Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego
Romuald Polczyk
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| Oprawa: | miękka |
| Ilość stron: | 264 s. |
| Wymiar: | 165x240 mm |
| EAN: | 9788323323006 |
| ISBN: | 978-83-233-2300-6 |
| Data: | 2007-05-16 |
Opis książki:
Romuald Polczyk napisał bardzo ważną i interesującą książkę. Wiarygodność naocznych świadków należy do podstawowych problemów wymiaru sprawiedliwości, a wiedza na temat czynników ograniczających tę wiarygodność bynajmniej nie jest powszechna. Niniejsza praca powinna stać się obowiązkową lekturą każdego psychologa sądowego i każdego studenta aspirującego do poznania tej dziedziny psychologii stosowanej. Powinna też dać do myślenia zawodowym prawnikom. Bez wątpienia, książka stanie się ważnym wydarzeniem dla badaczy zainteresowanych zjawiskami sugestii i pamięci.
Autor kompetentnie, ale zarazem żywo i interesująco przedstawia stan badań nad efektem dezinformacji, czyli zjawiskiem polegającym na tym, że w zeznaniach naocznego świadka pojawiają się elementy obce, nieobecne w materiale, o którym ma zeznawać, swego rodzaju wtręty lub "implanty”. Interesują go zwłaszcza te mechanizmy powstawania efektu dezinformacji, które nie wynikają z błędów pamięci. Stawia tezę, że efekt dezinformacji może się pojawić nawet wtedy, gdy pamięć zdarzeń jest nienaruszona. Wtedy świadek mija się z prawdą, choć dobrze pamięta informację oryginalną, i zeznaje w dobrzej wierze. Zaletą tej monografii jest wykazanie w sposób empiryczny, że niepamięciowe mechanizmy efektu dezinformacji rzeczywiście występują. Seria opisanych w pracy eksperymentów przynosi bardzo ważki materiał potwierdzający hipotezę istnienia niepamięciowych mechanizmów efektu dezinformacji. Autor pokazuje również, w jakich warunkach i dzięki jakim zabiegom można zapobiec efektowi dezinformacji lub ograniczyć jego szkodliwy wpływ.
Z recenzji prof. dra hab. Edwarda Nęcki
Romuald Polczyk jest doktorem psychologii i adiunktem w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się wpływem sugestii i dezinformacji na funkcjonowanie procesów poznawczych, a zwłaszcza pamięci. Interesuje się również hipnozą. Prowadzi na te tematy badania, również we współpracy z ośrodkami zagranicznymi. Rezultaty swoich badań publikuje w kraju i za granicą, np. w czasopismach Applied Cognitive Psychology, Personality and Individual Differences czy International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis.
Książka "Mechanizmy efektu dezinformacji w kontekście zeznań świadka naocznego" - Romuald Polczyk - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Spis treści:
Wprowadzenie do treści pracy
Definicje najważniejszych pojęć
Rozdział 1. Historia badań nad efektem dezinformacji
1.1. Badania z początku XX wieku
1.2. Źródła nowożytnych badań nad efektem dezinformacji
1.3. Okres pierwszy. Standardowy test efektu dezinformacji
1.4. Okres drugi. Hipoteza niepamięciowego mechanizmu efektu dezinformacji
1.5. Okres trzeci. Procedura monitorowania źródła
1.6. Podatność na efekt dezinformacji jako cecha indywidualna Rozdział 2. Procedury eksperymentalne w badaniach nad efektem dezinformacji
2.1. Procedura dwuetapowa
2.1.1. Skale Sugestialności Interrogatywnej
2.1.2. Inne odmiany procedury dwuetapowej
2.2. Procedura trzyetapowa
2.2.1. Formy testu końcowego
2.2.1.1. Test standardowy
2.2.1.2. Test zmodyfikowany - wersja z wymuszonym wyborem
2.2.1.3. Test zmodyfikowany - wersja z pytaniami otwartymi
2.2.1.4. Procedura „Tak/Nie”
2.2.1.5. Monitorowanie źródła informacji
2.2.1.6. Dyspozycja pewności
2.2.1.7. Procedura drugiego wyboru
2.2.1.8. Pomiar czasu udzielania odpowiedzi
2.2.2. Procedura odwróconej kolejności
2.2.3. Procedura zanegowanej dezinformacji
2.3. Procedura czteroetapowa
2.4. Paradygmat DRM
2.5. Podsumowanie przeglądu procedur badawczych
Rozdział 3. Wyznaczniki wielkości efektu dezinformacji
3.1. Zmienne indywidualne
3.1.1. Płeć
3.1.2. Wiek
3.1.3. Czynniki związane z rodziną
3.1.4. Inteligencja ogólna, pamięć i kompetencje językowe
3.1.5. Nieśmiałość, asertywność, pewność siebie i impulsywność
3.1.6. Lęk, stres i neurotyzm
3.1.7. Absorpcja, dysocjacja i zdolności wyobrażeniowe
3.2. Zmienne proceduralne
3.2.1. Odstępy czasu
3.2.2. Powtórki materiału oryginalnego i dezinformacji
3.2.3. Wiarygodność i prawdopodobieństwo prawdziwości dezinformacji
3.2.4. Wyrazistość informacji oryginalnej
3.2.5. Ostrzeżenie przed dezinformacją
3.2.6. Hipnoza
3.3. Podsumowanie przeglądu wyznaczników wielkości efektu dezinformacji
Rozdział 4. Teorie efektu dezinformacji
4.1. Teorie pamięciowe
4.1.1. Teoria wpływu dezinformacji na ślad pamięciowy informacji oryginalnej
4.1.2. Teoria śladów równoległych
4.1.3. Model CHARM
4.1.4. Teoria śladu rozmytego
4.1.5. Teoria oparta na pojęciu aktywacji
4.1.6. Model oparty na teorii zapominania spowodowanego odpamiętywaniem
4.1.7. Teoria błędów w monitorowaniu źródła informacji
4.2. Teorie uwzględniające mechanizmy niepamięciowe
4.2.1. Model sugestialności interrogatywnej
4.2.2. Teoria niepamięciowa McCloskeya i Zaragozy
4.2.3. Ujęcie integracyjne Blanka
4.3. Podsumowanie przeglądu teorii efektu dezinformacji
Rozdział 5. Propozycja badań własnych
5.1. Cel badań własnych
5.2. Analiza użyteczności istniejących procedur badawczych
5.2.1. Procedury oparte na testowaniu pamięci materiału oryginalnego
5.2.2. Monitorowanie źródła informacji
5.3. Własna procedura badawcza
5.4. Porównanie proponowanej procedury z innymi metodami czteroetapowymi
5.5. Hipotezy
Rozdział 6. Eksperymenty replikacyjne
6.1. Eksperyment 1. Test standardowy
6.1.1. Metoda
6.1.2. Wyniki
6.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 1
6.2. Eksperyment 2. Test zmodyfikowany
6.2.1. Metoda
6.2.2. Wyniki
6.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 2
6.2.4. Podsumowanie wyników eksperymentów 1 i 2
6.3. Eksperyment 3. Replikacja niektórych wyników Blanka (1989)
6.3.1. Metoda
6.3.2. Wyniki
6.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 3
Rozdział 7. Eksperymenty główne
7.1. Eksperyment 4. Procedura czteroetapowa
7.1.1. Metoda
7.1.2. Wyniki
7.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 4
7.2. Eksperyment 5. Wyznaczniki rodzaju mechanizmów efektu dezinformacji
7.2.1. Metoda
7.2.2. Wyniki
7.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 5
7.3. Eksperyment 6. Wyrazistość informacji oryginalnej a skuteczność ostrzeżenia
7.3.1. Metoda
7.3.2. Wyniki
7.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 6
Rozdział 8. Dyskusja ogólna
8.1. Komentarz do najważniejszych wyników
8.1.1. Osoby świadome ulegające i świadome odporne
8.1.2. Wyrazistość informacji oryginalnej
8.1.3. Niektóre wyniki dodatkowe
8.2. Słabości paradygmatu czteroetapowego
8.2.1. Trudność przyznania się do świadomej błędnej odpowiedzi
8.2.2. Odblokowujące działanie instrukcji ujawniającej możliwość rozbieżności
8.2.3. Niemożność bezpośredniej weryfikacji prywatnej akceptacji dezinformacji
8.3. Trafność ekologiczna i implikacje praktyczne
8.4. Uwagi końcowe
Literatura cytowana