Dane szczegółowe: | |
Wydawca: | Homini |
Rok wyd.: | 2006 |
Oprawa: | miękka |
Ilość stron: | 318 s. |
Wymiar: | 135x205 mm |
EAN: | 9798389598935 |
Data: | 2006-04-20 |
Opis książki:
Świat Tomasza z Akwinu przeminął. Dzisiaj znacznie więcej wiemy o ruchu, pojęciu dobra, sposobie tworzenia nazw w umyśle, a także o samym świecie. Pejzaż Tomasza pod tym względem można uznać za ograniczony kontekstem historycznym, w którym Akwinata dorastał, zdobywał doświadczenie i pisał swoje dzieła. Jest to jednak pejzaż nie tyle filozoficzny, ile metafizyczny i dlatego rzeczywistość myśli tomistycznej przedstawiona w niniejszej książce jest cały czas otwarta, podobnie jak otwarta jest sama filozofia. Ważne jest zatem to, jak odczytać dzisiaj problemy, które poruszał Tomasz: sumienia, prawa naturalnego, piękna, dobra, prawdy.
FRAGMENT
Trzeba wyruszyć w daleką intelektualną podróż, aby odnaleźć drogę do świata takiego, jakim go widział Tomasz z Akwinu. Musimy się przenieść w odległy historycznie czas, zobaczyć, jak myśleli i rozumowali ludzie o zupełnie innym doświadczeniu. Trzeba wejść w styl pracy i metodę intelektualnej analizy, które są nam dziś obce. Niełatwo jest powiązać zawartą tam wiedzę z naszym doświadczeniem, sposobem myślenia i wyrażania myśli. Tym bardziej, że niemożliwe jest bezpośrednie doświadczenie tego metafizycznego obrazu świata. Odkrywa go intelekt przez mozolną spekulację, pracę, polegającą na łączeniu i dzieleniu informacji docierających przez zmysły. Nie wystarczy po prostu spojrzeć, aby zobaczyć świat takim, jakim widział go Akwinata. Potrzeba trudu zestawiania i porównywania, by odkryć i przeniknąć umysłem piękno i harmonię Tomaszowego kosmosu. W jego tekstach opis istniejącej rzeczywistości rozpisany jest bowiem na wiele głosów i potrzeba swego rodzaju sprawności, by ujmować ową metafizyczną całość w ogromie szczegółowych kwestii. Trochę tak, jakbyśmy chcieli zapoznać się z brzmieniem symfonii, wysłuchując po kolei pojedynczych partii instrumentalnych. Gdy jednak uda się usłyszeć brzmienie całości, wtedy odsłania się przed nami metafizyczny pejzaż świata nasyconego prawdą, dobrem i pięknem bytu.
Świat Tomasza z Akwinu jest pełen życia, sensu, odczuć i wielorakiej wrażliwości. Jest pełen sensu, bo pochodzi ze źródła sensu i prawdy ostatecznej, która uwalnia od wszelkiego błędu. I choć wypływając z tego źródła, jakby się oddala, później jednak wraca — odnajdując je w sobie na nowo. Świat Akwinaty jest pełen odczuć i wielorakiej wrażliwości i niewiele ma wspólnego z obrazem bezdusznego mechanizmu sterowanego przez nad–precyzyjnego Ponad–Inżyniera. Jest pełen życia, bo nawet to, co nieożywione — choć nieświadomie — dąży do sobie właściwych celów, których osiągnięcie stanowi wypełnienie sensu zapisanego w jego naturze. Tomasz, choć nie jest hylozoistą, nie myśli o świecie cielesnym jako o ciemnym, całkowicie pozbawionym sensu chaosie nieobecności Boga. Temperuje w tej kwestii myśl neoplatońską, idąc za objawieniem biblijnym. Korzysta przy tym z aparatu filozoficznego Arystotelesa, który daje możliwość dostrzegania treści intelektualnych także w świecie materii. I choć poznawalność (intelligibilitas) jest wprost proporcjonalna do stopnia niematerialności, to świat materii zachowuje swój sens jako poznawany stwórczo przez Boga, a odtwórczo przez stworzenia żyjące. Świat Tomasza z Akwinu nasycony jest pociągającym i atrakcyjnym dobrem. Każdy ruch to przejaw miłości bytów spragnionych swej pełni, dążących do jedności z tym, co umiłowane. "Dobro jest tym, ku czemu wszystko ciąży” — powiada Tomasz, cytując Arystotelesa14. Świat stworzony przez Boga przyciąga wielorakimi dobrami: przepełniony jest miłością. Wszystko bowiem, co jest w ruchu, powodowane jest umiłowaniem dobra. Dobro jest wszechobecne, bo utożsamiane z bytem, z tym, co istnieje. Wszystko więc co istnieje, służy czemuś, jest dla czegoś, (dla kogoś) i ze względu na coś (ze względu na kogoś): ma swój sens i przeznaczenie.
Książka "Metafizyczny pejzaż. Świat według Tomasza z Akwinu" - Tadeusz Bartoś OP - oprawa miękka - Wydawnictwo Homini. Książka posiada 318 stron i została wydana w 2006 r.
Spis treści:
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów 9
Życie i dzieło ..11
• Teolog • Komentator tradycji • Twórca syntezy
Spojrzenie metafizyka 19
• Świat pełen życia • Wszechobecność miłości • Wywołany do bytu przez kochającą prawdę • Różnorodność duchowych światów • Ciemność boskiego światła
Drogi ludzkiej samorealizacji ..35
• Podstawy ontologiczne • Natura ludzka • Nieśmiertelność człowieka • Prawda i wolność • Ciało, świat uczuć, psychoterapia • Sumienie • Prawdziwa moralność? • Geneza moralności: raczej redukcja niż dedukcja • Błogosławiona konieczność • Moralność to rozumność • Prawo naturalne • Sumienie błędne wiąże • Moralność się zmienia • Ku ostatecznemu spełnieniu • Szczęście • Niemetafizyczność szczęścia
Próba reistycznej interpretacji 99
• Reizm semantyczny jako metoda analizy wypowiedzi filozoficznych • Orzekanie o Bogu • Język przedmiotowy i metajęzyk • Uwalnianie od hipostaz • Interpretacja terminu accidens • Orzekanie o świecie niematerialnym • Bonum i ens jako nazwy transcendentalne • Stara szkoła perypatetyków
Semantyczna teoria prawdy? ...123
• Tomaszowe i semiotyczne ujęcie zagadnienia prawdy — różnice • Podobieństwa • Rekonstrukcja • Metajęzykowy charakter Arystotelesowskiej teorii • Od teorii poznania do teorii języka • Ciąg dalszy poszukiwań wymiaru semantycznego Tomaszowej teorii prawdy
Prawda jest działaniem ...141
• Metoda pracy badawczej • Poznanie ludzkie • Verum czy veritas • Prawda jako nazwa transcendentalna • Veritas ut operatio • Bóg jest prawdą • Poznanie pełni prawdy
Definicje dobra i zła 165
• Dynamizm pojęć ontologicznych • Definicja dobra • Definicja zła
O pięknie w Komentarzu do księgi „O imionach bożych” 181
• Biblijne inspiracje • Kształtowanie się w umyśle człowieka pojęcia piękna • Piękno a dobro • Metoda orzekania piękna o Bogu • Bóg jest najpiękniejszy − ujęcie ilościowe • Poza ujęciem ilościowym − Bóg jest „ponad–piękny” • Bóg jest piękny i jest pięknem • Mówimy o Bogu, że jest pięknem, bo udziela piękna stworzeniu • Bóg jest przyczyną współbrzmienia i zgodności (consonantiae) w świecie • Boskie piękno jest przyczyną istnienia wszystkich rzeczy • Piękno jako przyczyna • Świat jest w całości ukształtowany przez piękno • Piękno źródłem spoczynku i ruchu • Piękno sprawia zróżnicowanie rzeczy • Konkluzja
Zrozumieć czas 235
• Tempus, aevum, aeternitas • Tempus — czas świata materialnego • Aeternitas — boska wieczność • Aevum — czas aniołów • Jeden lub dwa wnioski
Bolesne znużenie boską wiecznością? .261
• Czas — wieczność • Trudno zanegować negację • Niezmienność — martwota? • Ruch • Życie
W poszukiwaniu bezładu 279
• Metafizyczny ład • Stopnie ładu i bezładu • Gdzie więc szukać bezładu? • Bezład w dziedzinie prawdy • Bezład jako nieuprawnione rozdzielenie • Bezład w dziedzinie dobra i piękna • Człowiek — główny aktor w sztuce bezładu • Przykłady grzechów
Epilog .297
Bibliografia 303
Indeks przedmiotowy ...305
Indeks nazwisk ...303