Majowy zamach stanu w świetle dokumentów wywiadu, dyplomacji i organów bezpieczeństwa II RP

Opis książki:

Minęło już ponad 80 lat od dramatycznych wydarzeń majowych, które odegrały istotną rolę w dziejach międzywojennej Polski. W dniach 12-14 maja 1926 r., podczas walk między oddziałami wiernymi rządowi a jednostkami, które opowiedziały się po stronie Józefa Pił-sudskiego, poniosło śmierć około 400 osób a około 1500 zostało rannych. Dokładnej liczby ofiar nie ustalono. Rodzinom oficerów i podoficerów wypłacono po tysiąc złotych, a szeregowych - po pięćset złotych odszkodowania. Wydarzenia te odcisnęły piętno na dalszym rozwoju stosunków społeczno-politycznych w państwie a także w dużym stopniu zaważyły na jego losach. W połowie maja 1926 r. rozpoczęły się dziewięcioletnie autorytarne rządy Józefa Piłsudskiego i trzynastoletnie obozu sanacji. Polska stała się państwem zdominowanym przez Marszałka i wąskie grono jego najbliższych współpracowników .

Na temat genezy, przebiegu i konsekwencji przewrotu majowego opublikowano dotychczas wiele dokumentów, relacji i wspomnień. Ukazały się też liczne opracowania i publikacje popularnonaukowe. Pomimo to wydarzenia z maja 1926 r. nadal wzbudzają duże zainte-resowanie oraz kontrowersyjne oceny i opinie. Dotychczas najwięcej miejsca poświęcano uwarunkowaniom wewnętrznym, wydarzeniom politycznym i działaniom wojskowym. Szczegółowo został przeanalizowany rozwój wypadków w Warszawie oraz decyzje podej-mowane po obu walczących stronach. Natomiast zbyt mało miejsca poświęcano reakcji wywiadu wojskowego, politycznego a także cywilnych organów bezpieczeństwa i admini-stracji na te wydarzenia.

Publikowane dokumenty odsłaniają tylko część problemów mających związek z przewrotem majowym. Mało znane są wyniki obserwacji prowadzonej w dniach przewrotu i wkrótce po nim przez polskie placówki dyplomatyczne i konsularne, a także reakcje i opi-nie placówek dyplomatycznych akredytowanych w Warszawie.

Prezentowane materiały pochodzą przede wszystkim z Centralnego Archiwum Wojsko-wego, Archiwum Akt Nowych, byłego Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Archiwów Państwowych w Bydgoszczy, Lublinie, Gdańsku i Katowicach.

W publikacji wykorzystano niektóre z dokumentów opublikowanych przez Zbigniewa Cie-ślikowskiego, bez których niemożliwe byłoby pełne przedstawienie podjętej problematyki.

Dokumenty w niniejszej publikacji zamieszczono w układzie chronologicznym. Publikowane są, poza nielicznymi wyjątkami, w całości, pominięto adresy i znaki kancelaryjne, a niezbędne elementy z tego zakresu uwzględniono w nagłówkach poszczególnych materiałów źródłowych. Przy przygotowywaniu tekstów do druku stosowano ogólnie przyjęte zasady edytorskie, łącznie z opatrzeniem ich stosownymi przypisami rzeczowymi oraz biogramami występujących w nich osób. Niestety nie wszystkie udało się zidentyfikować. Poprawki stylistyczne starano się ograniczyć do minimum. Poprawione zostały oczywiste błędy literowe, niewątpliwe opuszczenia wyrazów uzupełniono wpisując właściwy wyraz w nawiasie kwadratowym, zastosowano współczesną interpunkcję i ortografię, pozostawia-jąc jednak bez zmian pisownię wielkich i małych liter. W materiałach źródłowych nazwy geograficzne pozostawiono w brzmieniu oryginalnym, dodając w nawiasie kwadratowym nazwę polską, tam gdzie to było możliwe.

Książka "Majowy zamach stanu w świetle dokumentów wywiadu, dyplomacji i organów bezpieczeństwa II RP" - Piotr Kołakowski, Andrzej Pepłoński (oprac.) - oprawa twarda - Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku. Książka posiada 236 stron i została wydana w 2008 r.