Krytyka rozumu cyfrowego. Recentywizm i wielka metamorfoza XXI wieku

Opis książki:

Krytyka rozumu cyfrowego to oryginalna próba zrozumienia, w jaki sposób przebiega wielka metamorfoza XXI wieku, polegająca na totalnej cyfryzacji, i jakie może mieć konsekwencje dla psychiki człowieka współczesnego. Praca wyrasta z gruntownych analiz, opartych na wieloletnich przemyśleniach w ramach własnego systemu filozoficznego, zwanego recentywizmem, oraz na ekstensywnej znajomości najnowszej literatury przedmiotu, dotyczących współczesnych tendencji w budowaniu modelu sieci informacyjnej o globalnym zasięgu. Swoje poglądy autor wyłożył w dość oryginalny sposób, budując model tzw. pianthropus digitalis - człowieka obdarzonego tylko zdolnością odbierania informacji, i to w jedynej jej postaci, mianowicie cyfrowej. Jako przykład takiego modelu autor podaje liczbę „pi", wyrażającą się nieskończonym i nieokreślonym szeregiem wartości dziesiętnych po przecinku. Stąd liczba „pi" występuje jako prefiksalny człon utworzonej przez autora nazwy pianthropus.

Autor wyróżnia trzy typy rozumu cyfrowego, za pomocą których człowiek współczesny może tworzyć spójne wersje cyfrowego obrazu epoki XXI wieku, nazywanej w tej książce epoką recentywizmu. Są to mianowicie: po pierwsze, rozum cyfrowy pozytywny, spełniający się jako prawdziwość wypowiedzi zaistniałych w czasie teraźniejszym; po drugie, rozum cyfrowy negatywny, spełniający się jako fałszywość wypowiedzi zaistniałych w czasie przeszłym lub przyszłym; po trzecie, rozum cyfrowy wirtualny, spełniający się jako wartość hipotetyczna wypowiedzi, zaistniałych bez użycia okolicznika czasu teraz, przedtem, potem. Wirtualność traktuje autor jako przejaw kultury i na wskroś cyfrowego stylu myślenia XXI wieku. W efekcie staje się widoczne bogactwo, konceptualny rygor, złożona logika i niewyczerpana pomysłowość obecne u netokratów w ich cyfrowym odczytywaniu świata. Jednocześnie dzięki wypracowanemu w książce nowemu ujęciu problematyki ochrony sfery psychicznej człowieka przed skutkami totalnej cyfryzacji współczesnej cywilizacji informacyjnej, autor twórczo powraca do podstawowych pytań o istotę, specyfikę i warunki profilaktycznej myśli rozwijanej przez siebie eutyfroniki. Ukazując słabości cyfryzacji współczesnej cywilizacji, przedstawia Józef Bańka model humanizacji techniki, z jednej strony zapewniający ochronę podstawowych wartości ludzkich, z drugiej zaś wskazujący przyczyny, dla których współczesna technika staje się źródłem dobrobytu i komfortu albo psychicznych cierpień i frustracji. Modelem tym jest homo euthyphronicus - człowiek myślący kategoriami prostymi, czujnie wrażliwy i otwarty na wszystko, świadom faktu, iż warunkiem udźwignięcia przez jego psychikę ciężaru intensywnej cyfryzacji obrazu świata, w którym żyje na co dzień, jest zrozumienie ograniczonego jej sensu.

Józef Bańka (ur. w 1934 roku w Nieszkowie k. Krakowa) ukończył Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytety Lubelskiego w 1962 roku. Przeszedł wszystkie szczeble kariery akademickiej, od asystenta (Uniwersytet Poznański) do profesora zwyczajnego (Uniwersytet Śląski). Jest niezależnym myślicielem, jedynym od czasów XIX wieku filozofem polskim, któremu powiodło się do końca stworzenie samodzielnego systemu filozoficznego, tzw. recentywizmu (od łac. recens - teraźniejszy, i ang. recentivity - najświeższe dane).

Treścią swego systemu Józef Bańka uczynił twierdzenie limitacyjne (ograniczające), które głosi, że opis jakiegoś zdarzenia jest możliwy we wszystkich czasach, ale prawdziwy tylko w czasie teraźniejszym. Ozancza to, że zdań o przyszłości „nigdy nie gotowej" nie jesteśmy w stanie prefabrykować w realny świat, zoapatrując go w indeks teraźniejszości. Konsekwencją recentywizmu jest „etyka prostomyślności", wedle której życie człowieka jest ważne bezpośrednio „teraz", a nie dopiero jako środek do osiągnięcia czegoś w przyszłości.

Twórczość Józefa Bańki, obejmująca kilkadziesiąt książek, poświęcona jest w całości filozofii cywilizacji, której głównym wątkiem jest eutyfronika - ochrona człowieka prostomyślengo przed skutkami całkowitej technizacji życia.

Książka "Krytyka rozumu cyfrowego. Recentywizm i wielka metamorfoza XXI wieku" - Józef Bańka - oprawa miękka - Wydawnictwo Naukowe ŚLĄSK. Książka posiada 622 stron i została wydana w 2014 r.