Kraków s Kazimierz - town of partings and returns

Opis książki:

The town of Kazimierz is inseparably bound with the history of the Kraków Jews. Their fate is sometimes reffered to as "the phenomenon of expulsion and return". Jewish Kazimierz pulsated with life from the late 15th century until tragic years of the Holocaust. After 1989 the wave of returns began; in 1993 Steven Spielberg filmed Schindler`s List here, making Kraków and Kazimierz on the tourist map of the world. What distinguishes this town is former coexistence of Christians and Jews: where else can we stop at the crossroads of Rabbi Meisels and Corpus Christi Streets? But the genuine treasure of Kazimierz is its vitality, which constantly surprises visitors with new sights despite the orevious desolation: it is here that the artistic and social pulse of Kraków races; in this space, like no other, artistic souls conjure up nostalgia, emotion and ironic anecdotes. In other words: Central Europe! A performance, a concert, twilight, coffe and conversation all have their unique taste. This guidebook will give you a hint how to find it, for body and for soul
Opis tytułu:
Miasto Kazimierz jest nierozerwalnie związane z dziejami krakowskich Żydów, a te z kolei są nieodłącznie związane z Krakowem. Związki Żydów z Kazimierzem i Krakowem określane są czasem jako "fenomen wygnania i powrotu”. Żydzi osiedlili się w centrum Krakowa, prawdopodobnie w 2. poł. XII w., w okolicach dzisiejszej ul. św. Anny i mieszkali tam do połowy XV w., by następnie przenieść się w okolice dzisiejszego placu Szczepańskiego i pozostać tam do 1495 r., kiedy to zostali wygnani z Krakowa. Co ciekawe, pierwsza pisana wzmianka o Krakowie (Karako) pochodzi właśnie od żydowskiego kupca i dyplomaty, Ibrahima ibn Jakuba, który w 965 r., udając się w poselstwie od kordobańskiego kalifa do Niemiec i Czech, odwiedził Pragę i Kraków. Chociaż Żydzi osiedlili się na Kazimierzu, pozostali blisko związani z Krakowem, w którym mieściły się żydowskie sklepy i warsztaty. Tak więc, jak pisał wybitny historyk żydowski, Majer Bałaban: dwie dzielnice żydowskie miał Żyd krakowski; w jednej mieszkał, modlił się, chował dzieci, w drugiej pracował; (...) a droga, którą Żyd odbywał codziennie z Kazimierza do Krakowa, stanowiła przegrodę między Żydem-człowiekiem a Żydem-kupcem, czy faktorem. Dopiero po 1800 r., kiedy Kazimierz został formalnie przyłączony do Krakowa, a już szczególnie po roku 1867, kiedy Żydzi otrzymali pełne równouprawnienie obywatelskie, zaczęli osiedlać się na terenie całego Krakowa. Sami Żydzi mieszkający na Kazimierzu uważali się za "krakowskich” Żydów, czego przykładem są napisy na nagrobkach na Cmentarzu Remu, gdzie nazwa Kazimierz nie pojawia się ani razu, natomiast nazwa Kraków – wielokrotnie; podobnie zresztą byli nazywani w dokumentach nieżydowskich. A gdy w 1940 r. Mordechaj Gebirtig, sławny żydowski pieśniarz i poeta mieszkający na krakowskim Kazimierzu, podziela los innych Żydów i zostaje wygnany (przenosi się do Łagiewnik), pisze przejmującą pieśń-pożegnanie Żegnaj mi Krakowie (Blajb gezunt mir Kroke).
Po 1989 r. nastąpiła fala powrotów na Kazimierz; w 1993 r. Steven Spielberg nakręcił tu Listę Schindlera, zaznaczając tym samym Kraków i Kazimierz na turystycznej mapie świata. Wydarzeniem, które przyciąga tysiące Żydów i nie-Żydów z całego świata, jest coroczny Festiwal Kultury Żydowskiej. Wszyscy przybywają tu, by zatopić się w cudownym świecie muzyki, sztuki, tradycji, historii i kultury żydowskiej – świecie, którego na Kazimierzu na co dzień już nie ma.
Tym co odróżnia to miasto jest niegdysiejsza koegzystencja żydów i chrześcijan: gdzież indziej bowiem przystanąć można na skrzyżowaniu ulic rabina Meiselsa i Bożego Ciała? Lecz prawdziwym skarbem jest witalność Kazimierza, który pomimo spustoszenia żyje i zaskakuje swymi nowymi obliczami: to tu bije puls Krakowa, artystyczny i towarzyski; w tej przestrzeni, jak w żadnej innej, artystyczne dusze wyczarowują nostalgię, wzruszenie, ironiczną anegdotę, słowem Środkową Europę! Spektakl, koncert, zmierzch, kawa i rozmowa mają tu swój niepowtarzalny smak. Przewodnik podpowie, jak go odnaleźć, dla ducha i dla ciała.
O autorce:
Agnieszka Legutko-Ołownia – absolwentka filologii angielskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, tłumacz, przewodnik po Kazimierzu i Krakowie, pasjonuje się m.in. językami obcymi, kulturą i historią innych narodów. Jej zainteresowanie kulturą żydowską zaczęło się blisko 10 lat temu pod wpływem Skrzypka na dachu i wkrótce przerodziło się w wielką fascynację. Nieco później "odkryła” Kazimierz – "po przejściach”, dźwigający się właśnie po "rozwodzie” z komuną – którym natychmiast się zauroczyła. Od 5 lat oprowadza po nim przybywających tu zagranicznych gości, głównie pochodzenia żydowskiego, którzy często okazują się skarbnicą wiedzy i niesamowitych historii pisanych przez życie. Od kilku lat bierze aktywny udział w Festiwalu Kultury Żydowskiej (jako tłumacz czy też, jak w 2003 r., jako przewodnik po getcie w ostatni dzień festiwalu), uczy się jidysz (w swej pracy magisterskiej porównała oryginał opowiadania I.B. Singera Ostatni demon w jidysz z przekładami na angielski i polski), a obecnie pragnie pogłębić swą wiedzę na temat kultury, historii i literatury żydowskiej na studiach doktoranckich.
O przewodniku:
Przewodnik został tak napisany, by mógł tam trafić każdy - w sensie fizycznym i duchowym. W rozdziale I przybliża historię, legendy, tradycje miasta oraz jego dzień dzisiejszy, barwnie utkany z opowieści kazimierskich sław oraz zwykłych mieszkańców kamienic i podwórek. Rozdział II proponuje kilka tras spacerów, w tym tematycznych: żydowską, chrześcijańską czy śladami Oskara Schindlera, by wreszcie, w rozdziale III poprowadzić turystę szlakiem niezliczonych knajpek, hotelików i galerii. Układ graficzny, artystyczne fotografie barwne i czarno-białe, a także wysokie walory edytorskie książki sprawiają, iż przestaje ona być tylko przewodnikiem, a zarazem staje się czymś więcej niż albumem. Wydanie w dwóch wersjach językowych, polskiej i angielskiej.
Autorką trasy V (Śladem kazimierskiej bohemy) oraz autorką zdjęć w przewodniku jest Dominika Zaręba.
Opis cyklu Genius loci:
Duch miejsca udziela się i kamieniom i ludziom. Zagadkowy, zmusza do poszukiwań. Raz wymaga cierpliwości archeologa, kiedy indziej reaguje na artystyczną prowokację. Prowadzą doń różne ścieżki: zapis przeszłości, dzieła sztuki, kolory, zapachy i dźwięki. Nikt nie zna jego tajemnicy, lecz wielu czerpie z obcowania z nim. Cykl adresujemy do wszystkich, którzy chcą czytać tekst jakim jest miasto. (redakcja Bezdroży)

Książka "Kraków s Kazimierz - town of partings and returns" - Agnieszka Legutko-Ołownia - oprawa miękka - Wydawnictwo Bezdroża.