Ludzie Torunia Odrodzonej Reczypospolitej (1920-1939)

Opis książki:

Toruń - dziś znany jest w kraju i świecie głównie jako rodzinne miasto Mikołaja Kopernika, wspaniały zespół zabytków i ośrodek uniwersytecki. W Odrodzonej Rzeczypospolitej, do której kaszubsko-polska część Pomorza powróciła przed osiemdziesięcioma laty, był stolica jednego województwa pomorskiego. Jako centrum administracji wojewódzkiej - rządowej i samorządowej oraz ośrodek polskiej myśli i pracy organicznej, znany już z czasów zaboru, współkształtował wówczas wizję nowoczesnego państwa polskiego, mit i rzeczywisty obraz Polski morskiej, w której Kaszubi i Pomorze zaczynały odgrywać nieco podobną rolę jak Górale i Podhale. W rzeczywistości tamtego dwudziestolecia był bowiem Toruń, podobnie jak Gdynia czy sąsiadujący z nim Grudziądz, ośrodkiem stojącym "twarzą ku przyszłości", w którym nieustannie dawała o sobie znać nowoczesna przedsiębiorczość ludzi, twórcze działania jednostek i instytucji, nie tylko podmiotów gospodarczych, zespołów, pracujących na rzecz wspólnego dobra - miasta i Rzeczypospolitej. Dzięki nim - konkretnym ludziom - dwudziestolecie międzywojenne należy do najpiękniejszych okresów w dziejach tego nadwiślańskiego miasta - dziś jednego z najważniejszych centrów Pomorza -trzech województw pomorskich, pełniącego razem z Bydgoszczą funkcje stołeczne w województwie kujawsko-pomorskim. To oni dali przykład troski o dziedzictwo kulturowe Torunia, o coraz bardziej harmonijny jego rozwój, podobnie jak całego województwa - Pomorza Nadwiślańskiego. Stworzyli bazę - fundamenty pod jego współczesny rozwój, także jako ośrodka uniwersyteckiego, powstałego po 11 wojnie światowej w 1945 roku. Także pod wieloma innymi względami ten krótki okres - zaledwie dwadzieścia lat - był w dziejach Torunia szczególnie wyjątkowy, zwłaszcza w XX wieku. Mimo iż. temu okresowi jak i ludziom tamtych lat poświęcono wiele ciekawych prac - nie tylko historycznych, a na co dzień niejako przypominają i kontynuują tamte dokonania miedzy innymi Towarzystwo Miłośników Torunia i Towarzystwo Naukowe w Toruniu, wciąż pozostaje on mało rozpoznany i znany. Wciąż w świadomości historycznej współczesnych torunian i mieszkańców całego Pomorza, jak i Rzeczypospolitej, pozostaje mało życiorysy postacie ludzi tego miasta, obywateli Odrodzonej Rzeczypospolitej, którzy po latach walki z zaborca i narodowymi słabościami, o czym niekiedy zapominamy, potrafili w niełatwej sytuacji międzynarodowej z równa energia i z równie dobrym wynikiem osiągać zwycięstwa w zmaganiach z problemami miasta i kraju poprzez codzienna pracę.
Sylwetki i dokonania ludzi pracy twórczej Torunia, a zarazem Pomorza, zwanego wówczas w Odrodzonej Rzeczypospolitej polskim lub kaszubskim, prezentuje niniejsza książka autorstwa dr. Kazimierza Przybyszewskiego. Warto tu wspomnieć i pamiętać, iż sam autor, wywodzący się ze szkoły mistrza i profesora Mieczysława Wojciechowskiego, jako pracownik Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, kierownik Działu Rękopisów Biblioteki Głównej UMK, a zarazem członek i działacz Towarzystwa Naukowego w Toruniu i Towarzystwa Miłośników Torunia, jak również Instytutu Kaszubskiego w Gdańsku, należy do grona kontynuatorów pięknych tradycji toruńskiej elity kulturalnej z dwudziestolecia międzywojennego. Od lat w różnych pracach zbiorowych o charakterze słowników biograficznych, w samodzielnych artykułach naukowych i na łamach prasy, przypomina postacie dawnego Torunia i Pomorza, szczególnie z okresu dwudziestolecia międzywojennego, o czym wiedza nie tylko czytelnicy toruńskich "Nowości". Jego zasługi dla biografistyki Torunia i całego Pomorza Nadwiślańskiego trudno przecenić. Znany jest wśród historyków i innych humanistów korzystających ze zbiorów Biblioteki UMK z niezwykłej życzliwości oraz przekraczającej granice obowiązku i przyjaźni uczynności. Jest m.in. współtwórca Słownika biograficznego Pomorza Nadwiślańskiego i ukazującego się Toruńskiego słownika biograficznego. Jednakże jego własna, niniejsza książka stanowi dzieło szczególnego rodzaju, służące szerszemu gronu czytelników i pełniejszemu poznaniu życia i dokonań jej bohaterów. Mam nadzieję, że będzie ona bardziej niż słowniki biograficzne popularna i wykorzystywana w edukacji młodego pokolenia; że będzie bardziej zachęcała czytelników - zwłaszcza obywateli współczesnego Torunia i Pomorza nie tylko nad Wisłą - do naśladowania, a raczej czerpania nauki z życia wybitnych poprzedników i z historii.
Prezentowane przez K. Przybyszewskiego sylwetki torunian dwudziestolecia międzywojennego, zarazem ludzi XX wieku, obejmują całość ich życiorysów, zaczynających się najczęściej w XIX stuleciu. Są to ludzie, którzy mają korzenie w różnych zakątkach dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zahartowani i ukształtowani w zmaganiach o narodowe trwanie -w walkach z zaborcą oraz w pokojowym współżyciu i konkurencji z ludźmi innych nacji. Autor świadomie prezentuje nam wyłącznie postacie Polonusów, choć każdy z nich dojrzewał i działał, żyjąc choćby tylko w Toruniu, w codzienności ludzi wielu nacji, religii i kultur.
Wielu czytelników prac K. Przybyszewskiego, biogramów torunian i Pomorzan z dwudziestolecia międzywojennego jego pióra, od lat czekało na niniejszą książkę. Cieszę się, że staje się ona faktem! Gratuluję decyzji wydawcom i sponsorom. To najpiękniejszy pomnik, jaki można wystawić naszym wybitnym poprzednikom, jednocześnie wspaniała lokata własnych kapitałów intelektualnych i finansowych, świadcząca o tym, iż nie tylko sam Kazimierz Przybyszewski jest wśród nas godnym kontynuatorem dokonań wybitnych ludzi Torunia dwudziestolecia Odrodzonej Rzeczypospolitej, oraz przedstawicielem ludzi pracy organicznej z końca XX wieku.

Książka "Ludzie Torunia Odrodzonej Reczypospolitej (1920-1939)" - Kazimierz Przybyszewski - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Książka posiada 437 stron i została wydana w 2001 r.