek twórców niezaangażowanych politycznie do PRL
Trzymanie dystansu od władzy i opozycji
Wyrażanie opinii politycznych pod osłoną kultury
Wobec polityki prowadzonej przez państwo
Wobec kryzysu gospodarczego
Wobec kontaktów władzy ze społeczeństwem i Kościołem
Środowiska otwarcie kontestujące system polityczny PRL
Stosunek opozycjonistów do ustroju komunistycznego
Opinie kontestatorów o działaniach politycznych władz PRL
Wobec działań gospodarczych
Stosunki władzy ze społeczeństwem w oczach twórców
Koncepcje działalności opozycyjnej
Opinie o postawie ludzi kultury w PRL
Rozdział 4. Związki twórcze w epoce Edwarda Gierka
Ludzie pióra
Organizacje-literackie w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych
Okres międzyzjazdowy do końca roku 1977 - wzrost wpływów opozycji
Środowisko literackie od początku roku 1978 do spotkania w Radziejowicach
Od spotkania w Radziejowicach do sierpnia 1980 roku. Koniec dominacji PZPR w Związku Literatów Polskich
Twórcy filmowi i teatralni
SFP i SPATiF w pierwszej połowie dekady lat siedemdziesiątych
Pierwsze konflikty z władzą - koniec 1975-1977
Rok 1978-czas zjazdu SFP
Koniec dekady - lata 1979-1980
Związki twórcze zrzeszające muzyków, plastyków, dziennikarzy oraz stowarzyszenia interdyscyplinarne
Środowisko muzyczne
Organizacja plastyków
Dziennikarze
Pozostałe stowarzyszenia
Rozdział 5. Udział twórców w życiu politycznym PRL w latach siedemdziesiątych
Pierwsze pięć lat gierkowskiej dekady
W obronie prześladowanych
Skłócona opozycja
Przed Zjazdem PZPR
Zmiany w Konstytucji
Twórcy w nowej sytuacji społecznej - bunt robotników i powstanie KOR
Wybuch niepokojów społecznych w czerwcu 1976 roku
Tworzenie się zorganizowanej opozycji w PRL
Pierwsze miesiące w PRL ze zorganizowaną, demokratyczną opozycją
Próby spacyfikowania demokratycznej opozycji w pierwszej połowie roku 1977
Twórcy podczas nowych prób sił między opozycją a władzą wiatach 1977-1978
Twórcy wobec władzy i opozycji w drugiej połowie roku 1977
Powstanie i pierwsze miesiące działalności Towarzystwa Kursów Naukowych
Świat drugiego obiegu
Połowa 1978 roku - kryzys opozycyjnych postaw w środowiskach twórczych
Twórcy kultury u progu kryzysu systemu politycznego PRL
Polak zostaje papieżem
Środowiska twórcze w sytuacji pogłębiającego się kryzysu gospodarczego PRL
Od wizyty papieża do VIII Zjazdu PZPR
Twórcy w przededniu buntu mieszkańców PRL
Zakończenie
Aneksy
Bibliografia
Indeks osób
Wstęp
Rozdział l. System kontroli obiegu informacji i środowisk twórczych w PRL 1975-1980
Działalność Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk oraz podległych mu jednostek
Powstanie oraz zmiany w strukturze GUKPPiW
Kierowanie działaniami GUKPPiW oraz kontrola nad jego pracownikami w drugiej połowie lat siedemdziesiątych
Manipulowanie rzeczywistością przez cenzurę
Cenzurowanie osób i tytułów
Granice elastyczności cenzury
Koniec istnienia GUKPPiW
Inne formy cenzury prewencyjnej w PRL
Cenzura prewencyjna wykonywana przez KC PZPR i administrację party j no-państwową
Cenzura wewnętrzna w instytucjach zajmujących się wydawaniem i udostępnianiem słowa pisanego
Cenzura w kinematografii
Cenzura w organizacjach twórczych
Cenzura w radiu, telewizji i teatrach
Autocenzura
Sposoby wywierania presji na twórców za pomocą systemu nagród i kar
Nobilitujące gesty
Profity bycia twórcą
Nagrody zarówno dla pokornych, jak i dla "umiarkowanej opozycji"
Wewnętrzny nacisk w środowiskach twórczych
Próby władz bezpośredniego kierowania "procesem twórczym"
Kontrolowanie związków twórczych
Karny zakaz pracy
Szkalowania i zastraszania
"Przymus bezpośredni"
Reperkusje prawne
Plany udoskonalenia systemu kontroli nad środowiskami twórczymi
Udoskonalenie funkcjonowania cenzury
Udoskonalenie funkcjonowania prasy
Pozyskanie przychylności młodego pokolenia twórców
Udoskonalenie krytyki literackiej
Wzmocnienie pozycji twórców wiernych partii i pozyskiwanie neutralnych
Rozdział 2. Kontrola państwowa nad środowiskami twórczymi oraz ich dziełami w oczach ludzi kultury
Aprobata dla sposobów kierowania kulturą i współuczestnictwo w doskonaleniu systemu
Deklaracje lojalności i wierności
Dobrowolne przedstawianie świata zgodnie z tezami prezentowanymi przez cenzurę i propagandę
Udzielenie wsparcia cenzurze
Propozycje usprawnienia sposobów manipulowania społeczeństwem 105 Projekty udoskonalania systemu kontroli i manipulacji tworzone przez ludzi kultury
Przystosowanie się do istniejącego systemu nadzoru kultury
Formy przystosowania się do systemu
Twórczość zapewniająca pełną swobodę artystyczną
Unikając konfliktów z państwem
Posłuszne wykonywanie poleceń
Dążenia twórców do liberalizacji polityki kulturalnej państwa
Źródła liberalnych idei i postulatów
Cenzura - główne zagrożenie dla kultury
Postulowany zakres wolności
Ostrzeżenie przed buntem
Przejawy buntu wobec kontroli sprawowanej nad środowiskami twórczymi w PRL
Metody manipulacji stosowane przez reżim w oczach twórców
Pierwsze objawy sprzeciwu
Legalny sprzeciw w ramach systemu
Sprzeciw łamiący reguły systemu i prowadzący do jego odrzucenia
Rozdział 3. Postrzeganie PRL przez środowiska twórcze
Środowiska zachowawcze wierne systemowi komunistycznemu i identyfikujące się z nim
Postrzeganie ustroju politycznego PRL
Ocena polityki gospodarczej prowadzonej przez władze PRL
Społeczeństwo w oczach proreżimowych twórców
Fałszowanie przeszłości Polski Ludowej
Propagandowe wspieranie systemu i walka z jego wrogami
Lojalni wobec władz liberałowie i reformatorzy
Wobec sprawowania rządów w Polsce przez PZPR
Poglądy na socjalistyczną ekonomię i gospodarkę
Stosunki na linii władza-społeczeństwo i Kościół
Ostrzeżenia dla władz
Stosunek twórców niezaangażowanych politycznie do PRL
Trzymanie dystansu od władzy i opozycji
Wyrażanie opinii politycznych pod osłoną kultury
Wobec polityki prowadzonej przez państwo
Wobec kryzysu gospodarczego
Wobec kontaktów władzy ze społeczeństwem i Kościołem
Środowiska otwarcie kontestujące system polityczny PRL
Stosunek opozycjonistów do ustroju komunistycznego
Opinie kontestatorów o działaniach politycznych władz PRL
Wobec działań gospodarczych
Stosunki władzy ze społeczeństwem w oczach twórców
Koncepcje działalności opozycyjnej
Opinie o postawie ludzi kultury w PRL
Rozdział 4. Związki twórcze w epoce Edwarda Gierka
Ludzie pióra
Organizacje-literackie w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych
Okres międzyzjazdowy do końca roku 1977 - wzrost wpływów opozycji
Środowisko literackie od początku roku 1978 do spotkania w Radziejowicach
Od spotkania w Radziejowicach do sierpnia 1980 roku. Koniec dominacji PZPR w Związku Literatów Polskich
Twórcy filmowi i teatralni
SFP i SPATiF w pierwszej połowie dekady lat siedemdziesiątych
Pierwsze konflikty z władzą - koniec 1975-1977
Rok 1978-czas zjazdu SFP
Koniec dekady - lata 1979-1980
Związki twórcze zrzeszające muzyków, plastyków, dziennikarzy oraz stowarzyszenia interdyscyplinarne
Środowisko muzyczne
Organizacja plastyków
Dziennikarze
Pozostałe stowarzyszenia
Rozdział 5. Udział twórców w życiu politycznym PRL w latach siedemdziesiątych
Pierwsze pięć lat gierkowskiej dekady
W obronie prześladowanych
Skłócona opozycja
Przed Zjazdem PZPR
Zmiany w Konstytucji
Twórcy w nowej sytuacji społecznej - bunt robotników i powstanie KOR
Wybuch niepokojów społecznych w czerwcu 1976 roku
Tworzenie się zorganizowanej opozycji w PRL
Pierwsze miesiące w PRL ze zorganizowaną, demokratyczną opozycją
Próby spacyfikowania demokratycznej opozycji w pierwszej połowie roku 1977
Twórcy podczas nowych prób sił między opozycją a władzą wiatach 1977-1978
Twórcy wobec władzy i opozycji w drugiej połowie roku 1977
Powstanie i pierwsze miesiące działalności Towarzystwa Kursów Naukowych
Świat drugiego obiegu
Połowa 1978 roku - kryzys opozycyjnych postaw w środowiskach twórczych
Twórcy kultury u progu kryzysu systemu politycznego PRL
Polak zostaje papieżem
Środowiska twórcze w sytuacji pogłębiającego się kryzysu gospodarczego PRL
Od wizyty papieża do VIII Zjazdu PZPR
Twórcy w przededniu buntu mieszkańców PRL
Zakończenie
Aneksy
Bibliografia
Indeks osób